Марченко_Высшая математика
.pdf
|
|
|
Решение. |
Данный интеграл может быть рационализирован |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
с помощью замены x = 5sin t . |
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x = 5sin t, t = arcsin |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
Имеем: ∫ |
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
= |
dx = 5costdt |
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
x2 25 |
− x2 |
25 − 25sin2 t = 5cost |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
25 − x2 |
= |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
= ∫ |
|
|
|
|
|
|
5cost |
|
|
|
|
dt |
1 |
|
|
∫ |
|
|
dt |
1 |
ctg t + C = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
= − |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
25sin2 t 5cost |
25 |
sin2 t |
25 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
cosarcsin |
x |
+ C = −1 |
|
1 − |
x 2 |
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
25 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
= − |
ctg arcsin |
+ C = − |
5 |
|
|
+ C = |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
25 |
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
25 sin arcsin |
x |
|
|
5 |
|
|
x |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
= − |
|
1 |
|
|
25 − x2 |
|
|
+ C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
25 |
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
Рассмотрим некоторые типы интегралов, содержащие квадра- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
тичные иррациональности: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
I. ∫ |
|
|
|
dx |
. Вынося за символ интеграла |
|
1 |
|
|
(если a > 0) |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
ax |
2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
a |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
1 |
|
+bx + c |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
dx |
|||||||||||||||
или |
|
(если a < 0), приведем интеграл к виду |
∫ |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
−a |
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
x |
|
+ px + q |
||||||||||||
или |
1 |
|
∫ |
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
−a |
|
−x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
+ px + q |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Выделяя полные квадраты, получаем табличные интегралы:
1 |
∫ |
|
|
dx |
|
|
или |
1 |
∫ |
|
dx |
|
|
|
|
. |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
||||
|
a |
|
p |
2 |
4q − p2 |
−a |
4q + p2 |
|
|
p |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
x + |
|
|
+ |
4 |
|
|
|
|
4 |
− |
x − |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
||||
Первый интеграл выражается через логарифмы, а второй при |
||||||||||||||||||
4q + p2 > 0 – через арксинус; |
случай 4q + p2 ≤ 0 во втором инте- |
грале не представляет интереса, поскольку не существует интервала, на котором подынтегральная функция определена.
II. ∫ |
Ax + B |
ax2 +bx + c dx. Этот интеграл можно разбить на два, вы- |
делив в числителе производную подкоренного выражения; тогда
131
один интеграл берется непосредственно как интеграл от степенной функции, а второй является интегралом вида I.
Рассмотрим некоторые примеры:
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
t = x +1 |
( |
) |
3 |
3 |
|
||||||
|
1) ∫ |
|
|
|
3 |
|
dx = |
|
|
= ∫ t4 |
|
|
dt = ln |
|
x +1 |
|
+ |
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
dt = dx |
|
|
|
|
|
||||||||
|
(x +1)4 |
|
|
x +1 |
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
− |
3 |
|
|
+ |
1 |
|
+ C ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
2(x +1)2 |
|
3(x +1)3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
2) ∫ |
|
x −1 |
dx найден в примере на с. 129 с помощью стандарт- |
||||||||||||||||
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
x +1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ной подстановки. Рассмотрим другой способ (для определенности ограничимся случаем x >1; случай x < −1 рассматривается аналогично). Преобразуем подынтегральную функцию:
x −1 |
= |
(x −1)2 |
= |
|
x −1 |
|
= |
x |
|
|
− |
|
1 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
x2 −1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
x +1 |
|
|
x2 − |
1 |
x2 −1 |
|
x2 −1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
Тогда исходный интеграл примет вид |
d (x2 −1) |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
∫ |
|
x −1 |
dx = ∫ |
|
x |
|
dx − ∫ |
dx |
= |
1 |
∫ |
−ln |
|
x + |
x |
2 |
−1 |
|
= |
||||||||||
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
x +1 |
x |
2 |
|
x |
2 |
|
|
2 |
x |
2 |
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
−1 |
|
|
|
−1 |
|
|
|
−1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= x2 −1 −ln x + x2 −1 + C.
Мы ознакомились с некоторыми стандартными приемами нахождения неопределенных интегралов. Интегрирование чаще всего может быть выполнено не единственным способом. Владение искусством интегрирования заключается не только в знании методов интегрирования, но и в большей степени в «видении» различных подходов к интегрированию той или иной функции, что обычно приходит с опытом, после рассмотрения многих примеров.
Понятие о «неберущихся» интегралах
Как вытекает из алгоритма интегрирования рациональной функции, интеграл от всякой рациональной функции является функцией элементарной. Элементарными функциями будут и интегралы, полученные методом рационализации. Существуют, однако, элементарные функции, интегралы от которых элементарными функциями не являются. Такие интегралы принято называть «неберущимися». В качестве примеров «неберущихся» интегралов можно привести следующие:
132
∫e−x2 dx ; ∫sin x2dx ;
∫sinx x dx = si x – интегральный синус;
∫cosx x dx = ci x – интегральный косинус.
3.2.ВОПРОСЫ ДЛЯ САМОКОНТРОЛЯ
1.Дайте определение первообразной для функции f (x) на промежутке (a; b).
2.Приведите примеры двух различных первообразных для
функции f (x)= 1 −1x2 .
3. Найдите первообразную для функции f (x)= cos x , которая в точке x = π2 принимает значение, равное 10.
4. Сформулируйте определение неопределенного интеграла.
5. Всякая ли функция имеет первообразную? Рассмотрите
|
|
1 |
при x > 0, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
пример: f (x)= |
при x ≤ 0. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
−2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6. Для каких x справедливы формулы: |
||||||||||||
а) ∫dx = ln x +C ; |
б) ∫1 dx = ln |
|
x |
|
+C ; |
|||||||
|
|
|||||||||||
|
x |
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
3x |
||||||||||
1 |
|
|
г) ∫3 |
x |
|
|||||||
в) ∫ |
|
dx = tgx +C ; |
|
dx = |
|
+C ? |
||||||
cos2 x |
|
ln 3 |
7.Перечислите основные свойства неопределенного интеграла.
8.Найдите:
а) ∫0 dx ; |
|
б) |
∫dx ; |
в) (∫dx)′; |
|
г) ∫(u′(x)+ v′(x))dx ; |
д) |
∫(u′(x)v(x)+ u (x)v′(x))dx ; |
|||
е) ∫ |
f ′(x) |
dx ; |
ж) ∫ f (x) f ′(x)dx . |
|
|
f (x) |
|
||||
|
|
|
|
|
9. Запишите таблицу основных неопределенных интегралов и
проверьте формулы дифференцированием.
133
10. Известно, что две первообразные для функции f (x) = еx
в точке x =1 отличаются на 2. На сколько отличаются эти же пер-
вообразные в точке x =100 ?
11. График какой первообразной для функции |
f (x)= |
1 |
1+ x2 |
проходит через точку с координатами (1; 2π)?
12.Изложите метод интегрирования путем подведения функции (поднесение множителя) под знак дифференциала.
13.Запишите формулу замены переменной в неопределенном интеграле. При каких условиях эта формула справедлива?
14.Запишите формулу интегрирования по частям в неопределенном интеграле. При каких условиях эта формула справедлива?
15.Запишите основные типы интегралов, которые вычисля-
ются методом интегрирования по частям.
16.Какая рациональная дробь называется правильной?
17.Что значит «выделить целую часть неправильной дроби»?
18.На какие простейшие действительные множители можно
разложить многочлен с действительные корнями?
19.Как интегрировать простейшие дробно-рациональные
функции?
20.Опишите метод неопределенных коэффициентов при разложении дроби на сумму простейших дробей.
21.Сформулируйте алгоритм интегрирования рациональной функции.
22.Какие подстановки используются для нахождения инте-
грала ∫R(sin x; cos x)dx , если подынтегральная функция рацио-
нально зависит от sin x, cos x . Приведите примеры.
23. Сформулируйте правила нахождения интегралов:
а) ∫sin kx cos mx dx; б) ∫cos kxcos mx dx; в) ∫sin kxsin mx dx.
24. Какая подстановка рационализует интеграл от дробно-
линейной иррациональности:
а) |
∫ |
R(x; n ax +b )dx; б) |
∫ |
R x; n |
ax +b |
dx; в) |
∫ |
R(x; k x; m x; ...)dx? |
|
|
|
|
cx +d |
|
|
|
|||
25. Как находятся интегралы вида ∫ |
Ax + B |
||||||||
|
dx ? |
||||||||
ax2 +bx + c |
134
|
|
26. С помощью каких подстановок находятся интегралы |
|
|||||||||||||||||||||
|
|
а) ∫R(x; a2 − x2 |
)dx; б) ∫R(x; a2 + x2 |
)dx; в) ∫R(x; x2 −a2 )dx? |
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
3.3. ПРАКТИЧЕСКИЙ МИНИМУМ |
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
Вспомогательные сведения |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
am |
− |
|
|
|
1 |
|
|
= a |
−n |
. |
|
|
|||
1. am an = am+n . |
|
2. |
an = am |
n . |
|
3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
an |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
m |
|
|
|
|
|
|
x + |
b |
2 |
− b |
2 |
− 4ac |
|
||||||
|
n |
|
m |
|
|
|
|
5. |
ax2 + bx + c = a |
|
|
|
. |
|||||||||||
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
4. |
a |
= a |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4a |
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2a |
|
|
|
|
|
|
|
Непосредственное интегрирование
Найдите неопределенные интегралы с помощью основных свойств и таблицы интегралов. Проверьте результат дифференци-
рованием:
|
|
|
|
|
1 |
|
4 |
|
|
|
6x4 |
−8x3 − 4x2 +3x − 5 |
|||
|
|
3cos x − 2x2 |
|
|
2. |
|
|
|
|
x |
dx . |
||||
1. |
|
|
+5 + |
|
− |
|
dx . |
|
|
|
|
||||
∫ |
x |
1 + x2 |
∫ |
x |
2 |
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3. ∫ |
x + x3ex − x2 |
dx . |
|
x |
3 |
||
|
|
|
5. ∫7 + 4sin2 x dx .
7. ∫2x exdx .
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
( |
x |
2 |
+ |
) |
|
|
|
9. ∫ |
|
2 |
dx, |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
= x2 +1 |
. |
|||||||||||
1 + x2 |
x2 +1 |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
11. |
∫ctg2 xdx, |
ctg2 x = |
|
1 |
|
−1 |
. |
||||||||
|
2 |
x |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin |
|
|
|
|||
13. |
∫tg3 x d (tgx). |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4. |
∫( |
x −1)2 |
dx . |
|
|
|
||
|
|
|
x x |
|
|
|
|
|
6. |
∫ |
|
1 |
|
|
3 |
|
|
|
|
+ |
|
|
|
dx . |
||
9 − x2 |
|
x2 |
|
|||||
|
|
|
|
−9 |
8. ∫2 − 1 − x2 dx . 1 − x2
10. ∫x3x−−273 dx .
12. ∫u3du .
14. ∫ cost d (cost ).
135
15. ∫1−sin t dt .
|
∫ |
3 2x |
− 2 |
3x |
||||||||||
17. |
|
|
|
|
2x |
|
|
|
|
dx . |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
19. |
∫ |
(1 + x) |
|
|
|
dx . |
||||||||
2 |
) |
|||||||||||||
|
|
|
x 1 + x |
|
|
|||||||||
|
|
|
|
( |
|
|
|
|
|
|
||||
21. |
∫ |
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
. |
|||
cos2 xsin2 x |
||||||||||||||
23. |
∫tg |
t |
dt . |
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
25. |
∫( |
|
cos x + sin x)2 dx . |
|||||||||||
27. |
∫( |
|
x +1)x3dx . |
|||||||||||
29. |
∫ |
|
3 |
x +1 |
dx . |
|||||||||
|
|
x5 |
|
|
||||||||||
31. |
∫ |
3xex |
− 2 |
dx . |
||||||||||
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
33. ∫32 −dx2x2 .
35.∫ 1(+ 2x2 )dx .
x2 x2 +1
37. ∫cos2 xsin2 x dx .
39. |
∫ |
6 + x2 − 6 − x2 |
dx . |
|
|||
|
36 − x4 |
||
136 |
|
|
|
16. |
∫ |
|
|
|
cos 2t |
|
|
dt, |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
cost − sin t |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
cos 2x = cos2 x −sin2 x |
. |
|
|
||||||||||||||||||||||||
18. |
∫ |
|
|
2 + x2 + |
|
|
2 − x2 |
|
dx . |
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 − x |
4 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
cos |
2 α |
= |
|
1 + cosα |
|
||||||
20. |
∫cos |
2 |
|
|
|
dx, |
|
|
|
2 |
|
|
2 |
. |
||||||||||||||
|
2 |
|
|
|
sin2 |
α |
= |
1 −cosα |
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
2 |
|
22. |
∫12sin2 3tdt . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
24. |
∫ |
|
|
|
x |
+1 |
|
|
|
|
dx . |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
2 |
|
+ 2x |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
26. |
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
||||
9x2 |
|
+ 6x +10 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
∫ |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
28. |
|
|
|
|
|
|
|
− 2x |
|
|
+ |
5 dx . |
|
|||||||||||||||
3 |
3 |
|
x |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
30. |
∫ |
|
6 + 2cos3 x |
dx . |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
cos2 x |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
32. |
∫ |
dx |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
27 + 3x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
34. |
∫ |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8 |
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
dx . |
|
|||||||
|
|
4 − x |
2 |
|
|
|
9 + x |
2 |
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
36. ∫sin2 |
|
x |
dx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
38. ∫(1 +3 x2x )dx .
40. ∫ |
|
|
dx |
. |
x |
2 |
+ 2x +5 |
||
|
|
|
|
Найдите f (x): |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
41. ∫ |
|
f (x)dx = 2arcctg |
x |
+C . |
42. ∫ f (x)dx = ln |
|
|
x + x2 +5 |
|
+C . |
|||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
Найдите интегралы, содержащие квадратный трехчлен: |
||||||||||||||||||||||||||||||
43. |
∫ |
|
|
|
|
dx |
|
. |
|
|
|
|
|
44. |
∫ |
|
|
|
5dx |
|
|
|
. |
|
|
|
|||||
|
x |
2 |
+ 2x +3 |
|
|
|
2x |
2 |
+6x +1 |
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
45. |
∫ |
|
|
x − 2 |
|
|
|
dx . |
|
46. |
∫ |
|
|
3 − 4x |
|
|
|
|
|
|
|
dx . |
|||||||||
x2 |
+ 7x +12 |
|
|
|
|
2x2 |
− 3x + 2 |
|
|||||||||||||||||||||||
47. |
∫ |
|
|
|
|
dx |
|
. |
|
|
48. |
∫ |
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
. |
|
|
|||||||
|
|
x |
2 |
+ 2x + |
2 |
|
|
|
12x −9x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− 2 |
||||||||||||||||||
49. |
∫ |
|
|
|
3x −1 |
|
|
|
dx . |
|
50. |
∫ |
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
. |
|||||||
|
|
x2 + 2x + 2 |
|
|
3 − 2x − x2 |
Замена переменной в неопределенном интеграле
Найдите неопределенные интегралы внесением (подведением) множителя под знак дифференциала (выделяя дифференциал новой переменной):
1. |
∫(4x +3)10 dx . |
|||||
4. |
∫7 (3 −1,5x)5 dx . |
|||||
7. |
∫ |
|
7xdx |
|
|
. |
|
|
|
|
|||
(8 −3x2 ) |
5 |
|||||
|
6 |
|
|
|
10. ∫ 3 lnx x dx .
2. ∫(3 −32x)5 dx . 5. ∫x 1 − x2 dx .
8. ∫sin3 x cos xdx .
11. ∫arctg4 xdx .
1 + x2
13. ∫ |
|
|
|
dx |
. 14. ∫ |
dx |
. |
sin |
2 |
x |
1 − ctgx |
x(ln x −5) |
|||
|
|
|
|
|
∫ |
exdx |
|||||
16. |
|
|
. |
|
|||
2ex +1 |
|||||||
19. |
∫ |
|
|
3 x+1 |
dx . |
||
|
|
|
|||||
|
|
|
|
x +1 |
|||
22. |
∫ |
|
dx |
||||
|
. |
||||||
cos2 (3 + 5x) |
17. |
∫e− |
x |
+5dx . |
|
|||||
2 |
|
||||||||
20. |
∫cos(2 −3x)dx . |
||||||||
23. |
∫ |
|
|
|
|
π |
|
|
|
sin |
|
|
|
− |
2x dx . |
||||
12 |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
3. |
∫ |
|
|
3 − |
x |
|
dx . |
|
|
|
|
|
||||
|
2 |
|
|
|
|
|
||||||||||
6. |
∫ |
|
|
xdx |
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
||
4 |
|
3 + 4x |
2 |
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
9. ∫ |
|
|
sin x |
|
|
dx . |
|
|
|
|
||||||
5 |
|
2 |
x |
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
cos |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
12. |
∫ |
1 |
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
||||
|
arcsin2 x |
|
|
1− x2 |
||||||||||||
15. |
∫ |
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
. |
|||||
|
|
|
|
|
( |
|
|
+ x |
2 |
) |
|
|||||
|
|
|
|
2arctgx 1 |
|
|
|
|
||||||||
18. |
∫ |
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
||||
|
5arccos x |
1 − x |
2 |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
||||||||||||
21. |
∫ |
xdx |
. |
|
|
|
|
|||||||||
sin2 ( |
7x2 ) |
|
|
|
|
|||||||||||
24. |
∫ex sin exdx . |
|
|
|
|
.
.
137
25. |
∫ 3 −2sin x cos xdx. |
26. |
∫ |
dx |
. |
|
|
|
|
|
27. |
∫ |
|
e3xdx |
. |
|
|
|
|||||||||||||
2x −3 |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
3 −e3x |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∫ |
|
dx |
|||||||
28. |
∫tgxdx . |
29. |
∫ctg3xdx . |
30. |
|
|
|
|
|
|
. |
||||||||||||||||||||
|
x(ln2 x + 25) |
||||||||||||||||||||||||||||||
31. |
∫ecos x sin xdx . |
32. |
∫sinecos xx dx . |
33. |
∫e−x2 xdx . |
||||||||||||||||||||||||||
34. |
∫ |
|
dx |
. |
|
|
35. |
∫ |
|
dx |
. |
|
|
36. |
∫ |
dx |
. |
|
|||||||||||||
|
4 +5x2 |
|
3x2 −5 |
10 −3x2 |
|||||||||||||||||||||||||||
|
∫ |
dx |
|
∫ |
|
|
sin x |
|
|
∫ |
dx |
||||||||||||||||||||
37. |
|
. |
|
|
38. |
|
|
|
dx . |
39. |
|
|
|
. |
|||||||||||||||||
3x2 −1 |
|
7 + cos2 x |
x ln2 x −9 |
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
5x −3 |
|
|
|
|
6x −5 |
|
|
|
|
xdx |
|||||||||||||||||
40. |
∫x2 + 2 dx . |
41. |
∫ |
|
|
|
dx . |
42. |
∫ |
|
|
. |
|||||||||||||||||||
|
3x2 −5x + 4 |
2x −1 |
|||||||||||||||||||||||||||||
43. |
∫ |
|
|
2x −3 |
|
∫ |
5x +3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
dx . |
44. |
x +1 dx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
4 +3x − x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
Найдите интегралы, применяя метод подстановки: |
||||||||||||||||||||||||||||||
45. |
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
∫ |
|
. |
|
|
|
|
46. ∫ |
, |
|
x + 3 = t |
. |
||||||||||||||||||||
(2 + x) x |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
2 + x + 3 |
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
47. |
∫ |
|
x −6 |
dx . |
|||||||||||||
|
1−3x |
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
49. |
∫ |
|
x +1 +1 |
dx . |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
x +1 −1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
∫ |
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
51. |
|
|
|
, |
|
|
x = t4 , t > 0 |
. |
|||||||||
|
4 |
|
x |
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
x + |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
53. |
∫ |
2x |
dx . |
||||||||||||||
(5 − 2x)3 |
|||||||||||||||||
55. |
∫ |
|
dx |
|
|
|
|
|
|
, |
|
|
. |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x = 2 tg t |
||||||||
|
(4 + x2 ) |
3 |
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
57. ∫ |
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
e |
x |
= t |
|
|
|
|||||||||||
|
, |
|
|
|
|
. |
|||||||||||
ex −1 |
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∫ |
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
48. |
|
|
, |
|
x = t3 |
. |
|
|
|
|
|
||||||||
3 |
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
x +1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
∫ |
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
50. |
|
|
dx, |
|
x = t6 , t ≥ 0 |
. |
|
|
|||||||||||
3 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
x +1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
∫ |
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
52. |
|
|
|
, |
|
|
|
ex +1 = t |
. |
|
|
||||||||
|
x |
1 |
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
e + |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
54. |
∫ |
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|||
|
|
1+ 2x + |
3 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
1+ 2x |
|
|
||||||||||||
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
||||||
56. |
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
, |
|
x = sin t или x = |
1 |
|||||||
|
2 |
|
|
|
|
2 |
|||||||||||||
|
|
|
x |
1 − x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
|
58. ∫x 3 a + xdx .
59. ∫ |
e2 x |
|
|
|
|
dx, |
ex +1 = t |
. |
|||
x |
|||||
|
|
|
|||
|
e +1 |
|
|
|
138
Интегрирование по частям в неопределенном интеграле
Методом интегрирования по частям найдите интегралы:
1. |
∫(5x −3)sin 2xdx . |
2. |
∫(x +1)ln xdx . |
|||||
3. |
∫xe−3 xdx . |
4. |
∫x3x dx . |
|||||
5. |
∫arctg2x dx . |
6. |
∫x2 cos3x dx . |
|||||
|
∫x arcctgx dx . |
|
∫arcsin |
x |
||||
7. |
8. |
|
dx . |
|||||
3 |
||||||||
9. |
∫ln2 xdx . |
10. |
∫ |
ln x |
dx . |
|||
|
||||||||
11. ∫(x2 −5x −3)sin (x +1)dx . |
|
|
|
x |
||||
12. |
∫ln (1 + x2 )dx . |
Интегрирование рациональных функций
Укажите, какие из указанных рациональных дробей являются правильными. Выделите целую часть в неправильных дробях:
1. |
2 |
. |
|
2. |
2x |
. |
3. |
7x2 +1. |
|
|||||
|
|
|
|
|||||||||||
|
x + |
5 |
|
|
|
x +5 |
|
|
x2 −1 |
|
||||
4. |
3x2 |
+1 |
. |
5. |
x2 |
|
. |
6. |
x5 |
− 4x3 |
|
. |
||
x3 |
+1 |
x +3 |
x2 |
− x +1 |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
Найдите неопределенные интегралы от простейших рациональных функций (дробей):
7. ∫ |
|
dx |
. |
|
8. ∫ |
|
dx |
. |
|
(2x −1)2 |
3x +5 |
||||||||
10. ∫ |
3 − 4x |
11. ∫ |
x − 2 |
||||||
|
dx . |
|
dx . |
||||||
2x2 −3x − 2 |
x2 −7x +12 |
9. ∫ |
|
5 |
|
dx . |
2x2 + 6x + 5 |
||||
12. ∫ |
8 −3x |
|||
|
dx . |
|||
2x2 + x −1 |
Разложите дробь на простейшие, не находя коэффициентов разложения:
13.3x2 + 2x −5 .
x(x −1)3
x+1
15.(x −1)2 (x2 + x +1).
17. (x2 −5x + 4)(7 x2 −5x + 7).
x + 2
14. (x2 −1)(x2 + 2).
x3 + x
16. x4 −81 .
x − 2
18. x2 (x2 + 4)2 .
139
19. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2x + 3 |
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
20. |
|
|
|
|
|
x3 + x2 |
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
(x2 + 4x + 3)(x2 − x + 3) |
|
|
|
|
|
(x4 −16)(x3 +8) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
21. |
|
|
|
|
|
|
|
x2 +3x +1 |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
( |
4x3 + 4x2 + 7x)2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
Найдите интегралы от рациональных функций: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
∫ |
|
|
x2 |
+3x +5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∫ |
|
|
|
|
|
|
xdx |
|
|
|
|
|
|
|
|
24. ∫ |
|
x5 + x4 −8 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
22. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx . |
|
23. |
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
dx . |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
x + 2 |
|
|
|
|
|
(x + 2)(2x +1) |
|
|
|
|
x3 − 4x |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
25. |
|
|
|
|
|
|
|
x2 + |
1 |
|
|
dx . |
|
26. |
|
|
x |
+ 2 2 |
dx |
. |
|
|
|
|
27. |
|
|
|
x3 + 2 |
dx. |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
∫x |
3 |
−5x |
2 |
+ 6x |
|
|
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∫x |
3 |
− x |
2 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x −1 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
28. |
|
|
∫ |
|
|
dx |
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
29. |
|
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
3x +1 |
|
|
|
dx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
x(x2 + 4) |
|
|
|
|
(x2 + 6x + 9)(x −5) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
30. |
|
∫ |
|
|
|
7x −15 |
dx . |
|
31. |
|
∫ |
|
|
x5 |
|
|
dx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
32. ∫ |
|
x2dx |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
x3 − 2x2 + 5x |
|
|
x4 −1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 − x4 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
x3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
33. |
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
. |
|
|
|
|
|
|
34. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
∫x |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
∫ |
|
2 |
−3x |
+ 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
−1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + x |
7 |
|
− 2x |
7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
∫ |
|
|
1 − x |
7 |
|
|
|
|
|
|
1 − x |
7 |
|
|
|
|
= ( |
|
|
|
|
) |
|
|
|
|
|
|
|
1 + x |
7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
7 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||
35. |
|
|
|
|
|
dx, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
− |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
( |
|
|
|
7 |
) |
( |
|
+ x |
7 |
) |
|
|
|
|
( |
|
+ x |
7 |
) |
|
|
( |
|
+ x |
7 |
) |
|
x |
( |
|
+ x |
7 |
) |
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
x |
1 + x |
|
|
|
|
|
|
x 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
1 |
|
|
|
|
|
|
x 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
Метод рационализации: интегрирование функций, рационально зависящих от тригонометрических
|
|
|
Найдите интегралы с помощью универсальной тригонометри- |
||||||||||||||||||||||
ческой подстановки: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
1. |
∫ |
|
|
|
dx |
. |
|
2. |
∫ |
dx |
|
. |
3. |
∫ |
|
|
|
|
|
dx |
|
|
. |
||
2 |
+ cos x |
4 −3sin x |
1 |
+sin x + cos x |
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
4. |
∫ |
|
2 + cos x dx . |
5. |
∫ |
dx |
|
. 6. |
∫ |
|
|
dx |
. |
|
|
|
|||||||||
2sin x −cos x +5 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
3 −sin x |
|
|
|
|
|
|
|
sin x |
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
Найдите интегралы с помощью подходящей подстановки: |
|
|||||||||||||||||||||
|
∫ |
|
|
sin x |
|
|
|
∫ |
cos3 x |
|
|
∫sin |
2 |
|
|
3 |
|
|
|||||||
7. |
|
|
|
|
dx . |
8. |
|
dx . |
9. |
|
xcos |
|
x dx . |
||||||||||||
|
1 |
|
2 |
3 −sin2 x |
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
3 |
+ cos x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
140