4.5 Кеннің және беттің ластануынан қорғау

Жоба мәселелерін орындауға, шығарылуға бекітілген қорларды шығаруды қамтамасыз ететін болғандықтан, қатаң бақылау орнату керек [18].

Ұңғымаларды бұрғылауда келесі табиғат шаралары қарастырылу керек:

− бұрғылау еітінділерін жинақтауға оның қайта-қайта пайдыланылуымен тұйық айналма жүйелерде қолдану, ерітіндінің регенерациясы және жарықтаунуы, түбінің және қабырғаларының міндетті экрандалуымен арнайы сыйымдылықтарды немесе гидрооқшаулағыш амбарларды қарастыру;

− циркуляциялық жүйенің сыйымдылығы және астаушасы герметизацияланған болуы керек;

− балшық тәрізді ерітіндінің және химиялық реагенттердің сулы ерітіндінің дайындалу жабдығы және технологиясы қоршаған ортаны ластастамау керек;

− бұрғыланатын жыныс арнайы гидрооқшауланған шлам сыйымдылықтарында болуы керек;

− бұрғылау құбырларындағы бұрғылау ерітіндісінің қалдығы және балшығы түсіріп көтергіш үрдістерінде шлам сыйымдылықтарына жиналып, лақтырылуы керек;

− өңделген май арнайы метал сыйымдылыққа жиналу керек;

− жуылатын сұйықтың ашық бұрқақтауны, грифтүзілуі, жұтылуы, ұңғының құлауы тоқталу керек;

− ұңғымаларда мұнайлы және су сақтағыш қабат барлық құылымы бойынша берік бекітілуі керек.

Қабаты аста көлбеу жататын ұңғымаларда пайдалануыш объектілерге жуылатын сұйықтықтың түсуін болдықмайтын шаралар жасалуы керек.

Технологиялық себептермен бұрғылап аяқталынбаған ұңғымаларда және мұнайлы-газды қабаттардың бар екендігі анықталған кесінде мұнай және судың ағуын тоқтату үшін оқшаулау жұмыстары жүргізілуі керек. Ұңғымаларды және ғимераттарды соғып біткен соң топырақтың биологиялық құнарлығын қалпына келтіру жұмыстарын жүргізу керек.

Апаттық жағдайда мұнайды және мазутталған фунтты пайдалану үшін арнайы тағайндалған орынға көму керек.

Магистарльді және ажыратылуышы су тартқышты пайдалануда олардың қызмет ету мерзімін жоғарылату үшін жүйелі түрде ингибирлеу және өзге де шаралар жүргізу керек.

Ұңғымалардың өнімділігін жоғарылату үшін забойлы аймақтарды өңдеу жолымен шараларды жүргізуде бағаналардың тұтастылығы тиімді қабаттан жоғары болуын қамтамасыз еті керек.

Кемістікті ұңғымаларды пайдалануға қатаң тиым салынады (пайдаланылушы бағанада, цемент сақинада, ернемекті қосылыста саңылаусыздығының бұзылуы).

Апаттық жағдайда мұнайдық құйылуын болдырмау мақсатында ұңғымаларды топырақ үйіп бекіту, топтық және өлшемдік қорндырғылар және суқоймаларын жасау керек.

Аппаттық жағдайларды ұңғымаларды жөндеуде құйылған мұнай жиынтығы және оқшаулағышпен қамтамасыз етілуі керек, содан соң ластанған топырақты меншікті полиганға апарылуын қамтамасыз ету керек.

Алуышы және баспалы ұңғымалар бақылаусыз тасталынатын және ашық бұрқақтаудың болуына мүмкіндік бермейтін техникалық шарттарға сәйкес қабылдануы керек.

Мұнай кен орындырының объектілерін жайғастыруды жобалауда келесі техникалық шешімдерді қарастыру керек:

− бұрғылау қондырғыларын соғуда объектілердің астындағы алаңдардың гидрооқшаулануы;

− тасталынды сызықтардың екпіндеуі кезінде ұңғымалардың автоматты түрде сөнуі;

− жоғарғы классты оқшаулағыш болат ысырманы мұнай жинақтайтын желілерде орнату;

− санитарлы-қорғаушы аймақтарды және пункттарды апаттардан қорғау гараларын жасау.

Санитарлық аймақтар үшін құбырбұрғы жоларнасының айналасында жерлердің шеттетілуі, пайдаланылатын және баспалы ұңғымалардың, сорғылы санкциялардың және суқоймалардың 50 м радиуста қарастырылу керек. Жайғастыру объектілеріне тікелей қатысы жоқ аймақ сыртында объектілерді орналастыруға тыйым салынады. Жинақтауға және ағуды оқшаулау, апаттық сыйымдылық үшін жыраларды қарастыру керек. Бақылаудың маңызды түріне ұңғымалардың, құбырбұрғылардың, апаттқ сыйымдылықтардың технологиялық жағдайын бақылау болып табылады.

Санитарлы-қорғау аймағанда қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз ету үшін келесілерді қарастыру керек:

− ұңғыманың сағалық бөлігін асфальттау, ал оларға жақын апаттық құйылыс жүйесін қарастыру керек;

− апаттық және сақтандыру жағдайларында құбырбыұрғы, сыйымдылық және пайдаланылушы ұңғымаларды қорларының соғылуын қарастыру;

− жауаптылығы көбірек ғимарат түзілімдерінде құбырлырды және тоттануға қарсы жабдықтарды қолдану;

− пайдаланылушы ұңғымалар және өзге де коммуникациялар мен ғимараттарда автоматтандыру құралдарымен тәуліктік бақылауды жабдық жұмысына және аспап көрсеткіштеріне ұйымдастыру.