Замовы (Беларуская Народная Творчасць) - 1992

273. Ад розных хвароб

13-10-12, сш. 2, № 64а. Зап. студ. БДУ С. 3. Рызман у 1967 г. у в. Слаўкавічы Глускага р. ад Н. I. Рызман, 55 г.

Вар.: 8-76-117, сш. 2, л. 8, № 7. Зап. Г А. Барташэвіч у 1976 г. у в. Навіны Лепельскага р. ад С. Р. Буйніцкай, 1912 г. н.; 8-75-95, сш. 2, л. 47, № 42. Зап. Г А. Барташэвіч i Л. П. Барабанава ў 1975 <г. у в. Языль Старадарожскага р. ад А. Г. Касцель, 1902 г. н.; 13-3-30, л. 9, № 19.3ап. А. У. Русіновіч у 1978 г. у в. Гарохавішчы Акцябрскага р.'ад У. Д. Дайнека, 99 г.; Романов, с. 131, № 37. Зап. Е. Р. Раманаў у Гарадзішчанскай вол. Горацкага п.; с. 132, № 42. Зап. Буднецкі ў Чарнаруцкай вол. Магілёўскага п.; с. 134, № 51. Зап. у в. Кашалёў Рагачоўскага п.; Добровольскнй, I, с. 211, № 4.

274. «Ад уроцы»

8-76-117, сш. 2, л. 44, № 42. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1976 г. у в. Крыўкі Лепельскага р. ад В. А. Юхнавец, 80 г.

275. Ад нэмеру

Романов, с. 131, № 40. Зап. Е. Р. Раманаў у Гарадзецкай вол. Чавускага п. Вар.: Добровольскнй, I, с. 211, № 4; 13-3-30, л. 9, № 19. Зап. А. У. Русіновіч у 1978 г. у в. Гарохавішчы Акцябрскага р. ад У. Д. Дайнека, 99 г.

276. Ад чэмеру

Романов, с. 127, № 19. Зап Е. Р. Раманаў у Рагачоўскім п.

277. Ад урокаў

8-80-178, сш. 6, л. 33, № 30. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1980 г. у в. Ручаёўка Лоеўскага р. ад М. С. Кацуба, 58 г.

278. Ад пералогу

8-84-224, сш. 2, л. 56—57, № 71. Зап. Г А. Барташэвіч у 1984 г.|у в. Затон Жлобінскага р. ад Н. А. Рагаўцовай, 1911 г. н.

Вар.: Романов, с. 127, № 21. Зап. у в. Кашалёў Рагачоўскага п.; с. 128, № 22. Зап. там жа; с. 127, № 21. Зап. там жа. Кароткі замоўны прыгавор бытавога зместу: «Ішоў Бог з апосталамі па дарозі, ляжыць ураг на дарозі.— Вярні, ураг, з дарогі, звярні з варанога каня паралогі, a то конь скоча, п-ня, на цябе пералогі ўзверня».

279. Ад хвароб жывёл

Романов, с. 128—129, № 26. Зап. Е. Р. Раманаў у Вендаражскай вол. Магілёўскага п.

280. Ад хвароб жывёл

Романов, с. 125, № 8. Зап. у в. Карма Гомельскага п.

Вар.: Там жа, с. 130, № 36. Зап. Е. Р. Раманаў у Гарадзішчанскай вол. Горацкага п.

429

281. Ад хвароб жывёл

Романов, с. 188, № 2. Зап. Е. Р. Раманаў у Бахоцкай вол. Мсціслаўскага п.

282. Ад уздуцця

8-85-229, л. 6. Зап. А. Ю. Лозка ў 1971 г. у в. Прыбалавічы Лельчыцкага р. ад. П. А. Калеснай, 1901 г. н.

Вар.: 8-77-142, сш. 3, л. 81, № 91. Зап. Л. М. Салавей у 1977 г. у в. Чаланец Салігорскага р. ад С. I. Корж, 1907 г. н.; 8-2-14, сш. 5, л. 45—46. Зап. М. Я. Грынблат i A. С. Фядосік у 1969 г. у в. Сінкевічы Лунінецкага р. ад Клеўжыч, 78 г.; 8-2-15, сш. 3, л. 1, № 1. Зап. тыя ж там жа.

283. Ад чарвей

Романов, с. 135, № 56. Зап. у в. Карма Гомельскага п. Дзеянні пры замаўлянні адпавядаюць зместу замовы: быльнік прыціскаюць каменнем да зямлі i шэпчуць.

284. Ад чарвей

Добровольскнй, I, с. 210, № 1. Зап. У. М. Дабравольскі ў в. Панізаўка Ельнінскага п.

Вар.: Шейн, II, с. 554—555, № 65. Зап. валасны пісар С. Прозараў у Пагосцкай вол. Слуцкага п.

285. Ад чарвей

Добровольскнй, I, с. 211, № 3. Зап. У. М. Дабравольскі ў в. Лукіно Ельнінскага п.

286. Ад урокаў каровы

8-85-229, л. 8. Зап. А. Ю. Лозка ў 1984 г. у в. Прыбалавічы Лельчыцкага р. ад М. Л. Акуліч, 1904 г. н.

287. Замова карове

(\-

Архіў кафедры беларускай літаратуры ГДУ. Зап. студ. Г. С. Крупянькова ў 1989 г. у в. Прыбудак Жлобінскага р. ад А. П. Навуменка, 73 г.

288. Ад вяхі

АІМФЭ, ф. 416 , л. 52. Зап. К. I. Вуры ў 1926 г. у Пагарскай вол. Клінцоўскага п. Гомельскай губ.

289. Ад хваробы каня

8-75-94, сш. 1, л. 46, № 38. Зап. Л. М. Салавей i студ. МДПІ А. Г. Ляшкевіч i I. I. Мурашка ў 1975 г. у в. Прусы Старадарожскага р. ад П. С. Вусік, 68 г.

430

290. Ад хваробы свіней

8-75-96, сш. 1, л. 96, № 72. Зап. f. A. Барташэвіч у 1975 г. у в. Клінок Чэрвеньскага р. ад жанчыны.

Вар.: 13-10-87, сш. 50, л. 13, № 6Й. Зап. студ. Магілёўскага педінстытута В. П. Гузарык у 1974 г. у в. Серабрышча Баранавіцкага р. ад 3. С. Булгак, 73 г.; 13-2-13, л. 15, № 18. Зап. Ą. С. ЕмяЛьянаў i студ. Віцебскага педінстытута ў 1979 г. у в. Афераўшчына Ушацкаг^ р. ад А. Ф. Астроўскай, 51 г.

291. Ад хваробы свіней

13-10-50, сш. 18, л. 3, № 2а. Зап. студ. Маладзечанскага наст. інстытута А. I. Гасціловіч у 1951 г. у в. Астроўна Навагрудскага р. ад М. А. Палянскай, 1871 г. н.

292. Ад гадзюкі

Романов, с. 182, Ms 96.i3.an. К. Анікіёвіч у Бярозкаўскай вол. Клімавіцкага п.

293. Ад гадзюкі

Романов, с. 186, № 110. Зап. Е. Р. Раманаў у Хатовіжскай вол. Клімавіцкага п.

294. Ад змяі

Могнлевскне губернскне ведомостн, 1890, № 46, с. 189, № 2. Зап. у в. Гарадзішча Горацкага п. Тое ж: Романов, с. 176, № 71.

Вар.: Романов, с. 118, № 330; с. 115, J4T31 1. Зап. у в. Пугляі Горацкага п.

295. Ад гадзюкі

Романов, с. 116—117, № 321. Зап. Е. Р. Раманаў у Круглянскай вол. Магілёўскага п.

Вар.: 8-76-117, сш. 2, № 89, № 71. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1976 г. у в. Ассё Лепельскага р.; 8-84-220, сш. 1, л. 62, № 96. Зап. У. А. Васілевіч у 1984 г. у в. Гоцк Салігорскага р. ад П. С. Новік, 1924 г. н.

296. Ад гадзюкі, вужакі

Романов, с. 186—187, № 112. Зап. Е. Р. Раманаў у Бялынкавіцкай вол. Клімавіцкага п.

297. Ад гадзюкі

Шейн, II, с. 550, № 55. Зап. Някрасаў у в. Прудкі Смаленскага п. Вар.: 13-10-89, сш. 75, л. 10, № 57. Зап. студ. Магілёўскага педінстытута

В. М. Кузьміна ў в. Мішнявічы Шумілінскага р. ад Н. Р. Трафімавай, 1916 г. н.; 8-90-250, сш. 8. Зап. У. М. Сысоў у 1990 г. у в. Старая Алешня Рагачоўскага р. ад Н. Р. Малалетнікавай, 1920 г. н.; Толстой, е. 139, № 5. Перапісаў М. I. Талстой з «Дедрадл», якая належыць С. А. Дрозд, 1932 г. н., з в. Дубровіца Хойніцкага р.

431

298. Ад змяі

13-2-13, л. 53, №89. Зап. А. С. Емяльянаў i студ. Віцебскага педінетытута ў 1979 г. у в Латыгалічы Чашніцкага р. ад Л. А. Калясень, 1910 г. н.

Вар.: Там жа, л. 45, № 64. Зап. у г. Лепель ад 3. I. Шалашовай, 1925 г. н.

299. Ад гадзюкі, вужакі

Романов, с. 116, № 320. Зап. Е. Р. Раманаў у в. Покаць Рагачоўскага п. ад I. Дзнілава, 50 г.

Вар.: 8-84-224, сш. 3, л. 17, № 94. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1984 г. у в. Зломнае Жлобінскага р. ад Е. П. Міхальцовай, 1923 г. н. У замове ўпамінаюцца перуны, стрэлы вострыя: «Нашлю на цябе стрэлы вострыя, перуны. I разорыць тваё гняздо. Недзе табе будзе веку векаваць. I недзе табе/будзе старасціГдажываць»; Добровольскнй, I, с. 184—185, № 6. Зап. у в. Бердзібякі Ельнінскага п.

300. Ад змяі

Романов, с. 185, № 106. Зап. вал. пісар Максімаў у в. Старое Сяло Мсціслаўскага п. ад П. Сідарава.

301. Ад укусу змяі

Толстой, с. 138, № 2. Зап. у 1975 г. у в. Вялікі Бор Хойніцкага р.

302. Ад змей

Романов, с. 121, № 346. Зап. у в. Кашалёў Рагачоўскага п.

303. Ад змяі

Романов, с. 115, № 310. Зап. Е. Р. Раманаў у Радамлянскай вол. Чавускага п.

304. Ад змяі

Романов, с. 109—110, № 285. Зап. пісар Грамыка ў в. Стаўбун Рагачоўскага п.

305. Ад змяі

Романов, с. 176, № 72. Зап. Е. Р. Раманаў у м. Манастыршчына Мсціслаўскага п. Уступ, верагодна, кніжнага характару, не звязаны са зместам замовы i часта дапасуецца да розных тэкстаў з невялікімі зменамі.

306. Ад змей

Романов, с. 110, № 289. Зап. Е. Р. Раманаў у в. Бараноўка Гомельскага п. Вар.: Там жа, с. 179, № 82. Зап. Е. Р. Раманаў у Казіміраваслабодскай вол.

Мсціслаўскага п.; с. 111, № 293. Зап. Е. Р. Раманаў у в. Кузьмічы Гомельскага п.; Добровольскнй,*І, с. 186—187, №9. Зап. у в. Правержанка Ельнінскага п. ад Хатуля.

432

307. Ад змей

Романов, с. 108, № 281. Зап. Е. Р. Раманаў у м. Мікуліна Аршанскага п. ад П. Вікенцьевай.

308. Ад змей

Романов, с. 107, № 276. Зап. у в. Гайдукова Віцебскага п.

Вар.: Добровольскнй, I, с. 185—186, № 7. Зап. У. М.Дабравольскі ўв. Рудня Парэцкага п. У зачыне замовы замест камня ўпамінаецца скаварада: «... у том кусце ляжыць скаварода; пад скавародый ляжыць чорныя руна...» — прадмет, які часта ўжываўся пры замаўлянні розных хвароб.

309. «Ад укушэння змяі»

Добровольскнй, I, с. 185—186, № 7. Зап. У. М. Дабравольскі ў в. Рудня Парэцкага п.

310. «Ад укушэння змяі»

Добровольскнй, I. с. 182—184, № 4. Зап. У. М. Дабравольскі ў в. Сухі Пачынак Ельнінскага п.

311. Ад змяі

Добровольскнй, I, с. 180, № 1. Зап. У. М. Дабравольскі ў в. Інькава Парэцкага п.

312. Ад змяі

Могнлевскне губернскне ведомостн, 1889, № 2, с. 7 (№ 1). Зап. у в. Губеншчына Камаровіцкай вол. Чэрыкаўскага п. У першакрыніцы незразумелае «пакалю мяса расторкам».

Вар.: Там жа, № 2, с. 7 (№ 2). Зап. там жа.

313. Ад змей

Романов, с. 184—185, № 104. Зап. Е. Р. Раманаў у в. Лабанаўка Чэрыкаўскага п. ад Давыдавай, 30 г.

314. Ад гадзіны

13-10-50, сш. 18, л. 3, № 2. Зап. студ..Маладзечанскага наст. інстытута А. I. Гасціловіч у 50-я гг. у в. Астроўна Навагрудскага р. ад М. А. Палянскай, 1871 г. н.

315. Ад гадзюкі

1—5

АІМФЭ, ф. , л. 52 адв. Зап. К. I. Буры ў 1926 г. у Пагарскай вол. 416

КлІнцоўскага п. Гомельскай губ.

433

316. Ад вужакі

8-77-128, сш. 4, л. 13—14, № 8. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1977 г. у в. Курганне Рагачоўскага р. ад A. М. Чэрнікавай, 77 г.

Вар.: 8-82-198, сш. 3, л. 39, №42. Зап. Л. М. Салавей i A. М. Лапкоўская ў 1982 г. у в. Антонаў Нараўлянскага р. ад А. В. Цалко, 1924 г. н. У замове спалучэнне розных матываў: сіла самога заклінальніка i пагроза сілаю святых Пятра i Паўла: «Цар у моры, цар у моры ліпаў кушч. A ў ліповым кушчу гадзюка Шкурадэя. Не кусай, гадзюка Шкурадэя, рыжую шэрсць (як карове), белае цела Марыі (як чалавеку). Бо як ты ўкусіш, гадзюка Шкурадэя, рыжую шэрсць, я з цябе выму губы, зубы, яд, жывата, унутра із жыл-паджыл, із жоўтай касці, із гарачай крыві. Як не вымеш свой яд, прыйдуць, гадзюка Шкурадэя, святыя Пятро i Павел, засякуць цябе мячом, спаляць цябе агнём».

317. Ад змей

Романов, с. 108, № 280. Зап. нар. наст. Васілеў у Гарадоцкім п.

Вар.: 13-10-87, сш. 50, л. 19, № 69. Зап. студ. Магілёўскага педінстытута В. П. Гузарык у 1974 г. у в. Серабрышча Баранавіцкага р. ад 3. С. Булгак, 73 г.

318. «Ад укушэння вужа»

Добровольскнй, I, с. 179, № 1. Зап. У. М. Дабравольскі ў в. Міцюлі Рослаўскага п. ад Ліганька.

319. Ад гадзюкі, вужакі, сліўня

Романов, с. 114, № 308. Зап. Е. Р. Раманаў у Горацкай вол.

320. Ад змей

Романов, с. 181 —182, № 93. Зап. Е. Р. Раманаў у Манастыршчынскай вол. Мсціслаўскага п.

Вар.: Там жа, с. 109. № 282. Зап. Е. Р. Раманаў у в. Мхінічы Чэрыкаўскага п. У замове зварот да змяі: «сіпаха-рыпаха-картатынь».

321. Ад гадзюкі, вужакі i сліўня

Романов, с. 182, № 94. Зап. Е. Р. Раманаў у Любавінскай вол. Мсціслаўскага п.

322. Ад змей

Романов, с. 178, № 80. Зап. Е. Р. Раманаў у Казіміраваслабодскай вол. Мсціслаўскага п. Заўвага збіральніка: «Скалою называюцца i крэмень, i крэмневыя прылады працы каменнага веку — «перуновы стрэлы».

434

323. Ад гадзюкі

8-73-69, сш. 2, л. 49, № 37. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1973 г. у в. Іскань Быхаўскага р. ад A. М. Глусцовай, 1900 г. н.

324. Ад змей

Шейн, II, с. 548—549. № 52. Зап. С. М. Рачынская ў в. Майкава Бельскага п. ад селяніна Якулёнка.

Вар.: Добровольскнй, I, с. 182, № 3. Зап. У. М. Дабравольскі ў в. Міцюлі Рослаўскага п. ад Ліганька.

325. Ад змей

Романов, с. 185, № 105. Зап. вал. пісар Максімаў у в. Старое Сяло Мсціслаўскага п. ад Н. Лук'янава.

Вар.: Там жа, с. 178, № 78. Зап. Е. Р. Раманаў у Мсціслаўскім п.

326. Ад змяі

Романов, с. 110, № 286. Зап. Чайкоўскі ў в. Жгунь Гомельскага п. ад М. Шаболіна.

Вар.: Там жа, с. 119, № 334. Зап. Е. Р. Раманаў у м. Раманава Горацкага п. У замове цікавасць уяўляюць назвы змей, a таксама ўпамінанне каменнай тучы i каменных стрэл: «Цар ад зямлі Курдадзін, кароль Буйма, царыца Стахвея, Палагея, Кочагар, a большая царыца Агап'я, вазьміця сіе жала, a ня возьміця, то я буду прасіць Госпада Бога, святога Міхаіла, архангала Гаўрыіла выслаць на вас каменныя тучы i каменныя стрэлы, амінь».

327. Ад змей

Романов, с. 179—180, № 85. Зап. у Соінскай вол. Мсціслаўскага п. Вар.: Там жа, с. 119, № 333. Зап. Буднецкі ў Халбнянскай вол. Горацкага п.

У замове падрабязны пералік змей i спосабаў ix пакарання: «Цар Сакадын, цар Грачэй, цар Скарлупей, унімай свой нягодны скот, паганую сілу, сабірай ix хлеўных i дваравых, гнаявых, пад'угольных, падпешных, палявых, i межавых, i вадзяных, баравых, смуродных, бруснішных i мядунішных, махавых i падкалодных, i балотных, i ссылайця ix на мхі, на балоты i на гнілыя калоды; вынімайця ярась з раба божага (ці з скаціны), i вынімайця ярась, Скарлупея, Гарачэя, Сакадына,— вужоў i сліжоў, i ворап'я з варапеіхай, i тую вадзяную вераценніцу. Вынімайця ярась з раба божага, a то святы Пётра-Павел залатым кап'- ём праб'ець, Ілія — слаўны прароча огненнай стралой праб'ець, святы архангал Міхаіл огненнаю меч'ю голаву ататнець i агнём сажжэць, святым духам попел разадмець!»

328. Ад змяі

13-10-87, сш. 41, л. 8, № 18. Зап. студ. Магілёўскага педінстытута В. Маслава ў 1973 г. у в. Бабічы Чачэрскага р. ад А. С. Балігатавай, 48 г.

435

329. Ад змяі

Романов, с. 111, № 294. Зап. Е. Р. Раманаў у в. Покаць Рагачоўскага п. ад I. Данілава, 50 г.

330. Ад змей

Романов, с. 109, № 283. Зап. Е. Р. Раманаў у в. Журавы Чэрыкаўскага п. Да замовы заўвага інфарматара: «Тройча: днём да заходу сонца, a ноччу да ўсходу. Еты i ад вужа. A то ад вужа асобныя шопты ёсь. Ад гадыні, бач, пойдзя ташната i разадме, a ад вужа пойдзя свярбота i вадыры».

331. Ад змей

Романов, с. 176—177, № 74. Зап. Е. Р. Раманаў у м. Манастыршчына Мсціслаўскага п.

332. Ад змей

Романов, с. 180, № 88. Зап. Мельнікаў у Хоцімскай вол. Чэрыкаўскага п.

333. Ад змей

Романов, с. 177, № 76. Зап. Е. Р. Раманаў у Любавінскай вол. Мсціслаўскага п.

Вар.: Там жа, с. 120, № 337. Зап, Е. Р. Раманаў у в. Кр. Буда Гомельскага п.

334. Ад сліўня

Романов, с. 123, № 353. Зап. Е. Р. Раманаў у в. Буглаі Чэрыкаўскага п. ад П. Ісакавай. Заўвага інфарматара: «Тры,разы;да заходу сонца, a то ўмрэць».

Вар.: Шейн, II, с. 548, № 51. Зап. С. М. Рачынская ў Парэцкім п. ад сялянкі А. Пятровай; Архіў кафедры беларускай літаратуры ГДУ, сш. 74, л. 13 адв.— 14. Зап. студ. В. П. Усціненка ў 1982 г. у в. Трылесіна Быхаўскага р. ад Ф. М. Гараўцовай, 1900 г. н.; 13-10-87, сш. 41, л. 8, № 18. Зап. студ. Магілёўскага педінстытута В. Маслава ў 1973 г. у в. Бабічы Чачэрскага р. ад А. С. Балігатавай, 48 г.

Слівень — род бязногай, падобнай на змяю яшчаркі (ТС, 5, с. 202); род злоснай, як сцвярджаюць, сляпой змяі (Насовіч, с. 590).

335. Ад змей

Романов, с. 110, № 288. Зап. Шалюта ў в. Старыя Юркавічы Гомельскага п.

336. Ад змяі

13-2-13, л. 57, № 93. Зап. А. С.Емяльянаў i студ. Віцебскага педінстытута ў 1979 г. у в. Мацюшына Лепельскага р. ад Г Р. Кавалеўскай, 1923 г. н.

436

337. Ад змей

Романов, с. 182, № 95. Зап. Е. Р. Раманаў у Клімавіцкім п.

Вар.: Там жа, с. 178—179, № 81. Зап. Е. Р. Раманаў у Казіміраваслабодскай вол. Мсціслаўскага п. Цікавы зварот да змей: Паляха, Дамаха. Відаць, замова напраўлена на тое, каб абясшкодзіць блізкія чалавеку месцы — сваё поле, свой дом; с. 181, № 90. Зап. Мельнікаў у Хоцімскай вол. Чэрыкаўскага п.; с. 181, № 91. Зап. Е. Р. Раманаў у Хоцьславіцкай вол. Мсціслаўскага п. У замове звяртае ўвагу на сябе ўжыванне мясцовага, відаць, слова Для абазначэння навальніцы: «Міхайла, нябесны ваявода, з туском (да слова ў дужках даецца тлумачэнне: «з гразою») i з пяском, i з нябеснаю гразою... Паб'ець, патрэць, ня будзець вам збыту ні ў лузі пад травою, ні ў полі пад мяжою, ні пад кустом, ні пад лістом, ні ў домі пад бярном i ні пад гноем. I будзець біць, прабіваць i скрозь землю праганяць».

338. Ад гадзюкі, вужакі, сліўня

Романов, с. 109, № 284. Зап. Е. Р. Раманаў у в. Старая Буда Чэрыкаўскага п. Характэрны канец замовы, у якім Міхаілу-архангелу прыпісваюцца дзеянні, якія, верагодна, здзяйсняў сам заклінальнік.

339. Ад гадзюкі

8-90-250. Зап. У. М. Сысоў у в. Старая Алешня Рагачоўскага-р.іаДіН. Р. Ма-
лалетнікавай, 1920 г. н.	"	j
340.	Ад змяі

Романов, с. 183, № 99. Зап. Е. Р. Раманаў у Самацейкавіцкай:. вол. Характэрны для многіх замоў i абрадавых песеньКў гірыватнасці,'юраўскіх) пачатак сведчыць пра магчымыя рэальныя падрьіхтоўчыя дзеянні заклінальніка.

341. Ад змей

Романов, с. 110, № 287. Зап. у в. Перарост Гомельскага п.

Вар.: Там жа, с. 184, № 102. Зап. у Палужскай вол. У замове тры царыцы, падрабязна апісана месца ix знаходжання i кара за непадпарадкаванне загаду: «У моры, на мары ляжыць камень Латыр, на том на камені краваць цясовая, падушкі пуховыя. У тых падушках ляжыць тры зьмяіцы, тры царыцы: адна Мархва, другая Пархва, трэцяя Палюха. Вы, зьмяіцы, вы, царыцы, вынімайця ўвесь свой яд; a ня вынімеця, буду прасіць Міхайлу-архангела i Cyca Хрыста. Будзя ехаць Міхайла-архангал i Cyc Хрыстос co б[у]латныммячом, будзя вас сабіраць усіх вужоў i сляпнёў i вераценнікаў, сеч i рубаць, па коллю мяса растыкаць»; Шейн, II, с. 550—551, № 56. Зап. М. Г Машурка ў Магілёўскай губ. У замове фігуруюць змеі Пусіха, Расіха, Сохва — Сорохва; 8-79-171, сш. 1, л. 79, № 56. Зап. К. П. Кабашнікаў у^ 1979 г. у Гомельскім р.; 8-81-182, сш. 1, л. 96—97, № 66. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1981 г. у в. Асарэвічы Брагінскага р. ад М. С. Шаўчэнка, 62 г.; 8-84-224, сш. 3, л. 15—16, № 93. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1984 г. у в. Зломнае Жлобінскага р. ад Е. П. Міхальцовай, 1923 г. н.

437

342. Ад змяі

Шейн, II, с. 547, № 49. Зап. Н. Г. Яцко ў Рэчыцкім п. Загадкавыя змеі — змяя корпія (ці не скажонае скарпіён?) i змяя квірыта. Можна меркаваць пра кніжнае паходжанне замовы.

343. Ад змей

Романов, с. 119, № 336. Зап. Е. Р. Раманаў у Гарадзецкай вол. Рагачоўскага п.

344. Ад гадзюкі, вужакі, сліўня

Романов, с. 117, № 322. Зап. Е. Р. Раманаў у Царковішчанскай вол. Магілёўскага п.

Вар.: Там жа, с. 114, № 306. Зап. Е. Р. Раманаў у в. Нежкава Магілёўскага п. ад Г Восіпавай, 60 г.; 8-76-117, сш. 8, л. 21, № 12. Зап. Г. А. Барташэвіч у 1976 г. у в. Карабы Ашмянскага р. ад А. Ф. Місюкевіча, 71 г.; 13-10-85, сш. 20а, л. 8, № 40. Зап. студ. Магілёўскага педінстытута Т. В. Кіслякова ў 1974 г. у в. Кавалі Сенненскага р. ад В. I. Рабушка, 72 г. Канец замовы: «Каторая змяя кусала рабу божую Варвару, каб яе перунова страла пабівала».

345. Ад гадзюкі, вужакі, сліўня

Романов, с. 112, № 297. Зап. Е. Р. Раманаў у Вендаражскай вол. Магілёўскага п.

346. Ад гадзюкі

8-78-144, сш. 5, л. 88, № 81. Зап. Г А. Барташэвіч i Л. П. Барабанава ў 1978 г. у в. Барсукі Кармянскага р. ад Ю. С. Анішчанка, 1914 г. н.

Вар.: Там жа, л. 89, № 82.

347. Ад гадзюкі, вужакі, сліўня

Романов, с. 179, № 83. Зап. Е. Р. Раманаў у Казіміраваслабодскай вол. Мсціслаўскага п.

Вар.: Там жа, с. 185—186, № 107. Зап. у Соінскай вол. Мсціслаўскага п.; Добровольскнй, I, с. 184, № 5. Зап. у в. Лукіно Ельнінскага п.; 8-75-94, сш. 4, л. 78. Зап. Л. М. Салавей i студ. МДПІ 3. М. Гайцюкевіч i Г. А. Чаркас у 1975 г. у в. Будзенічы Старадарожскага р. ад Е. Е. Пархімовіч, 70 г.

348. Ад гадзюкі, вужакі, сліўня

Романов, с. 178, № 79. Зап. Е. Р. Раманаў у Старасельскай вол. Мсціслаўскага п.

349. Ад укусу «ужа» (змяі)

Толстой, с. 138, №. 3. Зап. Н. А. Дарожка ў 1975 г. у в. Залатуха Калінкавіцкага р. ад Т. Ф. Брэль, 1912 г. н.

438