- •Прадмова
- •Абламовічы
- •Абрамовіч Адам (1710-?)
- •Абрамовіч
- •Абрамовіч
- •Абрамовіч
- •Абуховіч
- •Абуховіч
- •Абуховіч
- •Авенарыус
- •Агрызка
- •Адамовіч
- •Азарэвіч
- •Алелькавіч
- •Альхімовіч
- •Аляксандр
- •Аляшкевіч
- •Андрыёлі
- •Анімеле
- •Ан цыпа
- •Арамовіч
- •Арлоўскі
- •Аскерка
- •Астравіцкі
- •Астрожскі
- •Аўгусціновіч
- •Аураамка
- •Аўрамій смаленскі
- •Ачапоўскі
- •Багамолец (Bohomolec)
- •Багдановіч
- •Багдановіч
- •Багдановіч
- •Багушэвіч
- •Бажанаў
- •71?.: Опыты земледелия вольнонаёмным трудом. М., 1860; 2 изд. СПб., 1861; Что можно заимствовать у иностранцев по части земледелия. СПб., 1863; 2 изд. СПб., 1867.
- •Базылік
- •3 1558 Б. Працаваў у прыдворнай музыч-най капэле галоўнага пратэктара Рэфарма-цыі ў Вялікім княстве Літоўскім Мікалая
- •Баранецкі
- •Бараноўскі
- •Бардзілоўскі
- •Барздынскі
- •Бароўскі
- •Барташэвіч (Bartoszewicz)
- •Бартольд
- •Бартэльс
- •Баршчэўскі
- •Барычэўскі
- •Белаблоцкі
- •Беркман
- •Бжастоўскі
- •Бжастоўскі
- •Бонч-асмалоўскі
- •Борзабагаты
- •Будзіла
- •Будзіл0віч
- •Будзінскі
- •Буйніцкі
- •Булгакоўскі
- •Булгары н
- •Бучынскі
- •Быкоўскі
- •Быхавец
- •Бычковы
- •Бя рында
- •Вадкоўскія
- •Вайніловіч
- •Вайніловіч
- •Валадковіч
- •Валатоўскі
- •Валовіч
- •Валовіч
- •Ваньковіч
- •Васільева
- •Ваўжэцкі
- •Вашчанка
- •Вашчанка
- •Вераніцын
- •Весялоўскі
- •Вольскі
- •Вяроўкін
- •Вярыга-дарэўскі
- •Вярэнька
- •Гаворскі
- •Гальперын
- •Гальшанскія
- •Галянскі
- •Гарабурда
- •Гарабурда
- •Гараўскі
- •Гарбачэўскі
- •Гарбачэўскі
- •Гарбачэўскі
- •Гардзіслава
- •Гаўрыленка
- •Гаўсман
- •Гаховіч
- •Гашкевіч
- •Гаштольд
- •Гедзімін,
- •Герберскі
- •Гіндэнбург
- •Гітаўт-дзевалт0ўскі
- •Гольц-мілер
- •Грабніцкі
- •Граткоўскі
- •Грум-гржымайла
- •Грыгаровіч
- •Грыневіч
- •Грынявіцкі
- •Гурыновіч
- •Гусаржэўскі
- •Гусоўскі
- •Дабравольскі
- •Дабравольскі
- •Дадэрка
- •Дакучаеў
- •Даленга-хадакоўскі
- •Далеўскія
- •Даманеўскі
- •Дамашэвіч
- •Дамбавецкі
- •Дамброўскі
- •Дамейка
- •Дарагастайскі
- •Дашчынскі
- •Дземід0віч
- •Дзмітрыеў
- •Дмахоўскі
- •Дразд0в1ч
- •Дубовіч
- •Дудышкін
- •Дунін-горкавіч
- •Дунін-марцінкевіч
- •Дыбоўскі
- •Ермакоў
- •Ефрасіння полацкая
- •Ефрасіння рагвалодаўна
- •Жаля30ўскі
- •Жахоўскі
- •Ждановіч
- •Жуковіч
- •Жураўскі
- •Жыпмонт I
- •Жыпмонт II
- •Жэра (Zera)
- •Завадскія
- •Завітневіч
- •Загурскі
- •Залескі
- •Залускі
- •Замысл0ўскі
- •Заранка
- •Зарэмба
- •Зарэмба-каліноўскі
- •Звеніслава
- •Здан0в1ч
- •Івановіч
- •Іваноўскі
- •Іваноўскі
- •Ігнатовіч
- •Ігнацьеў
- •Кавалеўская
- •Кавалеўская
- •Кавалеўскі
- •Кавалеўскі
- •Кавалеўскі
- •7В.:Собр. Науч. Тр. Т. 1—2. М., 1950—56.
- •Кавячынскі
- •Каганец
- •Каладынскі
- •Каменскі
- •Кантрым
- •Канчэўскі
- •Каралькевіч
- •Каратынскі
- •7В.:Творы. 2-е выд. Мн., 1981.
- •Каржанеўскі
- •Карповіч
- •Карповіч
- •Карташэўскі
- •Карчэўскі
- •Кары цкi
- •Касовіч
- •Касовіч
- •Касовіч
- •Касцюшка
- •Катовіч
- •Кахлеўскі
- •Качаноўскі
- •Каяловіч
- •Кіпрыян
- •Кірыла тураўскі
- •Клакоцкі
- •Клімашэўскі
- •Клімент смаляціч,
- •Кміта-чарнабыльскі
- •Князьнін
- •Крачкоўскі
- •Крашэўскі
- •Крышкоўскі
- •Кукальнік
- •Кулакоўскі
- •Кулжынскі
- •Кульчынскі
- •Кунцэвіч
- •Курбскі
- •Кургановіч
- •Кусцінскі
- •Кутарга
- •Кутарга
- •Кутневіч
- •Лада-заблоцкі
- •Латышаў
- •Лебензон
- •Легатовіч
- •Лепяшынскі
- •Лепяшынскі
- •Ліцыній намыслоўскі
- •Лужынскі
- •Лускіна
- •Лышчынскі
- •Любашчынскі
- •Людагоўскі
- •Лянкевіч
- •Лянчыцкі
- •Ляскоўскі
- •Макоўскі
- •Макушаў
- •Малышэвіч
- •Малышэўскі
- •Мамонічы
- •Манькоўскі
- •Манюшка
- •Манюшка
- •Марал ёўскі
- •Марахоўскі
- •Марашэўскі
- •Маркевіч
- •Маркев1ч
- •Марозік
- •Марцінкевіч
- •Марціноўскі
- •Масальскі
- •Масальскі
- •Маскевіч
- •Маскевіч
- •Матушэвіч
- •Мендэле-мойхер-сфорым
- •Мікешын
- •Мікуцкі
- •Міладоўскі
- •Міхановіч
- •Міцкевіч
- •Міцкевіч
- •Міцкевіч
- •Міцкевіч
- •Мужылоўскі
- •Мурзакевіч
- •Мухлінскі
- •Мысаўской
- •Мялешка
- •Мяржынскі
- •Набароўскі
- •Навадворскі
- •Нагумовіч
- •Нарвойш
- •Наркевіч-ёдка
- •Нарушэвіч
- •Насовіч
- •Незабіт0ўскі
- •Незабытоўскі
- •Несялоўскі
- •Нікіфароўскі
- •Павел 3 візны
- •Пагарэльскі
- •Пагоскі
- •Падабедаў
- •Падчашынскі
- •Пакроўскі
- •Палонскі
- •Панятоўскі
- •Папроцкі
- •Паўстанскі
- •Пачобут-адляніцкі
- •Пашакоўскі
- •Пашкевіч
- •Пельгжымоўскі
- •Перасветаў
- •Петражыцкі
- •Петрапаўлаўскі
- •Пётр 3 ганёндза
- •Пільхоўскі
- •Пратасевіч
- •Пратасовіч
- •П ржав альс кi
- •Рагнеда рагвалодаўна
- •Рагоўскі
- •Радзевіч
- •Радзівіл
- •Радзівіл
- •Радзівіл
- •Радзівіл
- •Радзівіл
- •Радзівіл
- •Радзівіл
- •Радзівіл
- •Радкавец
- •Радчанка
- •Ражанскі
- •Раманаў
- •Ратондус
- •Ржавускі
- •Рудніцкі
- •Рукевіч
- •Румянцаў
- •Рункевіч
- •Русецкая
- •Русецкі
- •Руткоўскі
- •Сабольшчыкаў
- •Саветаў
- •Савіч-заблоцкі
- •Саковіч
- •Сакольскі
- •Сапуноў
- •Сарбеўскі
- •Сасноўскі
- •Семяновіч
- •Семянтоўскі
- •Сердзюкоў
- •Сердзюкоў
- •Сержпутоўскі
- •Сілівановіч
- •Сімяон полацкі
- •Сітанскія
- •Скарульскі
- •Скрабецкі
- •Славінецкі
- •Слонімскі
- •Слупскі
- •Смаленскі
- •Смародскі
- •Сматрыцкі
- •Смуглевіч
- •Спасовіч
- •Станкевіч
- •Стары улас
- •Стафан баторый
- •Страйноўскі
- •Стрыйкоўскі
- •Стукаліч
- •Судзіл0ўская
- •Судзілоўскі
- •Сцірпейка
- •Сыракомля
- •3 Палацаў, пыхлівых адвечна,
- •Ся машка
- •Сямеўскі
- •Сянкоўскі
- •Тамашэўскі
- •Тапчэўскі
- •Трубніцкі
- •Трусевіч
- •Трутнеў
- •Труцэвіч
- •Турцэвіч
- •Тшашчкоўская
- •Тызенгаўз
- •Тызенгаўз
- •Тылкоўскі
- •Тышкевіч
- •Тышкевіч
- •Урончанка
- •Урублеўскі
- •Урублеўскі
- •Урублеўскі
- •Файніцкі
- •Фалькоўскі
- •Фалькоўскі
- •Фальскі
- •Федаровіч
- •Філалет хрыстафор
- •Фіялкоўскі
- •Хадкевіч
- •Харламповіч
- •Ходзька
- •Ходзька
- •Ходзька
- •Храпавіцкі
- •Храптовіч
- •Храптовіч
- •Цадроўскі
- •Цамблак
- •Цвяткоўскі
- •Цытовіч
- •Цэраскі
- •Цяплінскі
- •Цяцерскі
- •Чалоўскі
- •Чарноўская
- •Чартарыйскі
- •Чаховіц
- •Шадурскі
- •Шалковіч
- •Шапялевіч
- •Шапялевіч
- •Шукевіч
- •Шыдлоўскі
- •Шыманоўскі
- •Шыманоўскі
- •Шымкевіч
- •Юркевіч
- •Ягадзінскі
- •Якубовіч
- •Яленская
- •Яленскі
- •Яльніцкі
- •Янушкевіч
- •Ярашэвіч
- •Ястржэмбскі
- •Яцкоўскі
- •Спіс аўтараў
Завадскія
Сямейная дынастыя выдаўцоў i друка-роў 19 — 1-й паловы 20 ст.
Юзаф (7 або 15.3.1781—17.2.1838), заснав&чьнік выдавецкай справы. Паходзіў з Польшчы. У 1803 пераехаў у Вільню. Пэўны час працаваў у кнігарні Я.Ф.Біча. У 1805 заснаваў тут невялікую ўласную дру-карню. Па дамоўленасці з адміністрацыяй Віленскага універсітэта ў жніўні 1805 набыў тытул друкара універсітэта i атрымаў субсі-дыю на ўдасканаленне друкарні. Ён забяс-печыў друкарню найноўшым на той час за-межным абсталяваннем, у т.л. шрыфтамі розных моў: польскай, рускай, грэчаскай, арабскай, яўрэйскай. У 1807 арганізаваў пры друкарні стэрэатыпнае аддзяленне. У 1808 адкрыў філіял універсітэцкай друкарні ў Гродне, т. зв. Новую друкарню. Папера на друкарскія патрэбы друкарняў завозится галоўным чынам з Расіі, а часткова з мясцовых паперняў Свіслачы, Слоніма, Супрасля. У друкарнях 3. выдаваліся школьныя падручнікі, календары, малітоў-нікі, а таксама навуковыя універсітэцкія выданні. У 1816 3. набыў універсітэцкую друкарню ва ўласнасць i перавёз яе абста-ляванне i кнігарню з універсітэцкіх будын-каў у сваё памяшканне на вул. Замкавай. Але абавязкі універсітэцкага друкара ён выконваў да 1826, кнігара — да 1828. У 1810 Юзаф адкрыў таксама філіял у Варшаве. Віленская кнігарня 3., у якой было больш за 20 тыс. кніг, лічылася адной з лепшых у краі. Яна забяспечвалася новай i антыкварнай літаратурай з Варшавы, Вены, Лейпцыга, Парыжа, Лондана, Масквы, Пе-цярбурга i інш. Для лепшага забеспячэння кнігарні i задавальнення попыту чытачоў 3. дамагаўся ад кіраўніцтва універсітэта вы-дання новых кніг i перакладаў, дапаможні-каў для прафесуры, студэнтаў i вучняў, ар-ганізоўваў пункты па продажы кніг пры школах, выдаваў каталогі літаратуры. У яго друкарні выдаваліся творы І.Ляіевеля, А.Бекю, Г.Гродэка, В.Страйноўскага, А.Міцкевіча, Красіцкага, Заблоцкага, Трам-біцкага, пераклады з Дж.Байрана, Ф.Купера, В.Скота, Т.Таса i інш. У 1805—21 тут выдаваўся «Палітычны каляндар...», друка-валіся «Dziennik Wileński» («Віленскі дзён-нік»), «Tygodnik Wileński» («Віленскі што-тыднёвік»), «Wiadomości brukowe» («Вуліч-ныя навіны») i інш. Выданні 3. вылучаліся дасканаласцю паліграфіі, багатымі ілюстра-цыямі. Гравюры да кніг напачатку заказва-ліся майстрам з Парыжа, пазней ix рабілі ў літаграфічнай майстэрні універсітэта. Свае выданні 3. адпраўляў на продаж апрача Вільні ў Мінск, Варшаву, Кіеў, а таксама ў Францыю i Германію. У 1823—24 ён тайна забяспечваў кнігамі арыштаваных членаў таварыства філарэтаў, якіх трымалі ў Ба-зыльянскіх мурах. Значныя заслугі Юзафа ў галіне развіцця бібліяграфіі. У 1814 ён выдаў «Псторыю польскай літаратуры» Ф.Бянткоўскага. Праз бібліятэкі краю (а таксама замежныя), кляштары, літаратараў i бібліяфілаў збіраў звесткі для сваей біблі-яграфічнай працы. Аднак выдаць яе не паспеў. 3. актыўна займаўся пашырэннем кніжнага гандлю, выказваўся за правядзен-не кніжных кірмашоў. Быў членам Вілен-скага друкарскага таварыства, удзельнічаў у працы Віленскага таварыства дабрачыннас-ці. Свой асабісты кнігазбор, у т.л. творы Міцкевіча i Снядэцкага, падараваныя яму аўтарамі, перадаў бібліятэцы Радзівілаў у Манковічах на Піншчыне. Пасля смерці яго кніжную справу працягваў старэйшы сын Адам.
Адам (12.12.1814—5.1.1875), друкар, выдавец. Нарадзіўся ў Вільні. Сын Юзафа. У 1830 паступіў у Віленскі універсітэт, аднак не скончыў яго з прычыны закрыцця універсітэта (1832). У 1830—36 ён дапама-гаў бацьку ў выдавецкіх справах. У 1836 i 1837 наведаў друкарні, кнігарні i бібліятэкі Гданьска, Таруні, Кракава, Варшавы, Бер-ліна, Лондана, Лейпцыга, Парыжа, дзе збі-раў матэрыялы для бібліяграфічнай працы бацькі. Стаўшы ў 1838 кіраўніком выдавецкай справы, ён працягваў працу над скла-даннем бібліяграфіі. У 1840—57 выдаў працу А.Б.Іёхера «Бібліяграфічна-гістарычны агляд польскай літаратуры i навук» у 3 та-мах. Ненадрукаваныя бібліяграфічныя матэрыялы пазней дасталіся К.Эстрайхеру. Да 1843 выдаваў «Навуковыя партрэты i звес-ткі» (у гэтай серыі выйшла 60 тамоў). На працягу 1840—60 Віленскае выдавецтва i друкарня 3. выпусціла ў свет вялікую коль-касць выданняў, у т.л. «Літоўскія малюнкі» i «Літоўскія паданні» І.Ходзькі, творы Я.Ча-чота, Е.Фялінскай, Ю.Крашэўскага,
172
А.Плуга, У'.Сыракомлі i інш., «Шэдэўры драматурги» (т. 1—2, 1844—45, творы Шэкспіра, Сафокла, Гётэ), навуковыя творы Ф.Баброўскага, Я.Снядэцкага, М.Балін-скага i інш., серыю «Бібліятэка падарожжаў i маляўніча-гістарычных апісанняў розных краёў» (т. 1—11, 1856—64), ноты С.Ма-нюшкі. У 1849—51 тут друкаваўся часопіс «Athenaeum» («Атэнэум»). На працягу 1854—64 3. выдаваў каля паловы друкава-най прадукцыі, што прыпадала на Вільню. У 1863—64 дзейнасць кніжнай фірмы 3. неаднаразова рэвізав&тася расійскімі ўладамі, а спецыяльная камісія ў 1865 пры-знала яе дзейнасць «шкоднай для русіфіка-цыі краю». 3. вымушаны быў абмежаваць колькасць выданняў, асабліва на мовах краю.
Юзаф (23.11.1818—7.4.1886), друкар, выдавец. Нарадзіўся ў Вільні. Сын Юзафа. Скончыўшы Віленскую гімназію, працаваў у фірме бацькі. У 1839 пераехаў у Кіеў, дзе ў 1841 адкрыў кнігарню i склад нот. У 1852 выдаў каталог нот. Паводле пагадненняў з адміністрацыяй Кіеўскага універсітэта на працягу 1850—84 ён выдаў у сваей друкар-ні шэраг каштоўных публікацый на польс-кай i рускай мовах па пытаннях гісторыі, медыцыны, творы мастацкай літаратуры, а таксама ноты. Быў саветнікам Кіеўскай га-радской думы, a ў 1860—63 яе прэзідэнтам. У 1863 у сувязі з антыпольскімі тэндэнцы-ямі ў Расійскай імперыі ён вымушаны быў прадаць кнігарню. Выдавецкую справу пра-цягваў яго сын Юзаф (каля 1847 — каля 1903).
Фелікс (каля 1824—25.9.1891), друкар, выдавец. Сын Юзафа старэйшага. На-радзіўся ў Вільні. У 1847 за распаўсю-джванне забароненай літаратуры быў высланы на 10 гадоў у Саратаў. Там заснаваў бібліятэку. Пасля вяртання на радзіму суп-рацоўнічаў з братам Адамам, пасля яго смерці ўзначаліў вьшавецкую справу. У 1881 заснаваў кнігарню ў Коўне. Калі ў 1882 у Вільні была ліквідавана кнігарня Э.Ажэшкі, Фелікс прыняў большасць яе выданняў. Ён працягваў выдавецкую справу, нягледзячы на цяжкасці палітычнага характару, што склаліся ў краі. Выдаваў малітоўнікі, календары, дзіцячую літаратуру, невялікімі тыражамі творы Х.Ходзькі, М.Дубіцкага, Ю.Крашэўскага i інш., «Да- веднік па Вільні i наваколлі» А.Т.Кіркора (1880), некалькі каталогаў наяўнай літаратуры. Фелікс (1874—1940), друкар, выдавец. Нарадзіўся ў Вільні. Старэйшы сын Фелікса. Вучыўся ў Кіеўскім універсітэце. Кіраўніцтва выдавецкімі справамі бацькі ўзначаліў у 1895. Пасля 1905 у сувязі ca спрыяльнымі зменамі ў палітычным жыцці краіны актывізаваў выдавецкую дзейнасць, забяспечыў друкарню найноўшым абсталяваннем, пашырыў кнігагандлёвыя кантакты з выдавецтвамі Літвы, Беларусі, Украіны, Польшчы i замежжа. Друкаваў працы Віленскага таварыства сяброў навук, у т.л. яго штогоднік, выдаў гістарычныя працы пра Вільню Е.Яленскай, Курчэўскага, За- горскага, «Аіьбом прыгожых мясцін Вільні» Ю.Славацкага, буквары, спеўнікі. Гэтыя выданні разыходзіліся па Беларусі, Літве i Украіне. У 1908 выдавецкая справа 3. была падзелена: кнігарню забраў малодшы брат Адам, у Фелікса засталася друкарня i пераштётная майстэрня. Вьщавецтва ў Вільні існавала да 1939. Пасля 2-й сусвет- най вайны яно перавезена ў Беласток, дзе некалькі гадоў дзейнічала як выдавецтваЗавадскага. Г.А.Масяыка.