4‑Тақырып. Өндіруші теориясы. Өндіріс функциясы

2-сағат

1. Тақырып бойынша экономикалық сөздік (глоссарий) жасау.

2. Тақырып бойынша логикалық схемалар құрастыру.

3. Реферат, эссе, баяндама тақырыптары:

• Дж.М. Кларк және факторлардың шекті өнімділік теориясы;

• Кобба-Дуглас моделіндегі өндірістік функцияның ерекшеліктері;

• Нобель сыйлығының лауреаты В.В. Леонтьев және оның «шығындар-шығарылым» моделіндегі өндірістік функцияның ерекшеліктері;

• Қазақстандық ірі фирмалардың өндіріс ауқымының тиімділігіне талдау жасау (нақты бір фирманың мысалында);

• Фирманың өндірістік тиімділігі және техникалық прогресс;

• Отандық фирмалардың дамуы және оларға әсер ететін техникалық прогресстің ерекшеліктері;

4. Өзіндік жазба жұмыстар бойынша конспект жазу:

• Өндіріс факторларын өзара алмастырудың икемділіктері;

• Өндіріс ауқымының тиімділігіне әсер ететін факторлар, өндірістің тиімді масштабы;

• Техникалық прогресс және оның типтері.

5. Тақырып бойынша тест тапсырмаларының сұрақтарына жауап беру:

1. Изокванта қисығы нені көрсетеді?

А) өнімнің жалпы көлемін В) өндірістік функцияны С) берілген ресурстар көлеміне сәйкес өндірілетін өнімнің әртүрлі көлемдерін D) орташа өнімді Е) экономикалық пайданы

2. Фирма ресурстар шығынын 10% -ке өсірген жағдайда өнім көлемі 15% -ке өсетін болса, онда:

А) өндіріс ауқымының әсері теріс болады В) өндіріс ауқымының әсері оң болады

С) фирма жоғары деңгейде пайда табады D) LATC қисығы жоғарыға жылжиды

Е) өндіріс ауқымының әсері тұрақты болады

3. Орташа өнім шамасы қалай анықталады?

А) AP = QP/Q В) TP = QX С) AP = TP/Q D) AP = ΔTP/Q Е) AP = Q/TP

4. Изокванта мен изокоста қисықтарының жанасқан нүктесі:

А) өндірушінің тепе-теңдігін көрсетеді В) өндіріс шығындарының артуын көрсетеді

С) тұтынушының тепе-теңдікке жету мүмкіндігін көрсетеді D) өндіріс ауқымының ұлғаюын көрсетеді Е) өндіріс ауқымының тұрақтылығын көрсетеді

5. Егер фирманың қолданатын ресурстарының саны 50 пайызға өскенде өндіріс көлемі 30 пайызға өседі, онда:

А) өндіріс ауқымының тиімділігі оң болады В) өндіріс ауқымының тиімділігі теріс болады

С) өндіріс ауқымының тиімділігі тұрақты болады D) қайтарымдылықтың төмендеу заңы орын алады Е) егер мұндай жағдай орын алатын болса, онда өндірісті мүлдем тоқтату қажет

6. Ұзақ мерзімде барлық өндіріс факторлары қалай қарастырылады?

А) тұрақты В) өзгермелі С) толық экономикалық шығындар ретінде D) жіберілген мүмкіндіктер ретінде Е) болашақта жұмсалады деп жоспарланып қойған шығындары ретінде

7. Егер фирманың қолданатын ресурстарының саны 12 пайызға өскенде өндіріс көлемі 14 пайызға өседі, онда:

А) өндіріс ауқымының тиімділігі оң болады В) өндіріс ауқымының тиімділігі теріс болады

С) өндіріс ауқымының тиімділігі тұрақты болады D) қайтарымдылықтың төмендеу заңы орын алады Е) қайтарымдылықтың өсу заңы орын алады

8. Өндіріс ауқымы тұрақты болғанда:

А) өндіріс факторлары мен көлемі бір пропорцияда өзгереді В) орташа шығындар максималды деңгейге жетеді С) баға өзгермелі болады D) бұл жағдайда баға мүлдем өзгермейді Е) өндіріс көлемі тұрақты болады

9. Фирманың толық анықтамасы:

А) фирма – бұл нарыққа бір немесе бірнеше тауарлар мен қызметтер ұсыну арқылы оның меншік иелеріне пайда әкелу мақсатында мекеменің біртұтас басқаруындағы ұйым

В) фирма – бұл қызметінің барлық жақтарын қамтамасыз ететін келісімдерді жасау үшін барлық құқықтарға ие болатын ұжымдық сипаттағы шаруашылық бірлік

С) фирма – бұл тауарлар мен қызметтерді ары қарай сату мақсатында оны өндіру бойынша өндірістік процестерді жүзеге асыратын ұйымдық экономикалық қызмет

D) фирма – бұл нарыққа жаңа тауар шығарумен айналысатын ұйым

Е) фирма – бұл кешенді маркетинг арқылы нарықта тауарлар мен қызметтерді өткізумен айналысатын ұйым

10. Егер орташа өнім 50, ал ресурс шамасы 8-ге тең болса, онда жалпы өнім неге тең болады ? А) 40 В) 200 С) 80 D) 400 Е) 58

11. Егер жұмысшылар саны 5 адамнан 6 адамға дейін өссе, онда өнім көлемі 165 данадан 180данаға дейін жоғарылайды, яғни шекті өнім қаншаға тең болады?

А) теріс шамаға В) 180 данаға С) 15 данаға D) 25 данаға Е) 11 данаға

12. Салада 1000 фирма жұмыс iстейдi, олардың әрқайсысы 5 дана өнiм шығарғанда шектi шығындары - 2 тг болады, ал 6 дана болғанда – 3 тг, 7 дана болғанда – 5 тг. Егер осы өндiрiлетiн өнiмнiң нарықтағы бағасы 3тг болса, онда осы салада айына қанша өнiм шығарылады: А) 5000 данадан кем В) 5000 дана С) 6000 дана D) 7000 дана Е) 100 дана

13. Мына қызмет түрлерінің қайсысы өндіріс процесі ретінде қарастырылмауы мүмкін:

А) пайдалы қазбаларды игеру В) радиоактивтік қалдықтарды тасымалдау

С) сатып алушылардың дүкендерден тапшылық тауарларды іздеуі

D) өнімдерді сатып алу және оларды аса жоғары бағамен қайта сату

Е) шикізаттарды дайын өнімге айналдыру

14. Фирма қызметінің негізгі элементтеріне не жатпайды?

А) шығындарды минималдау міндеттері В) маркетингтік зерттеу жұмыстары С) қоғамдық игіліктерді өндіру және сату қызметтері D) максималды пайда табу принциптері

Е) жұмысшыларын сыйақылы ынталандыру жұмыстары

15. Координаттар басынан алыс орналасқан изокванталар нені сипаттайды?

А) өнім өндірудің аса үлкен көлемін В) өнім өндірудің аса кіші көлемін С) ең минималды шығындардың жұмсалуын D) өте сапалы тауарлардың өндірілуін

Е) тауарлар сапасының төмендей беруін

16. Егер фирманың қолданатын ресурстарының саны 15 пайызға өскенде өндіріс көлемі 16 пайызға өссе, онда:

А) өндіріс ауқымының тиімділігі оң болады В) өндіріс ауқымының тиімділігі теріс болады

С) өндіріс факторлары өнімділігінің төмендеу заңы орын алады D) қайтарымдылықтың төмендеу заңы орын алады Е) өндіріс ауқымының тиімділігі тұрақты болады

17. Еңбектің шекті өнімін анықтаңыз:

Кезең	Жалпы өнім	Еңбек мөлшері
1	210	3
2	450	5

А) 120 В) 160 С) 90 D) 70 Е) 80

18. Төмендегі мәліметтерге сәйкес еңбектің орташа өнімін анықтаңыз:

Кезең	Жалпы өнім	Еңбек мөлшері
1	210	3

А) 70 В) 82,5 С) 0,014 D) 80 Е) 630

19. Егер өнімнің шекті өнімділігі төмендесе, онда өндіріс ауқымының (масштаб) тиімділігі:

A) өседі B) төмендейді C) тұрақты болып қалады D) алдымен өседі, сосын төмендейді

Е) алдымен төмендейді, сосын тұрақтанады

20. Өндірушінің тепе-теңдігі қандай заңмен анықталады?

A) сұраныс пен ұсыныстың тепе-теңдігі заңымен B) шығарылым көлемін максималдаумен C) өндіріс факторларының өлшенген шекті өнімділігінің теңдігімен

D) өндіріс факторларының шығындарын төмендету заңымен

Е) пайданы максималдау заңымен

21. Тең көлемді өнімдер қисығы – бұл:

А) изокоста В) изокванта С) изопрофита D) изопраис E) талғамсыздық қисығы

22. Еңбекті капиталмен техникалық алмастырудың шекті нормасы 2-ге тең. Егер өнім өндірудің бұрынғы көлемін қамтамасыз ету үшін еңбекті қолдануды 4 бірлікке қысқартсақ, онда капиталды қолдануды неше бірлікке арттыру қажет:

A) 1/2 бірлікке B) 2 бірлікке C) 8 бірлікке D) ол үшін қосымша мәлімет керек, ақпарат жеткіліксіз Е) 4 бірлікке

5-тақырып. Өндіріс шығындары және пайда

2-сағат

1. Тақырып бойынша экономикалық сөздік (глоссарий) жасау.

2. Тақырып бойынша логикалық схемалар құрастыру.

3. Реферат, эссе, баяндама тақырыптары:

• Нобель сыйлығының лауреаты Р. Коуз және оның теориялары.

• Фирманың өндіріс шығындары мен пайдасына талдау жүргізу.

4. Өзіндік жазба жұмыстар бойынша конспект жазу:

• Фирманың даму траекториясы;

• Қайтарылмайтын шығындар;

• Трансакциондық шығындар теориясы.