34. Строфика. Розныя віды строфаў твораў.

Страфа - гэта група вершаў з вызначаным размяшчэннем рыфмаў, звычайна паўтаральным ў іншых роўных групах. У большасці выпадкаў страфа уяўляе сабой закончаны сінтаксічныя цэлае. Страфа грунтуецца на парадку размяшчэння рыфмаў ў вершах. Найбольш распаўсюджаныя віды: чатырохрадкоўі, актавы, тэрцыны. 1. Чатырохрадкоўе - найпросты выгляд страфы. Аднолькавая схема: абаб, вгвг2. Актава - восьмистишная страфа, у якой рыфмуецца першы верш з трэцім і пятым, другі верш - з чацвёртым і шостым, сёмы верш - з восьмым. Схема актавы - абабабвв.3Терцины - трехстишные строфы з арыгінальным спосабам рифмовки. Першы верш первой страфы рыфмуецца з трэцім, другі верш первой страфы - з першым і трэцім второй строфы, другі верш второй страфы - з першым і трэцім третьей страфы і г.д. Сканчаюцца тэрцыны дадатковым вершам, рыфмы з другім вершам апошняга трехстишия.Схема: Аба, бвб, вгв тэрцыны напісана боская камедыя Дантэ. У рускай паэзіі - Пушкін. 4. Санет - лірычны верш, якое складаецца з 14 вершаў пяцістопны або шасцістопны ямба, у якіх першыя восем вершаў, падзеленыя на два чатырохрадкоўі крыжавана рыфмуюцца адной парай рыфмаў, а наступныя шэсць вершаў маюць тры пары рыфмаў, якія могуць размяшчацца па-рознаму. Прыклад: Бунін «Магіла ў скале». Abbab aba ccde ed.Триолет - верш з васьмі вершаў чарырохстопны ямба, у якім развіццё лірычнай тэмы, дадзенай у першых двух вершах, прыводзіць да поўнага паўтору першыя вершы на чацвёртым i сёмым месцах, а другога - на восьмым.

35. Цвёрдыя формы верша.

Цвёрдыя формы верша - віды верша, якія ўзніклі пераважна ўсэрэднявяковай класічнай паэзіі, набылі інтэрнацыянальная бытаванне і вызначаюцца пастаянствам вершаванага памеру, рыфмоўкі, колькасць і размяшчэння вершаваных радкоў. Цв. Формы вершу – санет, трялет, секстына, тэрцыны, актава, рандо, рандэль, анегінская страфа, хоку, танка, туюг і інш. Напрыклад, ў трыялеце з 8-мі радкоў 2 першыя і 2 апошнія, а таксама першы і чацьвёрты аднолькавыя. Першы радок, такім чынам, паўтараецца тройчы (асюль і назва) – трыялеты Багдановіча.У секстыне усяго шэсць радкоў на дзве рыфмы (абабаб ці абабвв). У тэрцынах, якія пішуцца трохрадкоўямі з ланцуговай кампазіцыяй, сярэд радкі ўсіх папярэдніх строф, ыфмуюцца з двума крайнімі строфамі наступныях. Заканчваюцца тэрцыны асобным радком, што рыфмуецца з сярэд радкоў апошняга (першы тэрцын Багдановіча, Караткевіча). Санет – від страфы. Якая складваецца з 14 радкоў пяці, радзей шасці – ці чатырохстопнага ямба. Аб’ядноўвае два чатырохрадкоўі і два трохрадкоўі. Актава – 8-мі радковы верш, радкі якого часцей за ўсё пішацца пятістопным, або шасцістопным ямбам. І рыфмуюцца па схеме абабабвв. Рандо – стары французскі верш з 8, 13 або 15 радкоў, звязаных дзвюмаскразнымі рыфмамі. Сваеасаблівасці рандо. (і адно з адрозненняў ад рандэля) з’ўляецца тое, што словы якім ён пачынаецца, паўтараюцца у сярэдзіне твора і заканчваюць яго, ствараючы архітэктанічнае кальцо. Рандэль - верш з 13 радкоў звязаных 2скразнымі рыфмамі. Рандлі дзеляцца на 3строфы і 2 чатырохрадкоўі і аднопяцірадкоўе

Багацей цвю формы верша ў бел. Паэзіі авалодала толькі ў 20 ст (Я. Купала, М. Багдановіч, З. Бядуля. А. Гарун.) У Р. Крушыны ёсць унікальны твор – “Лірычнага кантакта” у страфіч арганізацыі якой прысу-ць адначасова самыя розныя цв. Формы в (актава, санет, трыялет і інш)Як цв форма в вызначаецца лімірык – гуманітарна-сатырычны пяцісладовік з рыфмоўкай аабба. Вершы гэтыя запазычаны з ірландскай паэзіі і зусім нядаўна абеларусіліся. Падчас цв. Формы называюць класічнымі відамі строф.