Замовы (Беларуская Народная Творчасць) - 1992
.pdf771. Ад грыжы
8-82-204, сш. 3, л. 25, № 23. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1982 г. у в. Красноўка Нараўлянскага р. ад Г С. Партыка, 80 г.
772. Ад грыжы
8-80-178, сш. 4, л. 17, № 14. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1980 г. у в. Хутар Светлагорскага р. ад М. А. Бачко, 1919 г. н.
Вар.: 8-81-182, сш. 2, л. 30, № 18. Зап. Г А. Барташэвіч у 1981 г. у в. Асарэвічы Брагінскага р. ад М. Р. Богуш, 1905 г. н.; Романов, с. 99, №246. Зап. Е. Р. Раманаў у Раснянскай вол. Чавускага п. ад Цярэнція Анікеева.
773. Ад грыжы
13-2-13, л. 42, № 61. Зап. А. С. Емяльянаў i студ. Віцебскага педінстытута ў 1979 г. ад Л. М. Пасеевай, 50 г.
774. Ад грыжы
8-75-94, сш. 1, л. 49, № 42. Зап. Л. М. Салавей i студ. МДПІ А. Г. Ляшкевіч i I. I. Мурашка ў 1975 г. у в. Прусы Старадарожскага р. ад П. С. Вусік, 68 г.
775. Ад грыжы
13-10-85, сш. 20а, л. 8 адв., №43. Зап. студ. Магілёўскага педінстытута Т. В. Кіслякова ў 1974 г. у в. Кавалі Сенненскага р. ад В. I. Рабушка, 72 г.
Вар.: 13-2-13, л. 49 адв., №77. Зап. А. С. Емяльянаў i студ. Віцебскага педінстытута ў 1979 г. у в. Залеесе Полацкага р. ад Г. I. Малчанавай, 1900 г. н.;
л.50, № 81. Зап. тыя ж у в. Глыбачка Ушацкага р. ад П. Н. Крыловай, 60 г.;
л.18, №21. Зап. у в. Афераўшчына Ушацкага р. ад А. Ф. Астроўскай, 51 г.;
л.22 адв., № 27. Зап. у в. Сурнаўка Талачынскага р. ад П. Я. Зайцавай. Загад хваробе: «Не грызі ты гэтаму чалавеку крыві, цела, касці, грызі асінавы дрэвы».
776. Ад грыжы
8-89-244, сш. 2, № 44. Зап. У. М. Сысоў у 1989 г. у в. Забор'е Расонскага р. ад Я. Я. Курганавай, 1932 г. н.
Вар.: 8-77-131, сш. 1, л. 54, № 35. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1977 г. у в. Пярэвалакі Ганцавіцкага р. ад В. K'. Сушко, 78 г.
777. Ад грыжы
8-77-142, сш, 1, л. 14, № 16. Зап. Л. М. Салавей у 1977 г. у в. Азяраны Рагачоўскага р. ад Ф. I. Гарбачовай, 1888 г. н.
Вар.: 8-79-158, сш. 1, л. 88, № 168. Зап. В. I. Скідан у 1979 г. у в. Гняздзілава Докшыцкага р. ад М. М. Лебедзевай, 1903 г. н.; Federowski, I, с. 388, № 2360. Зап. М. Федароўскі ў Ваўкавыскім п.; с. 389, № 2362. Зап. М. Федароўскі
ў Слонімскім п.; 8-84-224, сш. 2, л. 69—71, № 77. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1984 г.
ув. Затон Жлобінскага р. ад М. Т. Волкавай, 1932 г. н., i Н. А. Рагаўцовай, 1911 г. н.; 8-77-131, сш. 1, л. 54, № 35. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1977 г. у в. Пярэвалакі Ганцавіцкага р. ад В. К. Сушко, 78 г.
499
778. Ад залатніка
Романов, с. 59, № 25. Зап. Е. Р. Раманаў у в. Чыгірынка Быхаўскага п.
779. Ад залатніка
Хрэстаматыя. С. 69—70. Зап. I. К- Цішчанка ў 1951 г. у в. Улукі Слаўгарадскага р. ад Г Прахарэнка, 1860 г. н.
780. Ад залатніка
8-10-178, сш. 6, л. 39—40, № 35. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1980 г. у в. Ручаёўка Лоеўскага р. ад A. Е. Кацуба, 1905 г. н.
781. Ад залатніка
Романов, с. 61, №40. Зап. Е. Р. Раманаў у Вендаражскай вол. Магілёўскага п.
782. Ад залатніка
Архіў кафедры беларускай літаратуры ГДУ, сш. 20, л. 4, № 4. Зап. студ. ГДУ ў 1981 г. у Гомельскай вобл.
783. Ад залатніка
8-80-178, сш. 7, л. 70—71, № 62. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1980 г. у в. Карпаўка Лоеўскага р. ад Т. Ц. Санько, 1921 г. н.
784. Ад залатніка
8-80-178, сш. 6, л. 28, №25. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1980 г. у в. Ручаёўка Лоеўскага р. ад М. С. Кацуба, 58 г.
785. Ад залатніка
Романов, с. 61, №44. Зап. Буднецкі ў Чарнаруцкай вол. Магілёўскага п.
786. Ад залатніка
Романов, с. 56—57, № 16. Зап. Е. Р. Раманаў у в. Івольск Гомельскага п. Вар.: 8-75-94, сш. 5, л. 81, № 131. Зап. Л. М. Салавей i студ. МДПІ Г. А. Чаркас i 3. М. Гайцюкевіч у 1975 г. у в. Будзенічы Старадарожскага р.
ад А. Б. Праневіч, 1897 г. н.; 8-82-203, сш. 5, л. 43, № 29. Зап. Т. К. Цяпкова ў 1982 г. у в. Падгалле Ельскага р. ад М. I. Патапенка, 53 г.; 8-80-178, сш. 7, л. 24. № 17. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1980 г. у в. Пярэдзелка Лоеўскага р. ад Г. Г. Івахненка, 1912 г. н.; 8-82-198, сш. 1, л. 118, №95. Зап. Л. М. "Салавён i А. М. Лапкоўская ў 1982 г. у в. Антонаў Нараўлянскага р. ад Н. П. Гаек, 1922 г. н.; Романов, с. 57, № 18. Зап. Е. Р. Раманаў у в. Елянец
500
Рагачоўскага п.; с. 59, № 24. Зап. Е. Р. Раманаў у в. Чыгірынка Быхаўскага п.; с. 59, № 26. Зап. там жа; с. 59, №31. Зап. у в. Гайдукова Віцебскага п.; с. 61, № 43. Зап. Е. Р. Раманаў у в. Княжыцы Магілёўскага п.
787. Ад залатніка
8-83-213, сш. 2, л. 63, № 55. Зап. Л. М. Салавей у 1983 г. у в. Евічы Жыткавіцкага р. ад С. Д. Глушань, 1924 г. н.
788. Ад залатніка
Экспедыцыя 1990 г. Зап. студ. БДУ Ж. В. Некрашэвіч (кір. В. М. Гурманчук) у 1990 г. у в. Краснікі Докшыцкага р. ад Ю. А. Хмялінка, 1905 г. н.
Вар.: Архіў кафедры беларускай літаратуры ГДУ. Зап. студ. Л. Р. Жураўлёва ў 1989 г. у в. Пякалічы Жлобінскага р. ад Н. I. Якімёнак, 61 г.; 8-83-212, сш. 2, л. 65, № 59. Зап. Т. К. Цяпкова ў 1983 г. у в. Верасніца Жыткавіцкага р. ад Е. I. Блоцкай, 1915 г. н,; У ключнка гремучего, с. 103, №642= Фольклор Дальнеречья, с. 101, №291. Зап. ад Е. А. Ляхавай, 1905 г. н.; 8-89-240, папка № 3. Зап. студ. БДУ А. В. Манько, Ж. Агурцова, А. Мікіценка (кір. У. А. Васілевіч) у 1989 г. у в. Дзедзіна Докшыцкага р. ад Н. Ц. Рачкоўскай, 1911 г. н.
789. Ад залатніка (паднімку)
8-75-96, сш. 6, л. 9—10, №4. Зап. Г. А. Барташэвічуу 1975 г. у в. Рачэнь (пас. Залуг) Любанскага р. ад Е. К. Ляўчэні, 1902 г. н.
Вар.: 8-79-165, сш. 2, л. 13, № 6. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1979 г. у в. Вішнёўка Гомельскага р. ад В. К. Ванянковай; Романов, с. 56, № 12. Зап. Е. Р. Раманаў у в. Дзятлавічы Гомельскага п. ад М. Нікіцінай, 51 г.; 8-84-228, сш. 6, л. 64, № 19. Зап. Т. К. Цяпкова ў 1984 г. у в. Забаб'е Буда-Кашалёўскага р. ад А. Ф. Гуршчанковай.
790. Ад залатніка
8-77-142, сш. 3, л. 55, №61. Зап. Л. М. Салавей у 1977 г. у в. Хорастава Салігорскага р. ад Я. Ф. Чачуры, 1925 г. н.
791. Ад залатніка
Романов, с. 60, № 33. Зап. пісар Грамыка ў в. Стаўбун Рагачоўскага п. Вар.: 8-73-65, сш. 5, л. 47. Зап. М. Я. Грынблат у 1973 г. у в. Бірча
Бабруйскага р. ад С. Т. Бабковай, 88 г.
792. Ад залатніка
8-83-211, сш. 3, л. 14—16, № 11. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1983 г. у в. Сякерычы Петрыкаўскага р. ад Н. Р. Удод.
501
793. «Ад порвы жывата»
8-89-244, сш. 4, л. 90, № 127. Зап. У. М. Сысоў у 1989 г. у в. Башні Шумілінскага р. ад В. С. Самуйлавай, 1926 г. н.
794. Ад залатніка
8-76-117, сш. 2, л. 46, №44. Зап. Г А. Барташэвіч у 1976 г. у в. Крыўкі Лепельскага р. ад В. А. Юхнавец, 80 г.
795. Ад залатніка
20-84-29, №21. Зап. К. П. Кабашнікаў у 1984 г. у в. Крыўск Буда-Каша- лёўскага р. ад A. С. Касцючковай, 1920 г. н.
Вар.: 8-82-203, сш. 6, л. 32—33, № 33. Зап. Т. К. Цяпкова ў 1982 г. у в. Глушкавічы Лельчыцкага р. ад К. I. Шкудун, 94 г.; 8-82-198, сш. 4, л. 37, № 54. Зап. Г. А. Барташэвіч i A. М. Лапкоўская ў в. Казлы Ельскага р. ад В. П. Сугак; 8-82-203, сш. 6, л. 30—31, № 32. Зап. Т. К. Цяпкова ў 1982 г. у в. Глушкавічы Лельчыцкага р. ад К. I. Шкудун, 94 г. У замове цікавасць уяўляюць адсылка залатніка i пералік прыкмет хваробы: «Годзі ты хадзіў, яе костачкі ламіў, салодка мяса смактаў, кроў гарачу разліваў, піці-есці занімаўляў i холадам заціраў, гарачым аблягаў... Цяпер угавараю i ўмаўляю, з хаты дымам, з двара ветрам напраўляю. Ты за вецер ухапіўся, на асіне затнуўся, ад рабу божую чыстаплонную, ражджэннаю, багаславеннаю адчапіўся, адкаснуўся, к ей не вернуўся, залатнічэ».
796. Ад залатніка
13-3-30, л. 2, №6. Зап. А. У. Русіновіч у 1978 г. у в. Гарохавішчы Акцябрскага р. ад У. Д. Дайнека, 99 г.
Вар.: 8-82-204, сш. 6, л. 1, № 1. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1982 г. у в. Глушкавічы Лельчыцкага р. ад М. П. Сербянок, 87 г. Вар. загаду залатніку: «...устань жа ты на сваём месцечку, пры залатом жэ крэслечку, a гарошыначкай скоціся, a мачыначкай згарніся, да на сваем месці станавіся, пуд зеленым дубочкам, пуд срэбным клубочкам...»;Тамжа, сш. 4, л. 12—13, № 9. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1982 г. у в. Кавалі Ельскага р. ад 3. С. Хамец, 1913 г. н.; Романов, с. 60, № 38. Зап. Е. Р. Раманаў у в. Царковішчы Магілёўскага п.: «Ты, залатнічок, чысты панічок, я ж цябе прашу, я ж цябе малю, стань ты ў радзімам месьці, абярніся камянём, абзыўніся хмялевым крылом; абярніся макавым зерням, абзыўніся трусавым пер'ям»; с. 59, № 27. Зап. Е. Р. Раманаў у в. Чыгірынка Быхаўскага п.: «Залатнік, залатнічку, садовым яблачкам пакаціся, на жываце астанавіся,
на залатым крэсьлі, |
на сваім месьці». |
|
|
797. Ад залатніка |
|
Романов, с. 60, |
№ 37. Зап. Е. Р. Раманаў |
у Бялыніцкай вол. Магілёў- |
скага п. ад А. Антонавай, 65 г. Заўвага да |
замовы: «Тройча перакажаш |
|
i абчырчуеш коло пупа, i ванную здзелаеш». |
|
|
Вар.: 8-90-249. Зап. У. А. Васілевіч i I. В. Карашчанка ў 1990 г. у в. Круціха Кыштоўскага р. Новасібірскай вобл. ад Н. I. Мінчанка, 1925 г. н. (з перасяленцаў з Магілёўшчыны).
502
798. Ад залатніка
13-2-13, л. 1, № 2. Зап. А. С. Емяльянаў i студ. Віцебскага педінстытута ў 1979 г. у в. Звонь Ушацкага р. ад Н. Ф. Кузьмічонак.
799. Ад залатніка
13-3-30, № 32, № 61. Зап. А. У. Русіновіч у в. Пятровічы Светлагорскага р.
800. Ад залатніка
13-10-85, сш. 19, л. 7 адв., № 36. Зап. студ. Магілёўскага педінстытута Р. I. Афанасьева ў 1974 г. у в. Кукарава Бярэзінскага р. ад М. Я. Гоман, 68 г.
Вар.: 8-77-128, сш. 3, л. 86—87, № 67. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1977 г. у в. Курганне Рагачоўскага р. ад 3. Я. Мартынавай, 1902 г. н. «Дуню мамка радзіла, на места залатнічок пастанавіла, знізу падымала, к сярэдзінцы прывязала, залатым замочкам замыкала, шоўкавай нітачкай завязала»; 8-84-224, сш. 2, л. 54—55, № 70. Зап. Т. А. Барташэвіч у 1984 г. у в. Затон Жлобінскага р. ад Н. А. Рагаўцовай, 1911 г. н.
801. Ад залатніка («Роды, выкідыш, залатнік, маціца»)
Романов, с. 58, № 22. Зап. у в. Кашалёў Рагачоўскага п.
Вар.: Там жа, с. 56, № 73. Зап. пісар Яфрэмаў у в. Целяшы Гомельскага п.; Машыньскі, с. 141—142, № 69. Зап. К. Машыньскі ў в. Дзерашэвічы Мазырскага п. ад Агаты Сугрэевай; 8-83-211, сш. 2, л. 43—44, N° 19. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1983 г. у в. Колкі Петрыкаўскага р. ад Е. Ф. Рэвуцкай; 8-84-224, сш. 3, л. 10—12, № 91. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1984 г. у в. Зломнае Жлобінскага р. ад Е. П. Міхальцовай, 1923 г. н.
Дал. вар.: Романов, с. 59, № 28. Заіі. Е. Р. Раманаў у в. Ціхінічы Рагачоўскага п.
802. Ад залатніка
8-75-94, сш. 4, л. 92, № 68. Зап. Л. М. Салавей i студ. МДПІ 3. М. Гайцюкевіч i Г. А. Чаркас у 1975 г. у в. Будзенічы Старадарожскага р. ад Н. I. Скарыны, 67 г.
Вар.: Там жа, л. 91, № 67. У замове паслядоўна паўтараецца лічба 9: «Быў я ў цярніцы. Купіў я дзевяць дзевіц, дзевяць медзі, дзевяць тапароў, дзевяць абухоў. Дзевяць дзевіц, дзевяць медзі, сячыце-рубайце, у (імя) залатнічка на месца адганяйце. Дзе бабка пупкі адразала, там табе, залатнічку, пад грудзі не падхадзіць, у пелену не ўварачацца».
803. Ад залатніка
8-75-95, сш. 1, л. 72, № 84. Зап. Л. П. Барабанава ў 1975 г. у в. Языль Старадарожскага р. ад А. Г. Касцель, 1902 г. н.
804. Ад залатніка
8-2-56, сш. 1, № 24. Зап. Л. А. Малаш у 1972 г. у в. Мільча Вілейскага р. ад М. Рысек, больш за 100 г.
503
Вар.: 8-75-110, сш. 2, № 60. Зап. студ. МДПІ ў 1975 г. у в. Рэдкавічы Любанскага р. Ва ўсіх наступных замовах варыянгы матываў, якія ўдакладняюць месцазалатнічка:«Ідзі, стань на том месцячку, на залатом крэслячку, дзе цябе "бацька сатварыў, дзе"цябё~матка парадзіла. Зарнічка, божая памачнічка, стань на помач, a ты, залатнічку, чырвонай нітачкай абвяжыся, на сваё месцячка станавіся, на макавым зярнятку»; 8-82-204, сш. 3, л. 24, № 22. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1982 г.у в. Красноўка Нараўлянскага р. ад Г. С. Партыка, 80 г.: «Бацька цябе сатварыў, маці цябе параджала, кроў на цябе пралівала. Хрышчэная маць пад храстом цябе дзяржала, гартасці гартавала, залатым кальцом абгараджала»; 8-75-96, сш. 3, л. 14, № 13. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1975 г. у в. Клінок Чэрвеньскага р адХ. К. Габернік,'85 г.:«... стань на сваём месцячку, на залатом крэслячкў,Гдзе бабка забабіла, a кумы закумілі, a папы захрысцілі»; 8-82-198, сш. 2, л. 69, № 83. Зап. Л. М. Салавей i A. М. Лапкоўская ў 1982 г. у в. Антонаў Нараўлянскага р. ад А. I. Цалко, 1923 г. н.; 13-3-30, л. 32, № 60. Зап. А. У. Русіновіч у в. Пятровічы Светлагорскага р.; 8-77-142, сш. 3, л. 79, № 87. Зап. Л. М. Салавей у 1977 г. у в. Чаланец Салігорскага р. ад С. I. Корж, 1907 г. н.: «Нянька i неняняты па полі ляталі, зеллейка збіралі, жывот падымалі, на месца ўстаўлялі. Цябе матка радзіла, хрыстом ахрысціла, шаўковаю ніткаю прышпіліла».; 8-2-56, сш. 1, № 23. Зап. Л. А. Малаш у 1972 г. у в. Мільча Вілейскага р. ад М. Рысек; сш. 1, № 27. Зап. там жа ад той жа; 8-76-117, сш. 2, л. 6, № 5. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1976 г. у в. Навіны Лепельскага р. ад С. Р. Буйніцкай, 1912 г. н.
Пятнік — гняздо, у якім ходзяць вароты (Насовіч, с. 543).
805. Ад болі ў жываце
8-73-71, сш. 2, л. 75, № 83. Зап. В. I. Скідан у 1973 г. у в. Жыцін Асіповіцкага р. ад Ф. С. Шухава, 1919 г. н. Замова прамаўляецца хворым, які становіцца спіною да печы i нібыта спрабуе падняць печ.
Вар.: 8-82-203, сш. 6, л. 34, № 34. Зап. Т. К. Цяпкова ў 1982 г. у в. Глушкавічы Лельчыцкага р. ад К. I. Шкудун, 94 г. Таксама гаворыцца да печы, стоячы на прыпечку ці ўпіраючыся каленьмі аб печ: «Печ-маці, памажы мне залатнічка адбіраці да на места ўстанаўляці». Пры гэтым трэба церціся аб печ. Можна гаварыць i да стала: «Стол-маці, памажы мне залатнічка адбіраці да на места ўстанаўляці. Стань ты на месці, на залатом крэслі, дзе табе баба пупа рэзала, багаславіла, на сваём месці пасадзіла».
806. Ад залатніка
Романов, с. 54—55, № 7. Зап. Е. Р. Раманаў у в. Васільеўка Гомельскага п. Вар.: Там жа, с. 55, № 9. Зап. Буднецкі ў в. Маркавічы Гомельскага п.
У замове выкарыстаны прыём параўнання: «Сонца i месячак падымаюцца, падыміся рабі божай залатнік, на сваем месцячкі станавісь ...»; 8-75-94, сш. 1,
л.44, № 36. Зап. Л. М. Салавей i студ МДПІ А. Г. Ляшкевіч i I. I. Мурашка ў 1975 г. у в. Прусы Старадарожскага р. ад П. С. Вусік, 68 г.; 8-76-117, сш. 2,
л.90, № 72. З.ап. Г. А. Барташэвіч у 1976 г. у в. Ассё Лепельскага р.; 8-77-131, сш. 1, л. 37, № 20. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1977 г. у в. Пярэвалакі Ганцавіцкага
р. ад Г. А. Астрэйка, 78 г.; 13-4-9, сш. 2, л. 35, № 17. Зап. Г. А. Паўловіч у 1980 г. у в. Клубынічы Крупскага р. ад Т. К. Таберка, 87 г.
504
807. Ад залатніка
8-85-229, л. 47. Зап. А. Ю. Лозка ў 1979 г. у в. Прыбалавічы Лельчыцкага р. ад. М. Л. Акуліч, 1904 г. н.
Вар.: Там_жа, л. 46. Зап. А. Ю. Лозка ў 1979 г. у в. Глушкавічы Лельчыцкага р. ад МГП. Сербянок, 1904 г. н.; л. 4. Зап. той жа там жа ад Л. Я. Швед, 1898 г. н.; 8-77-131, сш. 1, л. 55—56, № 36. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1977 г. у в. Пярэвалакі Ганцавіцкага р. ад В. К- Сушко, 78 г.; 8-73-69, сш. 3, л. 84, № 53. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1973 г. у в. Цяса Кіраўскага р. ад Н. А. Камінскай, 1935 г. н.; 8-79-165, сш. 1, л. 21, № 14. Зап. Г. А. Барташэвіч i Л. П. Барабанава ў 1979 г. у в. Барталамееўка Веткаўскага р. ад X. К. Сокалавай, 80 г.
808. Ад залатніка
8-77-131, сш. 1, л. 67, № 46. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1977 г. у в. Вялікі Рожан Салігорскага р. ад Е. М. Варашкевіч.
Вар.: 8-80-178, сш. 5, л. 90, № 55. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1980 г. у в. Хутар Светлагорскага р. ад У. Я. Клімянок, 81 г. Вар. ссылкі: «Там табе напіткі-наедкі, кубкі наліваны, столікі засціланы, смачнае ўжыванне, лёгкае аддыханне, рабе
\ |
2 |
божай (імя) на ачунянне»; АІМФЭ, ф.' |
, л. 6. Невядомы збіральнік., |
^Олі,
Этнаграфічныя матэрыялы, сабраныя ў Брапнскш р. у 20-я гг. XX ст.; Романов,
с.62, № 46 (дал. вар.). Зап. Е. Р. Раманаў у Пугляеўскай вол. Горацкага п.
809.Ад залатніка
Романов, с. 55, № 10. Зап. Буднецкі ў в. Маркавічы Гомельскага п. Вар.: Там жа, с. 62, № 47. Зап. Е. РГРаманаў у м. Дуброўна Горацкага п.
Вар. пачатку: «Маленькі залатнічок, у цябе ж залаты каўпачок,— каціся, валіся, у сваё места пастанавіся. Цябе матушка раджала, шаўковай нітачкай звязала, a з естых жа пор, ад маіх жа рэчэй каб лёгенька стала».
810. Ад залатніка
13-2-13, л. 48, № 69. Зап. А. С. Емяльянаў i студ. Віцебскага педінстытута ў 1979 г. у в. Залессе Полацкага р. ад Г. I. Малчанавай, 1900 г. н.
811. Ад залатніка («донніка»)
Шлюбскі, I, с. 31, № 1. Зап. А. А. Шлюбскі ў 1920 г. у в. Нівы Веліжскага п. ад Данілы Мінаева, 65 г.
812. Ад залатніка
Романов, с. 58, № 23. Зап. Е. Р. Раманаў у Гарадоцкім п. Заўвага: «Гаворыцца паручы ў лазьні. I мужчыні».
813. Ад залатніка
8-75-96, сш. 2, л. 86, № 73. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1975 г. у в. Клінок Чэрвеньскага р. ад М. П. Кісель.
505
814. Ад залатніка
8-78-144, сш. 5, л. 87, № 80. Зап. Г. А. Барташэвіч i Л. П. Барабанава ў 1978 г. у в. Барсукі Кармянскага р. ад Ю. С. Анішчанка, 1914 г. н.
815. Ад залатніка
13-2-13, л. 47, № 66. Зап. А. С. Емяльянаў i студ. Віцебскага педінстытута ў 1979 г. у в. Заручэўе Бешанковіцкага р. ад №. А. Марусінай, 1912 г. н.
Вар.: Там жа, л. 4, № 6. Зап. тыя ж у племзаводзе Крынкі Лёзненскага р/ ад М. А. Людвіковай. У замове той жа прынцып — паралелізм: «Ішоў Гасподзь мастом, папіраўся залатым храстом. Стань, Гасподзь, на залатым хрэсце, стань, залатнік, на месце»; л. 50 адв., № 82. Зап. тыя ж у в. Вацлавова Ушацкага р. ад Н. А. Жукавай.
816. Ад залатніка
8-79-158, сш. 1, № 167. Зап. В. I. Скідан у 1979 г. у в. Гняздзілава Докшыцкага р. ад М. М. Лебедзевай, 1903 г. н.
Вар.: 13-2-13, л. 41 адв., № 60. Зап. А. С. Емяльянаў i студ. Віцебскага педінстытута ў 1979 г. на Віцебшчыне. Гл. параўнанне: «Як стаў Ісус Хрыстос на Ірдані, так стань, залатнік, у сваёй рані».
817. Ад хваробы жывата
13-3-30, л. 32, № 59. Зап. А. У. Русіновіч у в. Пятровічы Светлагорскага р.
818. «Ад жывата»
Архіў сафедры беларускай літаратуры ГДУ. Зап. студ. С. Г. Ларачкіна ў 1989 г. у в. Дворышчы Жлобінскага р. ад Н. I. Веко, 63 г.
819. Ад залатніка
Богдановнч, с. 38. Зап. у в. Пярэжыр Ігуменскага п.
Вар.: 8-79-158, сш. 1, № 162. Зап. В. I. Скідан у 1979 г. у в. Крыпулі Докшыцкага р. ад I. Я. Калягі, 1917 г. н.; Романов, с. 61, № 41. Зап. Е. Р. Раманаў у Вендаражскай вол. Магілёўскага п. «Ад падыму». Вар. канцоўкі: «Будзь крэпак, як камянь, будзь лёгак, як пяро».
820. Ад залатніка
Романов, с. 61, № 42. Зап. Буднецкі ў Палыкавіцкай вол. Магілёўскага п. Заўвага да замовы: «Тройчы парадзісі, на трэйці дзень».
Вар.: Там жа, с. 61, № 39. Зап. Е. Р. Раманаў у в. Царковішча Магілёўскага п. Пасля разгорнутага малітоўнага ўступу кароткі зварот да хваробы, дапоўнены параўнаннем: «Залатнік-жыватнік (3 р.), наволаны, ня ўпадай i пад бокі ня ўпірай, стань на стану, як сівы конь на ляду»; 8-89-240, папка № 3. Зап. студ. БДУ А. М. Міхей (кір. У. А. Васілевіч) у 1989 г. у в. Бярэзіна Докшыцкага р. ад Г Казлоўскай, 1914 г. н.
506
821. Ад залатніка («донніка»)
Шлюбскі, I, с. 31, № 2. Зап. А. А. Шлюбскі ў 1918 г. у в. Дзейкаўшчына Веліжскага п. ад Параскевы Івановай (Кіраёнак), 80 г.
Вар.: Там жа, с. 31, № 3. Зап. А. Чаркасаў у 1921 г. у в. Экімань Полацкага п. ад Базыля Старавойтава, 84 г.
822. Ад залатніка
8-82-198, сш. 2, л. 58, № 72. Зап. Л. М. Салавей i A. М. Лапкоўская ў 1982 г. у в. Антонаў Нараўлянскага р. ад Л. К. Максіменка, 85 г.
Вар.: Там жа, сш. 1, л. 119, № 96. Зап. тыя ж там жа ад Н. П. Гаек, 1922 г. н.; 8-74-92, сш. 3, л. 33, № 27. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1974 г. у в. Абчуга Крупскага р. ад П. М. Чарняўскай, 1910 г. н. Вар. месца для хваробы: «Сядзь на месцечку, у чэсным крэслечку, каля пупа звіся, шаўковым шнурочкам звяжыся»; 13-10-85, с. 23а, л. 10, № 29. Зап. студ. Магілёўскага педінстытута Г. П. Міснік у 1973 г. у г. Лепелі ад Ф. Д. Дзівінай, 60 г.; Романов, с. 59, № 29. Зап. Е. Р. Раманаў у в. Гарадзец Рагачоўскага п. Вар. месца ссылкі залатніка: «Адпраўлю цябе, залатнік, на сіня мора, на цёплыя воды, на залаты камянь. Там табе хадзіці, сэрца ня ташніці, крыві ня таміці».
823. Ад залатніка
13-2-13, л. 25, № 32. Зап. А. С. Емяльянаў i студ. Віцебскага педінстытута ў 1978 г. у в. Сурнаўка Талачынскага р. ад В. Я. Зайцавай.
824. Ад залатніка
13-2-13, л. 50, № 79. Зап. А. С. Емяльянаў i студ. Віцебскага педінстытута ў 1979 г. у в. Бор Чашніцкага р. ад М. Б.Балаболавай, 70 г.
Вар.: Романов, с. 60, № 34. Зап. Буднецкі ў в. Перарост Гомельскага п. Параўнанне па прынцыпу «як — такк «Як мяртвому ня ўставаць, па зямле ня хадзіць, расы ня таптаць, так табе з свайго места ня схадзіць»; с. 60, № 36.
Зачадзіць — відаць, ад слова чада — дзіця.
825. Ад залатніка
Романов, с. 60, № 34. Зап. Буднецкі ў в. Перарост Гомельскага п.
826. Ад залатніка
Романов, с. 60, № 35. Зап. Е. Р. Раманаў у в. Нежкава Магілёўскага п. ад Г. Восіпавай, 60 г.
827. Ад залатніка
Романов, с. 59, № 30. Зап. у в. Гайдукова Віцебскага п.
828. Ад залатніка
Романов, с. 62, № 48. Зап. Е. Р. Раманаў у Гарадзецкай вол. Чавускага п.
507
829. Ад залатніка («Роды, выкідыш, залатнік, маціца>)
Романов, с. 62, № 45. Зап. Буднецкі ў Чарнаруцкай вол. Магілёўскага п. I Вар.: Там жа, с. 54, № 5. Зап. Шалюта ў в. Старыя Юркавічы Гомельскага п.; 8-75-96, сш. 1, л. 49, № 32. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1975 г. у в. Волма Чэрвеньскага р. ад К. С. Балоцінай; Романов, с. 57, № 20. Зап. у в. Кашалёў Рагачоўскаіга п.; с. 56, № 15. Зап. пісар Яфрэмаў у в. Целяшы Гомельскага п.
830. Ад залатніка
Романов, с. 160, № 3. Зап. Е. Р. Раманаў у Мілаславіцкай вол. Клімавіцкага п.
831. Ад каўтуна
8-77-131, сш. 1, л. 43—44, № 25. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1977 г. у в. Пярэвалакі Ганцавіцкага р. ад В. К. Сушко, 78 г.
Вар.: 8-77-142, сш. 3, л. 68, № 73. Зап. Л. М. Салавей у 1977 г. у в. Чаланец Салігорскага р. ад М. К. Далінец, 1903 г. н. У замове развіваецца адзіны матыў: «Іду я дарогаю, сядзіць баба на дарозе, цыцата, рылата, ня ўмее ні шыць, ні вышываці, толькі каўтуна i каўтуніцу ўгаварваць. Яна ўгаварае i на луг адсылае».
832. Ад каўтуна
8-75-94, сш. 1, л. 86, № 60. Зап. Л. М. Салавей i студ. МДПІ 3. М. Гайцюкевіч i Г. А. Чаркас у 1975 г. у в. Будзенічы Старадарожскага р. ад Н. I. Скарыны, 67 г.
Вар.: Там жа, сш. 7, л. 77, № 45. Зап. Л. М. Салавей i студ. МДПІ Т. Ф. Кныровіч у 1975 г. у в. Засценак Любанскага р. ад М. Н. Вярэнскай, 50 г.
833. Ад каўтуна i каўтуніцы
8-77-142, сш. 3, л. 68, № 72. Зап. Л. М. Салавей у 1977 г. у в. Чаланец Салігорскага р. ад М. К. Далінец, 1903 г. н.
834. Ад каўтуна
8-79-171, сш. 1, л. 80, № 57. Зап. К. П. Кабашнікаў у 1979 г. у Гомельскім р.
835. Ад каўтуна
Романов, с. 161, № 7. Зап. Е. Р. Раманаў у Машаўской вол.
Вар.: Архіў кафедры беларускай літаратуры ГДУ. Зап. студ. Л. Дзівачэнка ў 1989 г. у Рагачоўскім р. .ад Г. I. Дзівачэнка, 1948 г. н. Вар. канцоўкі: «Як ранняя зорачка ўціхаецца, улігаецца, так еты каўтун рассыпся драбней маку на ранняй зарніцы, на вячэрняй зарніцы».
836. Ад каўтуна
8-83-213, сш. 2, л. 62, № 54. Зап. Л. М. Салавей у 1983 г. у в. Евічы Жыткавіцкага р. ад С. Д. Глушань, 1924 г. н.
508