§ 47. Қазақ халқының шығармашылық дәстүрі

Жыраулар	Доспамбет жырау	Жиембет жырау	Ертегілер
●Қазақ халқының ауыз әдебиетінде жыраулар поэзиясы ерекше орын алады ● ХVІ- ХVІІ ғ өмір сүрген жыраулар: Доспамбет,Марғасқа,Ақтамберді,Шалкиіз, Бұхар т.б.	●1490 жылы Азов қаласында туып, 1523 жылы Астрахан маңында қаза тапқан. ●Сөз бастаған шешен, қол бастаған көсем болды	●Кіші жүздің Алшын руының ірі феодал тобынан шыққан ●Есім ханның Кіші жүздегі ел басқарушы биі ,батыры, әскербасы болған ●1627 ж.Тұрсын ханның бүлігін басуға қатысқан	●Көп тараған ертегілер –«Ертөстік», «Құламерген», «Алтын сақа», «Аламае мен Жоламан», «Асан Қайғы», «Қарамерген», т.б. ●Аяз би, Жиренше кейіпкерлері ертегі кейіпкерлері болды

§ 47. Қазақ халқының шығармашылық дәстүрі

Эпостық жырлар	Лирикалық –эпостық жырлар	Музыкасы
●Батырлар жыры –батырлардың жауынгерлік ерліктері туралы дастан ●Батырлар жырлары: «Ер Сайын», «Қамбар», «Алпамыс», «Ер Қосай», «Төрехан», «Телағыс», «Құбағұл» т.б.	●Қазақтың ауыз әдебиеті ғашықтық дастандарға өте бай ●Лиро –эпостық жырлардың негізгі тақырыбы –сүйіспеншілік,өз бақыты үшін күрескен жастардың бастан кешірген зары ●Лирикалық поэмалар –«Қозы Көрпеш –Баян сұлу», «Қыз Жібек», «Айман –Шолпан», «Күлшеқыз», «Мақпалқыз»	●ХІІІ – ХVғ.Қазақстан жері арқылы өткен саяхатшылар П.Карпини, В.Рубрук,М.Поло, Рузбихан, Якуб жазбаларында қазақ халқы өмірінде музыканың айрықша орын алатындығын жазған. ●Терме –өлең жолдары 7-8 буынды болып келетін,әр алуан ырғақпен қайырып айтатын өсиет түрінде өлең ●Кең тараған музыкалық аспап -домбыра ●Қобыз –көнеден келе жатқан ысқышпен ойналатын аспап ●Сыбызғы –қамыстан,ағаштан жасалған аспап

§ 48. Хvі- хvіі ғ. Тарихи шығармалар

«Та,рих – и Рашиди»	«Шежірелер жинағы»	«Шыңғыснама»	«Тарих»	«Тарих –и Абулхайр-хана
●Авторы –Мұхаммед Хайдар Дулати, бұл кітапты 1541-1546 ж. Кашмирде парсы тілінде жазған ●Кітапта Дешті Қыпшақтағы оқиғалар,Моғолстанның құлауы, Қазақ хандығының құрылуы туралы құнды мәліметтер бар. ●М.Х.Дулатидің арғы атасы Жетісуды билеген әмірші Поладшы Дулати еді,Мұхаммед Дулати оның жетінші ұрпағы болды ●Әуелі Бабыр сұлтан , кейін немере ағасы Сұлтан Саид тәрбиесінде өскен. ●Саид хан өлгеннен кейін қысым көріп,Кашмирге кетеді ●М.Дулати араб, парсы тілдерін жетік білген ●М.Х.Дулатидің өмір сүрген жылдары -1499-1551 жж.	●Авторы –Қадырғали Қосымұлы Жалаири ● «Жылнамалар жинағы»( «Жамиғат ат –тауарих») деп те аталады ●1600-1605 ж.жазған ●Өмір сүрген жылдары -1530- 1605 жж ●Қадырғали Жалаири Сырдария бойын мекен еткен жалайыр тайпасынан шыққан ●1588 жылы қазақ ханзадасы Ораз-Мұхаммедпен Ертіс бойында аң аулап жүргенде орыс әскерлері тұтқындап алып кеткен. ● «Жылнамалар жинағын» тұтқында отырып жазған. ●Достық белгісі ретінде «Жылнамалар жинағын» орыс патшасы Борис Годуновқа сыйға тартқан ●1854 жыл Қазан баспасы- нан «Жылнамалар жинағы» шықты	●ХVІғ.орта шенінде жазылған шығарма ●Авторы – Өтеміс қажы ● «Шыңғыснамада» Қыпшақ даласын билеген Жошы хан әулетінің тарихы баяндалады. ●Қолжазбасы Ташкентте сақталған §48.	●Авторы –Шах Махмұд Шорас ● Кітаптың екінші аты –«Хроника» ●Кітапта Бұйдаш,Хақназар,Тәуекел,Есім, Жәңгір хандар,қазақ –моғол қарым-қатынастары айтылады § 48	●Авторы – Масуд ибн Усман Кухистани ● ХVІғ.40 –ж. жазылған ●Кітапта көшпелі өзбектер ханы Әбілқайырдың тарихы айтылады §48

Қорқыт ата ескеткіші- Қызылордаоблысы,Қармақшы ауданы