I.Слоўнікава-фразеалагічны ўзровень:

Будаўнічы матэрыял у мастацкім творы, пэўнай мастацкай выявы; будуецца на: 1. апорных і ключавых словах; 2. паранімія (тэкст, які засноўваецца на крылатых словах, вынятках, афарызмах, клішэ.) ; 3. стылістычна афарбаваныя словы (камбінаторнае прырашчэнне сэнсу). У іх ліку стылістычныя архаізмы; 4. этна-каннатаціўная лексіка (вобразна-творчая); 5. арганізмы (тэрміны, састарэлыя перыфразы).

II. Граматычны ўзровень: 1. парадак слоў у прапанове; 2. сіметрычнасць слоў у прапанове; 3 наяўнасць стылістычных постацяў; 4. спосабы дзялення прапановы, аб'яднанні.

III. Гукавы ўзровень: 1. рыфма; 2. гукаперайманне; 3. алітэрацыя; 4. асананс.

IV. Рытміка-інтанацыйны ўзровень: Лірычны твор:1. памер; 2. рыфма (арганізатар рытму); 3. размяшчэнне падзелаў; 4. клаузула; 5.паўза; 6.метрыка

Празаічны твор: 1.танальнасць; 2.працягласць паўзаў паміж сінтагмамі; 3. мелодыка прапаноў; 4.расстаноўка лагічных і эпіфанічных націскаў; 5.суадносіны сінтаксічнага і рытмічнага дзялення прамовы; 6.наяўнасць рытарычных постацяў; 7.інтанацыйная арганізаванасць; 8.гарманічная спарадкаванасць прапаноў і ўсяго мастацкага цэлага.

Мастацкая прамова, яе прыкметы: 1)прырашчэнне сэнсу (камбінаторнае); 2)унутраная форма слова; (вобразнасць слова); 3)кантэкстная характарыстыка;

24. Метафара і яе разнавіднасці. Метафарычнае мысленне ў літ-ра.

Метафара і яе віды. Адзін з самых распаўсюджаных худы. прыёмаў. Метафара - перанос назвы па падабенстве. Падабенства м.б. розным: па форме - іголка (швейная) і іголка (іглічная) \ па размяшчэнню - рукавы ракі - рукавы курткі. \ па функцыі - дворнік (чалавек) і дворнік (очистит. прылада). \ метафары-назвы (зрослыя метафары, ці "мёртвыя") - гадзіны ідуць. Усё гэта - найпростыя віды метафар, наз-юшие як у любым худы. вытвор-ніі, так і ў гаворкі. Далей пойдуць больш складаныя метафроры, Хар-ные ў осн. толькі для мастацкіх твораў. Общепоэтические (фігуральныя метафары) - іх пераносны х-р лёгка зразумець. Метафары аўтарскія (індывідуальна-стылістычныя) - не замацаваны ні ў слоўніках, ні ў мове.

Метафары камічныя - сродак гумару і сатыры. Разгорнутая метафара (ланцужок метафар, двучленная метафара) - на аснове адной метафары нараджаецца іншая. У адказе можна таксама распавесці аб паэзіі 19-га стагоддзя (актыўна выкарыстоўвалі метафару Жукоўскі, Карамзін і інш паэты-рамантыкі).

25. Тропіка

Троп, вобраз (ад грэч. Tropos – паварот, зварот, вобраз) – слова ці моуны выраз, ужытыя ў пераносным значэнні. У тропіке на аснове нейкіх агульных рыс супастаўляюцца дзве з’явы, адна з якіх характырызуецца праз прыметы другой. Ужываюцца тропы і ў размоўнай мове, аде асноўная сфера іх бытавання – мастацкая літаратура, асабліва паэзія. Яны дапамагаюць лаканічна і вобразна выявіць сутнасць з’явы, індывідуалізаваць яе, даць ей ацэнку.

Адрозніваюць тропы простыя: эпітэт, параўнанне і складаныя: метафара, зваротная метафарызацыя, этымалагізм паэтычны, метанімія, сінекдаха, гіпербала, літота, сімвал, алегорыя, іронія, гратэск, перыфраза. Часам вылучаюць два тыпы тропаў – канкрэтна-пачуццевыя і ўмоўна-асацыятыўныя. Тропы першага тыпу ўлічваюць канкрэтнасць і рэльнасць адзнак з’яў ці прадметаў, што ўспрымаюцца з дапамогай асацыятыўных магчымасцей органаў пачуццяў – зроку, слыху, смаку, абаняння і асязання (серп месяца, зяленае полымя дрэў), другога – вызначаюцца вялікай доляй умоўнасці, апелююць да здольнасцей лагічнага мысленння чалавека, ведаў, жыццевай дасведчанасці (парог, вычасаны з ўспамінаў;карціны, намаляваныя сціснутымі кулакамі, вачамі беспрацоўных).Часам другі тып тропаў звязваюць толькі з сучаснай паэзіяй.

Віды троп: Метафара – від тропа, перанясенне ўласцівасцяў аднаго прадмета (з'явы) на іншы па прынцыпе іх падабенства ў якім-небудзь стаўленні або па кантрасце. «И золотеющая осень листвою плачет на песок». Метанімія - троп, які складаецца ў замене слова або паняцці іншым словам, мелым прычынную сувязь з першым. Існуе некалькі выглядаў. Найболей ужывальныя наступныя: 1)згадванне аўтара замест яго твораў або, наадварот, згадванне твораў або біяграфічных дэталяў, па якіх адгадваецца аўтар. 2)указанне на прыкметы асобы або прадмета замест згадвання самога прадмета. 3)перанос назвы з пасудзіны, ёмішчы, памяшканне на змесціва, аб'ём змесціва. 4) перанос назвы з матэрыялу на выраб з яго. 5) перанос назвы з дзеяння на яго вынік, месца або залучаны ў дзеянне прадмет. 6) перанос назвы з месца населенага пункта на сукупнасць яго жыхароў або звязанае з ім падзея. Сінекдаха - разнавіднасць метаніміі, заснаваная на перанясенні значэння з аднаго з'явы на іншае па прынцыпе колькасных адносін паміж імі. "Усё спіць: і чалавек, і звер, і птушка". Увасабленне (олицетворение) - стылістычны прыём, які складаецца ў тым, што неадушаўлёнаму прадмету, жывой істоце, не нададзенаму прытомнасцю, прыпісваюцца якасці або дзеянні, уласцівыя чалавеку. "І зорка з зоркаю гаворыць".

Параўнанне - супастаўленне аднаго прадмета з іншым з мэтай стварэння мастацкай выявы. «Безумных лет угасшее веселье мне тяжело, как смутное похмелье». Адрозніваюць простае параўнанне (моцны як скала), адмоўнае або ад адваротнага (то не гром грукоча, то камар ляціць) і разгорнутае (са словазлучэннем). Гіпербала - вобразны выраз, маючая надмернае перабольшанне памеру, сілы, значэнні чаго-альбо. Іронія - ужыванне слова (выразы) у сэнсе, зваротным літаральнаму. Літота - вобразны выраз, утрымоўвальнае надмернае пераменшванне памеру, сілы, значэнні чаго-альбо. Эпітэт вобразнае азначэнне прадмета, з'явы. Выяўленае пераважна прыметнікам. Эпітэтам слова становіцца ў тэксце. Алегорыя - іншасказальны малюнак адцягненага паняцця пры дапамозе пэўнай жыццёвай выявы: "ліса" - аб хітрым чалавеку. Перыфраз - апісальнае абарачэнне, які ўжываецца замест што-небудзь словы, словазлучэнні.