- •Қазақстан Республикасының білім және ғылым Министрлігі
- •Қазақстан Республикасының білім және ғылым Министрлігі Қазақ гуманитарлық заң университеті экономика, бизнес және әлеуметтік ғылымдар жоғары мектебі
- •Пәннің оқу бағдарламасы
- •Соөж және сөж тапсырмаларын орындау мен тапсырудың тақырыптық жоспары
- •Əдебиеттер
- •Глоссарий
- •Білімді бағалаудың жалпы шкаласы
- •3.Пәннің оқу – әдістемелік қамтамасыздандырылу картасы Информатика және есептеуіш техникасы. Оқулықтармен қамтамасыздандыру - 2011-2012ж.
- •Семинарлық және тәжірибелік сабақтарды жүргізуге арналған әдістемелік нұсқаулар
- •1.1 Информатика пәні, объектісі және құрамдас бөліктері.
- •1.2 Ақпарат және оның түрлері, қасиеттері.
- •1.3 Компьютерде ақпаратты ұсыну формалары
- •С кибернетика;
- •-Тақырып. Сан жүйелері
- •3 Тақырып. Бульдік алгебра
- •3.1 Бульдік алгебра және компьютердің логикалық схемасы. Графтар және ағаштар.
- •3.3 Логикалық амалдармен жұмыс. Логикалық схемалар құру
- •Логикалық қосу
- •Логикалық теріске шығару
- •3 Сурет. Компьютердің функционалдық схемасы
- •B. Қатты және иілгіш магниттік дискілердегі мәлімет жинақтауыш;
- •5.2 Алгоритмдік структуралар.
- •Бағдаламалаудың негізгі құрылымы
- •6.3 Антивирусты қорғау. Архиваторлар.
- •7. Жанама (контекстік) меню дегеніміз…
- •16. Операциялық жүйе – ...
- •18. Сұхбат терезесіндегі батырмасын шерткенде, мынадай әрекет атқарылады:
- •19. Сұхбат терезесіндегі батырмасын шерткенде, мынадай әрекет атқарылады:
- •20. Егер файл атының типі (кеңейтілуі) .Bmp болса, онда бұл файлда мынадай мәлімет түрі сақталады:
- •21. Егер файл атының типі (кеңейтілуі) .Ехе болса, онда бұл файлда мынадай мәлімет түрі сақталады:
- •8.1 Ms Word бағдарламасында Microsoft Equation 3.0. Формулалар редакторымен жұмыс.
- •8.2 Ms Word бағдарламасының қосымша мүмкіндіктері: мазмұн құрастыру, гиперсілтеме қою.
- •1. Word программасы қай нұсқада іске қосылмайды...
- •8. Word редакторында көлденең сызғыштағы белгілер (маркерлер) көмегімен мынадай форматтау әрекеттері орындалмайды:
- •9. Word редакторында Формат – Абзац командасын орындағанда ашылған сұхбат терезеде мынадай аралықтарды (интервал) өзгертуге болмайды:
- •10. Ms Word мәтін редакторында қаріп көлемі мен аралықтарды өлшеуде қандай өлшем бірліктері қолданылады?
- •9.1 Кестелік процессорларға шолу. Ms Excel бағдарламасының интерфейсі. Ұяшықтарды форматтау.
- •9.2 Ұяшық адрестері. Ms Excel бағдарламасының функцияларын қолдану.
- •11.2 . Деректерді енгізу және редактрлеу. Ұяшық адрестері
- •1. Формат – Ұяшықтар (Ячейки) меню пункті көмегімен орындалмайтын әрекет нұсқасын көрсетіңіз...
- •3. Қай программа кестелік процессорларға жатпайды:
- •4. Кестелік процессордың атқаратын қызметі:
- •10.1 Ms Excel бағдарламасындағы қаржылық, статистикалық функцияларын қолдана отырып экономикалық есептерді шешу.
- •10.2 Ms Excel бағдарламасының көмегімен кредиттер мен займдарды талдау амалдары
- •1. Excel іске қосылғаннан кейін экранда толтырылмаған ....
- •Сұратулардағы есептеулер
- •1. Мәліметтер базасы дегеніміз…
- •3. Реляциялық мәліметтер базасы қатынасының (кестесінің) мынадай қасиеті болмайды:
- •11. Мббж (Мәліметтер базасын басқару жүйесі) бұл…
- •12. Access-те мәліметтер базасы (мб) – дегеніміз…
- •13. Access-те кесте дегеніміз…
- •15. Access-те форма дегеніміз…
- •16. Access-те түйінді өріс дегеніміз…
- •13.1 Компьютерлік желілер, желілік және телекоммуникациялық технологиялар.
- •13.2 Желілер жөнінде жалпы мағлұмат, компьютерлердің желілік қарым-қатынасының қажеттілігі.
- •Желілік қауіпсіздік. Компьютерлік желілерде ақпаратты алу және жіберу.
- •14.1 Компьютерлік графика түсінігі, түрлері. Растрлы және векторлы графикалық редакторларға шолу.
- •14.2 Растрлық графикалық редактормен жұмыс.
- •Компьютерлік графиканың бағдарламалық жабдықтауының жіктелуі
- •Растрлы және векторлы графикалық редактор
- •15.1 Ақпараттық қауіпсіздік және оның құрамалары.
- •15.2 Ақпараттық процестерге заңсыз енуден қорғау.
- •5 .Пәнді жүргізу бойынша әдістемелік нұсқаулар
- •"Информатика" пәні бойынша студенттің аудиториялық және аудиториядан тыс жұмыстарын ұйымдастыру.
- •1.2. Білімдерді бақылауға арналған материалдар
- •1.3. Семинарлық сабақтар, обсөж және сөж орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар
- •Тәжірибелік және лабораториялық жұмыстарды жүргізуге арналған материалдар
- •1.1 Тәжірибелік жұмыс. Санау жүйелері.
- •Тәжірибелік жұмыс.
- •1 Лабораториялық жұмыс. Бір жүйеден екінші жүйеге өту
- •2.1 Тәжірибелік жұмыс. Сандық ақпаратты көрсету
- •2.2 Тәжірибелік жұмыс. Мәтіндік ақпараттарды кодтау Кодталған кестені қолдану
- •2 Лаборатораториялық жұмыс. Графикалық ақпаратты көрсету
- •Тәжірибелік жұмыс. Ақиқат кестесімен жұмыс
- •3.2. Келесі айтылымдар үшін ақиқат кестесін құрыңыздар:
- •3 Лаборатораториялық жұмыс. Логика тәсілімен тапсырмаларды шешу
- •4.1. Тәжірибелік жұмыс. Компьютердің логикалық негіздері
- •4.2. Тәжірибелік жұмыс. Логикалық схемалар құру
- •4 Лабораториялық жұмыс. Графтар көмегімен тапсырмаларды шешу.
- •5.1. Тәжірибелік жұмыс. Эем архитектурасының негізі түсініктері
- •5.2. Тәжірибелік жұмыс. Дербес компьютер құрылғыларын оқып үйрену
- •5. Лабораториялық жұмыс. Әрекет принциптері және жүйелік блоктың негізгі құрылғылары.
- •6.1. Тәжірибелік жұмыс. Алгоритм. Қасиеттері және алгоритмдерді жазудың тәсілдері.
- •6.2. Тәжірибелік жұмыс. Алгоритмдердің блок – схемасын құру
- •6. Лабораториялық жұмыс. Экономикалық түрдегі алгоритмдік тапсырмаларды шешу
- •7.1. Тәжірибелік жұмыс. Бағдарламалық қамтамасыздандырудың жіктелуі
- •7.2. Тәжірибелік жұмыс. Қолданбалы бағдарламалық қамтамасыздандыру
- •7. Лабораториялық жұмыс. Операциялық жүйеде жұмыс істеу.
- •6. Файлдар мен бумаларды жылжыту және көшіру
- •10. Файлдардың және бумалардың атауларын өзгерту
- •11. Файлды немесе буманы іздеу
- •12. Жақын арада қолданылған құжатты ашу жолы:
- •13. Файлдарды иілгіш магниттік дискіге көшіру:
- •8.1. Тәжірибелік жұмыс. Интерфейс операционной системы windows
- •8.2. Тәжірибелік жұмыс. Дефрагментация және дискті форматтау
- •Лабораториялық жұмыс 8. Антивирустар және архиваторлар
- •9.1. Тәжірибелік жұмыс. Компьютерлік желілер
- •9.2. Тәжірибелік жұмыс. Кілттік сөздер бойынша ақпарат іздеу
- •9. Лабораториялық жұмыс. Ақпараттық қауіпсіздік
- •10.1. Тәжірибелік жұмыс. Ms Word мәтіндік редакторында үрдістерді автоматтандыру Форматтау және документтерді стильдік безендіру
- •243100, Клинцы қаласы,
- •Құрметті демалушылар!
- •Біз сіздерді күтеміз!
- •Microsoft Equation 3.0. Формулалар редакторы
- •Лабораториялық жұмыс 10. Работа с длинными документами
- •11.1. Тәжірибелік жұмыс. Кестелік процессорлар. Белгілеу және интерфейс. Ұяшықтарды форматтау.
- •11.2. Тәжірибелік жұмыс. Деректерді енгізу және редактрлеу. Ұяшық адрестері
- •11. Лабораториялық жұмыс. Excel программасы. Мәліметтерді сұрыптау және фильтрациялау
- •12.1. Тәжірибелік жұмыс. Қолданбалы тапсырмаларды шешуде кестелік процессорды қолдану Сілтемелер. Функциялар құру.
- •12.2. Тәжірибелік жұмыс. Финанстық функциялар.
- •12. Лабораториялық жұмыс. Кестелік процессордың графикалық мүмкіндіктері
- •13.1. Тәжірибелік жұмыс. Ms Access. Шебер көмегімен кестелер құру
- •13.2. Тәжірибелік жұмыс. Конструктор режимінде кесте құрылымн Редактрлеу
- •1. Пішін шебері көмегімен Пәндер пішінін жасау.
- •3. Автопішін көмегімен пішін режимінде Студенттер кестесін толтыру керек.
- •Өздік жұмыс тапсырмалары:
- •13. Лабораториялық жұмыс. Кестедегі мәліметтерді сұрыптау
- •Өздік жұмыс тапсырмалары:
- •14.1. Тәжірибелік жұмыс. Ms Access. Сұраныстар құру
- •Өздік жұмыс үшін тапсырмалар:
- •14.2. Тәжірибелік жұмыс. Формаларды жасау
- •1. Пішін шебері көмегімен Пәндер пішінін жасау.
- •3. Автопішін көмегімен пішін режимінде Студенттер кестесін толтыру керек.
- •Өздік жұмыс тапсырмалары:
- •Лабораториялық жұмыс. Ms Access. Есеп беру.
- •Өздік жұмыс тапсырмалары:
- •Тәжірибелік жұмыс. Графикалық редакторлар
- •15.2. Тәжірибелік жұмыс. Векторлы графикалық редактормен жұмыс
- •1. Эллипс құралымен дөңгелек салыңыздар
- •15. Лабораториялық жұмыс. Растрлы графикалық редактормен жұмыс
- •(3 Кредит)
3.3 Логикалық амалдармен жұмыс. Логикалық схемалар құру
Ақпараттармен алмасу кезінде адамдармен қатынасудың формаларының бірі - бұл сұрақтар мен жауаптарды кезектестіру. Әрбір сұрақ бізді қоршайтын заттық әлем туралы білімнің қажеттігін көрсетеді. Бұл білімдерді біз пікір түрінде айтамыз. Пікір қағида бойынша бақыланатын фактілерді тікелей көрсете алады: "Күн жарқырап тұр", "Бұл тіктөртбұрыш - квадрат" және т.с.с. Бірақ пікірлер ойдан шығарылған объектілер немесе әлі болмаған жағдайлар туралы пайымдап, оларды көрсете алады: "Су перісі бұтақтарда отыр", "Бүгін жаңбыр болады" және т.с.с.
Пікірлер дегеніміз - жалған немесе ақиқат болатын кейбір пайымдаулар.
Мысалы, "ақ қар", "2*2=4" пікірлері ақиқат, ал "жер тегіс", "2*2=5" пікірлері жалған. Әдетге, біз бақылайтың фактілер ақиқатқа қабылданылады. Жалған пайымдаулар көбіне жиі талқылаулардағы немесе сөйлемдердегі қателерден немесе қалауды шыңдықтың орнына беруге ұмтылудан пайда болады.
Пікірлер жалпы және жеке болып бөлінеді. Жеке пікірлер нақты фактілерді көрсетеді, мысалы, "3+3<7", "Бүгін бұлтсыз шуақты күн болады".
Жалпы пікірлер объектілер тобының немесе оқиғаның қасиетін сипаттайды, мысалы, "Егер жаңбыр жауып өткен болса, онда көше ылғалды болады", "Кез келген квадрат параллелограмм болып табылады" және т.с.с.
Жалпы пікірлер объектілердің қандай да бөліктері үшін ақиқат және басқа объектілер үшін жалған болуы мүмкін. Мысалы, "Иттер мысықтарды жақсы көрмейді" пікірі иттердің көп саны үшін әділетті, бірақ барлықтары үшін емес. "х*у>0" пікірі х=1 және у=1 үшін ақиқат және сол кезде у ерікті кезінде х=0 үшін жалған.
Егер пікірде айтылған ой объектілердің кез келгені үшін әділетті болса, онда жалпы пікір бекем ақиқат деп аталады. Мысалы, "Итте төрт аяқ" пікірі кез келген ит үшін әділ. Бекем ақиқат пікір заттардың заңдылықтарын байланыстыруда ерекше құнды. Мысалы, "а+в=в+а" пайымдауы кез келген айғақ сан үшін әділетті және -"Қосылғыштардың орнын ауыстырғаннан қосынды өзгермейді" деген арифметиканың заңын көрсетеді.
Қиын жағдайларда сұрақтардың жауабы ЖӘНЕ, НЕМЕСЕ, ЕМЕС жалғаулары арқылы құрамды пікірлермен көрсетіледі.
Құрамды пікірлердегі ЖӘНЕ жалғаушысы әрқашан бір мезгілдік ақиқатты болжайтын пікірлерді құрайды.
Құрамды пікірлердегі НЕМЕСЕ жалғаушысы екі рөлді ойнауы мүмкін. Мысалы, "Бүгін біз баққа демалуға барамыз немесе бақшада жұмыс істейміз". НЕМЕСЕ жалғаушысын "Не" бөлушісімен айырбастауға болады, "Бүгін біз не бақка демалуға барамыз, не бақшада жұмыс істейтін боламыз", өйткені бір мезгілде бақта демалуға және бақшада жұмыс істеуге мүмкін емес. Ал "Жаңбыр күндіз немесе кешке болады" деген сөйлемде үш түрлі жағдай мүмкін: "Жаңбыр күндіз болады", не "Жаңбыр кешке болады", не "Жаңбыр күндіз де, кешкеде болады". Бірінші мысалда НЕМЕСЕ жалғаушысы бөлуші рөл, ал екіншісінде біріктіруші рөл атқарады.
Барлық компьютерлік программаларда және математикалық талқылауларда НЕМЕСЕ жалғаушысы тек біріктіруші рөл атқарады. Мысалы, "х=0 немесе у=0" пайымдауыңдағы НЕМЕСЕ жалғаушысы не "у=0", не "х=0", не "х=0 және у=0" білдіреді.
Ереже. Математикада НЕМЕСЕ жалғаушысы бар құрамды пікір: егер оны құрайтындардың тіпті біреуі ғана ақиқат болса, ол ақиқат болып; егер оны құрайтындардың бәрі жалған болса, ол жалған пікір болады.
ЕМЕС жалғаушысы теріске шығаруды пішімдеу үшін қолданылады. Мысалы, "х=0" пайымдауының теріске шығаруы "х=0" пайымдауына тең "х=0 теріс" пайымдауы болады. "Бұл адам әдемі" пайымдауының теріске шығарылуы "Бұл адам әдемі емес" пайымдауына тең.
Ереже. Егер бастапқы пайымдау жалған болса, онда теріске шығару ақиқат және, керісінше, егер бастапқы пайымдау әділ болса, онда теріске шығару жалған.
Логикалық амалдар.
Логикалық жалғаушылар математикалық логикада күрделі пайымдауларды сипаттайтын логикалық операциялар болып табылады. Математикалық логикада ЖӘНЕ, НЕМЕСЕ, ЕМЕС логикалық операциялары ақиқаттық мәндер кестесімен анықталады.
"және" "немесе" "емес" |
конъюнкция (логикалық көбейту) дизъюнкция (логикалық қосу) теріске шығару |
А және В А немесе В А емес |
Логикалық көбейту
ЖӘНЕ жалғаулығының көмегімен бір құрамдасқа екі қарапайым А және В пайымдауларының бірігуі логикалық көбейту немесе конъюнкция деп аталады, ал операцияның нәтижесі - логикалық көбейтінді.
ЖӘНЕ (конъюнкция) логикалық операциясы үшін ақиқаттық кесте мынадай:
-
А
В
А және В
иә
иә
иә
иә
жоқ
жоқ
жоқ
иә
жоқ
жоқ
жоқ
жоқ
Мұндағы А және В - иә немесе жоқ мәнін қабылдай алатын екі пайым.
Мысалы, деректері қарапайым айтылымдар болсын: А - "Астана - Қазақстанн астанасы", В - "Астанада 300 мыңнан астам адам тұрады".
Онда осы айтылғандардың логикалық көбейтіндісі, немесе конъюнкциясы, күраіу пайымдау болады: Астана - Қазақстанның астанасы және Астанада 300 мыңі астам адам тұрады пайымдауларьшың ақиқат мәніне байланысты иә немесе жоқ мә қабылдайды. А мен В пайымдауы иә мәнін қабылдағанда "А мен В" кұрам пайымдауы да иә мәнін қабылдайтьшын кестеден көреміз.
Ақиқат кестесінен:
Пікірдің екеуі де ақиқат болғанда, А және В конъюнкциясы ақиқат;
А немесе В пікірлерінің біреуі немесе екеуі де жалған болғанда, А және В конъюнкциясы жалған болатындығын көреміз.