5. Курская бітва і яе ваенна-палітычнае значэнне.

Аб нападзенні на Курск камандаванне СССР даведалася ад беларускіх партызанаў, які захапілі нямецкага афіцэра, які паведаў, што 5 ліпеня адбедзецца наступленне на Курскай дузе, таму былі дастаткова падрыхтаваны. Бітва пачалася і атрымала кодавую назву “Цытадэль”, пачатак 5 ліпеня 1943. Нямецкія войскі нанесці удары з Арла і з Белгарада. Для гэтага была праведзена мабілізацыя.

Ведаючы аб гэтым в 3.30 утра Ракасоўскі правёў артабстрэл немяцкіх войск. А наступленне немцаў распачалося толькі ў 6 гадзін.

Нямецкія войскі прайшлі ў глыбыню на 30 км. З боку СССР выступіла 1.4 млн салдат, 3300 танкаў, 2600 самалётаў, а з боку Германіі 1 млн салдат, 2700 танкаў і 2000 самалётаў.

Аперацыя «Рэйкавая вайна» — аперацыя, праведзеная савецкімі партызанамі з 3 жніўня па 15 верасня 1943 гады на акупаванай тэрыторыі РСФСР (Ленінградскай, Смаленскай, Калінінскай, Арлоўскай вобласці), БССР і часці УССР для аказання дапамогі Савецкага Войска ў завяршэнні разгрому нямецка-фашысцкіх войскаў у Курскай бітве 1943 гады і развіцці агульнага наступу па белгарадска-харкаўскім кірунку. Толькі ў Беларусі чыгуначны рух быў паралізавана на 15—30 сутак. Перавозкі немцаў скараціліся на 35—40 %.

Кульмінацыя бітвы адбылася пад вёскай Прохараўка сашліся 1550 танкаў з абодвух бакоў (нямецкія танкі Тыгр, Пантэра, і савецкія танкі Т-34). У гэтай бітве перамога была на баку СССР. Пад Курскам упершыню ўдзейнічалі французскія лётчыкі з эскадрыльі “Нармандыя-Нёман” разам с савецкімі лётчыкамі. Подзвіг савершыў беларускі лётчык Грыцавец, які у адным баі з нямецкімі самалётамі і збіў 9 з іх, а затым загінуў. Гэты рэкорд не пабіты па сенняшні дзень. У выніку гэтай пераможнай бітвы савецкія войскі распачалі магутнае наступленне сіламі Варонежскага, Бранскага, Стэпнога і Цэнтральнага франтоў і дайшлі да беларускіх земляў.

5. Пашырэнне масштабаў Другой Сусветнай вайны. Перамогі саюзных войск на Ціхам акіяне, Міжземнамор’і, Афрыцы і Сіцыліі.

Увосень 1942 г. фашысцкая агрэсія дасягнула свайго апагею. Германіі супрацьстаялі 34 дзяржавы, якія ўваходзілі ў антыгітлераўскую кааліцыю - «Аб’яднаныя нацыі». Сярод іх СССР, ЗША, Вялікабрытанія, Кітай, Манголія, Канада, Індыя і шэраг іншых краін. Аднак з усяго складу антыгітлераўскай кааліцыі толькі Савецкі Саюз у поўным аб'ёме выкарыстоўваў сваю ваенную і эканамічную моц для барацьбы з ворагам.

Другім па значэнні тэатрам вайны ў 1942 г. з'яўляўся Паўночна-Афрыканскі. Улетку гэтага года нямецка-італьянскія войскі пад камандаваннем генерала Э. Роммеля ўварваліся ў паўночна-усходнія раёны Егіпту. У адказ амерыканскія і ангельскія войскі пад камандаваннем генерала Д. Эйзенхауэра з 8 па 11 лістапада ажыццявілі высадку буйных дэсантаў на ўзбярэжжа Паўночна-заходняй Афрыкі. Становішча нямецкіх і італьянскіх войскаў у Паўночнай Афрыцы станавілася цяжкім.Напачатку лістапада 1942 г. 8-я брытанская армія выгнала германскія войскі з Егіпту. Страты суперніка склалі: 55 тыс. чалавек забіта, паранена і ўзята ў палон, знішчана 320 танкаў і каля тысячы прылад. 13 мая 1943 г. італа-германскія войскі ў Тунісе капітулявалі. Ваенныя дзеянні ў Паўночнай Афрыцы завяршыліся.

У ліпені — жніўні 1943 г. саюзнікі высадзіліся на востраве Сіцылія і авалодалі ім. 25 ліпеня рэжым Мусаліні быў звержаны і Італія склала перамір'е з саюзнікамі, а 13 кастрычніка абвясціла вайну Германіі.

Актыўныя баявыя дзеянні ў пачатку 1942 г. разгарнуліся на Ціхім акіяне. 26 лістапада 1941 г. ўдарнае злучэнне японскага імператарскага флота накіравалася да Пэрл-Харбару. Японскае злучэнне ўключала шэсць авіяносцаў, на якіх месцаваўся 441 самалёт. У аперацыі таксама ўдзельнічалі 6 падводных лодак.Аперацыя нападу на базу Перл-Харбар адбылася 7 снежня 1941 г. Японія першая напала караблямі. У выніку форт панес значныя страты, але ўсе ж Японія кантраліравала басейн Ціхага акіяна.Мэтай нападу на Пэрл-Харбар з'яўлялася нейтралізацыя ціхаакіянскага флота ЗША, каб забяспечыць волю дзеянняў японскага войска і флота.

4 чэрвеня 1942 г. пачалася бітва за Мідуэй. З авіяносцаў абаіх армій, а таксама і з атола Мідуэй узляцелі баявыя самалёты. Бітва завяршылася рашучай перамогай Штатаў і пазней стала лічыцца пераломным момантам вайны на Ціхім акіяне. За некалькі дзён ваенных дзеянняў Імператарскі флот Японіі страціў чатыры авіяносца, 250 самалётаў і больш 3 тысяч салдатаў. Страты ЗША склалі 307 салдат і 1 авіяносец.