- •3.Экспрэсіянізм у літаратуры і мастацтве.
- •4.Дадаізм: сэнс лексіка-фанетычных эксперыментаў.
- •5. Сюррэалізм у літаратуры і мастацтве хх ст.: тэорыя і практыка.
- •6.Авангардызм і мадэрнізм: змест паняццяў. Асн. Нерэалістычныя з’явы ў замежнай літаратуры п.Пал. ХХст.
- •8. Проза в. Вульф і “псіхалагічная школа” ў англіскай літаратуры.
- •1. Літаратурны працэс п.Пал. ХХст.: асноўныя тэндэнцыі.
- •2. Замежная літаратура ў святле філасофскіх пошукаў
- •9. Экзюперы
- •11. Раман-рака м. Пруста “у пошуках страчанага часу”: гісторыя стварэння, праблема мастацкага метаду.
- •10. В. Марыяк і французскі сямейна раман.
- •12. Сінтэз стыляў і напрамкаў у творчасці г. Апалінэра. Апалінэр і Беларусь.
- •17. «Раман эпохі» т. Мана “Доктар Фаустус”. Трагедыя асобы і трагедыя краіны ў творы.
- •18. Нямецкі гістарычны раман перашай паловы 20 ст. (г. Манн, л. Фейхтвангер)
- •19. Б. Брэхт (1898-1956) і яго тэорыя “эпічнага тэтра” (/ “дыялектычны тэатр”)
- •20. Тэхніка “ачужэння” ў п’есе б. Брэхта “Матухна Кураж і яе дзеці”
- •2: Сама рэалістычная манера.
- •14. Паэзія т.С. Эліята і э. Паўнда ў кантэксце англа-амерыканскага авангардызму
- •15. Антыутопія ў замежнай літаратуры п.П. 20 ст. : сэнс паняцця, вытокі жанравай формы, папераджальна-прагнастычная функцыя.
- •16. Праблематыка і паэтыка еўрапейскай антыутопіі першай паловы 20ст. (Хакслі, Оруэл, Чапек, Гесэ)
- •17. «Раман эпохі» т. Мана “Доктар Фаустус”. Трагедыя асобы і трагедыя краіны ў творы.
- •25. Раман э. Хэмінгуэя “Па кім звоніць звон”: эвалюцыя аўтара і героя.
- •24. Раман-метафара г. Мілера “Тропік Рака”
- •22. Псіхалагізм г.Гесэ: вытокі і паэтыка (раман “Стэпавы воўк”).
- •21. Асаблівасці нямецкай антыфашысцкай літаратуры (раман г. Зегерс “Сёмы крыж”.
- •23. Аўстрыйскі сацыяльна-філасофскі эпас (р.Музіль, э.Канэцці).
- •28. Жанрава-стылёвыя навацыі ў польскай прозе п.П.ХХст. (раман в.Гамбровіча “Фердыдурка”).
- •29. Сатырычнае майстэрства я.Гашака (раман “Прыгоды ўдалага салдата Швейка”).
- •30. Экзістэнцыялізм у еўрапейскай літаратуры п.П. ХХст.: вытокі і сутнасць. Эсэ а.Камю “Міф пра Сізіфа”. Быкаў і экзістэнцыялізм.
- •31. А. Камю і экзістэнцыялізм (раман “Чужаніца”)
- •32. Ж. П. Сартр і экзістэнцыялізм (апавяданне “Мур”, п’еса “Мухі”).
- •33. Асоба і гісторыя ў п’есе б. Шоў “Святая Іагана”. Паэтыка парадоксу Шоў.
- •34. Ф. Кафка і літаратура “пражскага вострава”. Канцэпцыя чалавека і свету ў прозе Кафкі (“Ператварэнне”, “Замак”).
- •35. Літаратура “страчанага пакалення” (э. Хэмінгуэй, э. М. Рэмарк, р. Олдынгтан, л. Ф. Селін).
- •36. Праблемна-тэматычная і жанрава-стылёвая разнастайнасць паэзіі славянскіх краін у першай палове хх ст. (ч. Мілаш, л. Стаф, в. Нэзвал і інш.).
- •37. Тэма фашызму і вайны ў еўрапейскай паэзіі першай паловы хх ст. (л. Арагон, п. Элюар, ф. Г. Лорка, н. Вацпараў, б. Брэхт, е. Р. Бэхер і інш.).
- •38. Чалавек і вайна ў рамане а. Барбюса “Агонь”.
- •39. Кніга ю. Фучыка “Рэпартаж з пятлёй на шыі”: гісторыя стварэння, маральна-філасофскі пафас, жанравыя асаблівасці.
- •40. Замежная літаратура і паловы хх ст. У беларускай культурнай прасторы.
20. Тэхніка “ачужэння” ў п’есе б. Брэхта “Матухна Кураж і яе дзеці”
Сутнасць тэхнікі: “здзейсніць ачужэнне падзеі або характару – значыць найперш пазбаваіць падзею альбо характар усяго, што само сабой зразумела, знаёма, відавочна і выклікаць з нагоды гэтай падзеі здзіўленне і цікавасць” (з “Эксперыментальнага тэатра” Брэхта). А здзіўленне – гэта маці філасофіі.
Пазіцыя ачужэння – пазіцыя абыякавага стаўлення да падзеі, “мяне гэта не датычыцца”(пазіцыя назіральніка і аналітыка)
П’еса напісана ў Швецыі восенню 1939г. (!напярэдадні вайны). П’еса-папярэджанне: “той, хто збіраецца снедаць з чортам, павінен запасціся даўгой лыжкай”, як пісаў сам Брэхт. Але п’еса “спазнілася”.
Літ. крыніца – твор Грымельсгаўзена “…Жыццеапісанне… валацужкі Кураж” (запазычана: Трыццацігадовая вайна як фон дзеяння, сам вобраз маркітанкі Кураж), але твор па сюжэту і праблематыцы цалкам самастойны
Героі: Матухна Кураж, Катрын, Эйліф, Швейцэркас, Івета Пацье і інш.
Чым вастрэй і “трагічней” канфлікт – тым больш неабходна “ачужацца, аналізаваць, крытыкаваць”.
Ачужэнне, крытычнасць у творы праяўляюцца паўсюль, а менавіта: 1. у “шматаблічных” тэарэтычных каментарыях 2. у самой рэалістычнай манеры (Брэхт лічыў менавіта рэалізм найбольш надзейным спосабам уздзеяння)
1: думка менавіта дэманструецца: праз зонгі (- куплеты, разлічаныя на соло, іх функцыі: абагульнена-сімвалічная + спыняюць дзеянне), праз непасрэдныя звароты акцёраў да гледеча, праз паказ (ужо непасрэдна пры пастаноўцы п’есы) фатаграфій, кінапраекцый і інш.
Найбольш значны зонг – “Песня пра вялікае змірэнне”. Зонг сам па сабе – складаны від “ачужэння”. У дадзеным выпадку ад імя гераіні аўтар завастрае яе памылковыя тэзісы і тым самым спрачаецца з ёй, прапаноўваючы гледачу “пасумнявацца” ў мудрасці “вялікага змірэння”. “Песня аб змірэнні” – своеасаблівы іншародны контрагент, які дазваляе зразумець сапраўдную, супрацьлеглую яму мудрасць Брэхта. Уся п’еса з яе крытычным адлюстраваннем рэчаіснасці – гэта спрэчка з “Песняй пра вялікае змірэнне”. Матухна Кураж так і не становіцца відушчай. Чаму? – Брэхт сцвярджае, што ўспрыняцце трагізму толькі на ўзроўні эмоцый не з’яўляецца пазнаннем свету (“Пакуты не ператвараюць хворага ў лекара”). Трэба не перажываць, а думаць. Мэта аўтара – прымусіць выпраўляцца на лепшае не герояў, а сваіх гледачоў.
(іншыя зонгі:
“Песня пра жаўнера і бабу”,
“Песня пра братанне”,
“Песня пра вялікіх мужоў” )
2: Сама рэалістычная манера.
Максімальна дакладна, да дробных дэталей паказваецца “твар жыцця”, як яно ёсць. Характары герояў адлюстраваны ва ўсёй іх складанай супярэчлівасці (Матухна Кураж: яе дзеці – яе найбольшае багацце, дзеля іх яна і “зарабляе на вайне”, да якой ставіцца яна досыць абыякава, як і да яе прычын, наступстваў ; поўная трагізму сімвалічная змена лютэранскага і каталіцкага сцягу ў залежнасці ад “палітычнага, рэлігійнага надвор’я”; поўныя цынізму сцверджанні кшталту “якая розніца, чым гандляваць: свінцом ці півам” і інш.! Кураж не ўсведамляла, што за жыццё за кошт вайны трэба плаціць і плаціць дорага – жыццём). Адсюль галоўны вывад – вайна, калі яна становіцца працягам дзелавога жыцця, робіць лепшыя чалавечыя якасці для іх носьбітаў смяротнымі.