16. Канфесійная сітуацыя на беларускіх землях у х1у - ху1 ст. Рэфармацыя I Контррэфармацыя. Брэсцкая царкоўна-рэлігійная унія.

Крэуская уния 14 жниуня 1385 г.Иснаванне 2 канфесий.

Праваслаунай веры прытрымливалися у 16 ст. Усхславянскае нас.(беларусы, украинцы), катал. пашыралася и замацоувала свае пазицыи на бел. землях. Пасля Люблинскай унии 1569 г. прав. страчвае сваё вядучае становишча.

У к. 16-пач. 17 ст. узникаюць брацтвы-нац.-рэл. арганизацыи праваслаунага нас.З др. пал 16. паяуляюцца езуиты- члены таварыства Исуса Хрыста,праз пашырэнне асветы имкнулися замацаваць пазицыи каталицкай ц. Заснаваныя ими школы пераутваралися у калегиумаы, якия давали высоки узр. адук. у параунанни з пач. школами пры брацтвах. Шляхта имкнулаяс да атрымання вышэйшай адукацыи у Цэнтр. и Зах. Еур., адкуль пачали праникаць идэи Рэфармацыи.

Рэфармацыя-шыроки грам.-пал. рух, накирав. супраць усеуладдзя кат. ц. Прыхильники выступали за рэфармаванне кат.ц., за богаслужэнне на роднай мове, выказали пратэст супраць царквы як буйнога землеуласн и пышных кат. набажэнствау, адмауляли неабходнасць царквы як пасрэдника памиж Богам и людзьми.

Найбольш адметным прадстауником рэф. руху, якога наз. “бацькам Рэфармацыи у ВКЛ”, стаупрадстауник магнацкага роду Микалай Радзивил Чорны(пра яго паданне). Вынікам рэфармацыі стала стварэнне з пачатку 16 ст. шэрагу пратэстанцкіх цэркваў, якія адасобіліся ад каталіцтва. У ВКЛ у 16 ст. з усих пратэстанцких плыняу найбольшае распаусюджванне атрымау кальвинизм. (нельга прымусиць верыць чал. у ш-н, кожны чал валодае права на свабоду сумлення(веры)-идэя Марцина Лютэра). Чорны садзейничау заснаванню друкарни у Нясвижы. Тут С.Будны выдау книгу “Катэхизис”. Ён личыу што у адносинах памиж верникам и Богам не павинна стаяць царква, а галоуным для их зъяул. вера у Бога, а не пакланенне яму у касцёле. Хуткае распаўсюджванне пратэстантызму разгарнула рэлигийна-пал. рух супраць Рэфармацыи-контррэфарм. Гал. удзельники-езуиты. У першую чаргу яна была накіравана на ўмацаванне пазіцый каталітызму ў свеце. Трэба адзначыць, што ўплыў Контррэфармацыі адчуваўся ва ўсім свеце. Найбольш вядомымі негатыўнымі праявамі яе ажыццяўлення сталі: бязлітасная дзейнасць судоў інквізіцыі ў Іспаніі, а таксама Варфаламееўская ноч у Францыі(23-24жніўня 1582 г.), калі былі забіты тысячы французскіх пратэстантаў(гугенотаў).

Наступленне каталицтва У РП васобилася у закл. у 1596 г Берасцейскай царкоунай унии, якая абъяднала правасл. и катал. у адзиную грэка-каталицкую(унияцкую). У 1439 на Фларэнтыйским саборы такая уния была абвешчана, але не была падтрымана з боку правасл. нас.Прычыны утв.: *прав.ц.:спроба дабицца узвышэння и вярнуць былую моц, для гэтага умовай было захоув. правасл. царк. абрады. *кат. ц.: имненне атрымаць перамогу над првасл. и пашырыць сваю веру,умовай было прызнаць вяршэнства папы рымскага.

У 1595 г папа у Ватыкане урачыста абвясциу унию прав. и кат. царквы. Папа Рымски прызнавауся кирауником. Адным з арганизатарау стау епискап Ипаций Пацей. Падрыхтоука унии доужылася з 1590-1596(падр. 8 варыянтау тэкстау унии).У к 16-пач 17 ст унияцтва як новая рэл. нярэдка навязвалася гвалтоуна: прамус. зачын. правасл. ц. и школы, выкарыстанне польскай замест старабелар. мовы.З др. боку прав. царкоуники настроивали прахажан супраць унии.Выник: ун. не абъядноувала, а разъядн. нас. ВКЛ. Пад к 17 ст каля ¾ нас. были униятами. Берасц. уния была ликвид. на Б у 1839 шляхам узъяднання униятау з правасл, адрадз. у Зах Б у 1920-ыя иснавала да 1940.