- •Алматы 2013
- •§ 1. Халықаралық жеке құқық түсiнiгi және атауы
- •§ 2. Халықаралық жеке құқықтың мазмұны мен мәнi
- •3 Жағдай ажыратылады.
- •§ 3. Халықаралық жеке құқықтың құқық саласы ретiндегi мәнi
- •§ 4. Халықаралық жеке құқықтың құқық жүйесiнде алатын орны
- •§5 Халықаралық жеке құқықтың қайнар көздері.
- •§ 1. Коллизиялық ереженiң (норманың) түсiнiгi және маңызы
- •§ 2. Коллизиялық ереженiң құрылымы және оның түрлерi
- •§ 1. Шетел құқығының қолдануының жалпы түсінігі
- •§ 2. Шетел құқығы нормаларының мазмұнын анықтау.
- •§ 3. Өзара түсіністік
- •§ 4. Кері сілтеме жасау және үшінші елдің құқығына сілтеме жасау
- •1879 Жылға дейінгі Renvoi тарихы
- •5 Заңында бұл мәселе мүлде қарастырылмаған елдер
- •§ 5. Жария тәртіп туралы ескерту
- •§ 6. Императивтік нормаларды қолдану
- •§7 Көп құқықтық жүйелері бар елдің құқығын қолдану
- •§ 1. Халықаралық-құқықтық реттеудегі «жеке тұлға» түсінігі
- •§ 2. Халықаралық жеке құқықтағы жеке тұлғалардың классификациясы.
- •§ 3. Жеке тұлғаның жеке заңы
- •§ 1. Заңды тұлғалардың ұлты мен статуты
- •§ 2. Қазақстан Республикасындағы шетелдік заңды тұлғалардың құқықтық жағдайы
- •§ 3. Қазақстандық заңды тұлғалардың шетелдегі қызметі (тарихи шолу)
- •§ 4. Халықаралық заңды тұлғалар
- •§1 Мемлекеттің халықаралық-құқықтық иммунитетінің негізі.
- •§2 Мемлекет иммунитетiнiң түсiнiгi мен элементтерi.
- •§3. Халықаралық жеке құқықта мемлекет иммунитетiнiң теориясы.
- •§4 Мемлекеттік заңды тұлғалардың құқықтық мәртебесі.
- •§5 Сот тәжірибиесіндегі мемлекет иммунитетінің қағидасы.
- •§6 Mемлекеттердің иммунитеті және меншігі туралы ұлттық заңнамалар
- •§1 Меншік құқығының түсінігі
- •§2 Меншік құқығындағы коллизиялық мәселелері
- •§3 Меншік құқығындағы Ұлттандыру мәселесі
- •§4 Шетел инвестициясын реттеу мәселесі
- •Қазақстан Республикасында шетелдік инвестицияларды аймақтық және көп жақты реттеу
- •§8. Сыртқы экономикалық мәмілелерді құқықтық реттеу сипаты.
- •§1 Халықаралық сипаттағы шарттық міндеттемелердің түсінігі
- •§2 Сыртқы экономикалық мәмілелерді құқықтық реттеу сипаты және орны
- •§3 Міндеттемелік статут
- •§4. Қолданылатын құқықтың түсінігі.
- •§5Тараптардың еркі
- •§6 Аса тығыз байланыс заңы – proper law және басқа коллизиялық ережелер
- •§7Қазақстан Республикасындағы сыртқы экономикалық мәмлілердің жаңа түрлері.
- •Лизинг операциясының техникасы (1 схема)
- •Лизинг операциясының техникасы (2 схема).
- •Факторинг компания
- •Факторингтік операциялар (Схема 4)
- •Факторингктік операциялар
- •Форфейтор мәмілесінің техникасы (5 схема)
- •Экспортер
- •Импортер
- •Форфейтор - банк
- •Халықаралық жеке құқықтағы есеп айырысу қатынастары
- •§1 Халықаралық есеп айырысу қатынастарының түсінігі мен мазмұны.
- •§2 Халықаралық есеп айырысу саласындағы халықаралық әдеп-ғұрыптардың унификациялануы.
- •§3 Халықаралық коммерциялық операциялардағы есеп-айырысулардың нысандары.
- •§4 Валюталық тәуекелді сақтандыру шаралары ретінде – валюталық ескертпелер.
- •§5 Халықаралық есеп айырысу қатынастарына банктердің қатысуы.
- •Халықаралық тасымалдау
- •§1 Халықаралық тасмалдаудың түсінігі және тасымалдау шартының халықаралық сипаттамасы
- •§2 Теміржол тасымалы.
- •§3 Халықаралық әуе тасымалы
- •§4 Халықаралық теңіз тасымалын материалды-құқықтық және коллизиялық-құқықтық реттеу
- •§1 Халықаралық жеке құқықтағы еңбек қатынастарының жалпы сипаттамасы
- •§2 Халықаралық жеке құқықтағы еңбек қатынастардағы коллизиялық байламдар
- •§3 Халықаралық жеке құқықтағы еңбек қатынастарын халықаралық шарттарда және Қазақстан Республикасы заңнамаларында құқықтық реттеу тәсілдері
- •12 Тарау Халықаралық жеке құқықтағы деликт мәселесі
- •§1 Деликт түсінігі
- •§2 Зиян келтіруден туындайтын міндеттемелердің коллизиялық құқықтық мәселесі
- •§3 Қазақстан Республикасындағы деликт мәселесі
- •§3 Шетелдегі деликт мәселесі
- •§1 Авторлық құқықты халықаралық
- •А) «Берн» одағы.
- •1896 Жылғы Париж конференциясы.
- •1908 Жылғы Берлин конференциясы.
- •1914 Жылғы Қосымша Берн хаттамасы.
- •1928 Жылғы Рим конференциясы.
- •1948 Жылғы Брюссель конференциясы.
- •1967 Жылғы Стокгольм конференциясы.
- •Ә) «Американаралық конвенциялар»
- •Б) «Авторлық құқықты қорғау туралы Дүниежүзілік конвенция»
- •§2. Қазақстан Республикасының авторлық құқықты қорғау жүйесінің дамуы.
- •А) Қазақстан Республикасының авторлық құқығындағы жалпы ережелер. Авторлық құқық нормаларының әрекет етуі.
- •Авторлық құқық объектілері.
- •Авторлыққа байланысты негізгі ережелер.
- •Б) Қазақстан Республикасының авторлық құқық заңдылығындағы қиыншылықтар туғызатын мәселелер.
- •Патенттiк құҚыҚ жӘне ҚазаҚстан Республикасынан тыс жерде тауар таҢбаларын ҚорҒау
- •§ 1. Патент құқығының түсiнiгi мен мазмұны
- •§ 2. Патент берiлетiн интеллектуалдық меншiктiң негiзгi объектiлерi
- •§ 3. Қазақстан Республикасының аумағында интеллектуалдық меншiк бойынша әрекет ететiн халықаралық конвенциялар
- •§ 4. Патент жүйесiн қалыптастыратын халықаралық құқық органдары
- •§ 5. Қазақстан Республикасында патент қатынастарын реттейтiн ұлттық заңнама
- •§ 6. Қазақстан Республикасында патент қатынастарын жүзеге асыратын органдар
- •ХалыҚаралыҚ жеке құҚыҚтаҒы отбасы құҚыҒы
- •§ 1. Отбасы құқығы саласындағы коллизиялық мәселе
- •§ 2. Некеге отыру және некенi тоқтату
- •§ 3. Ерлi-зайыптылар арасындағы және ата-ана мен
- •§ 4. Халықаралық жеке құқықтағы бала асырап алу, қамқоршылық пен қорғаншылық институттары
- •§ 6. Шетелдік асырап алу қатынастарына байланысты балаларды қорғау және ынтымақтастық туралы Конвенция аясында реттеу (29.05.1993ж)
- •1.Халықаралық жеке құқықтағы мұрагерліктің түсінігі және жалпы сипаттамасы.
- •2.Өсиеттің негізі.
- •3.Өсиет нысаны.
- •4.Шетел мемлекеттерінің заңнамалары.
- •5.Мүліктің иесіз қалғандығының ұғымы және тану жағдайлары
- •6. Иесіз қалған мүліктің мемлекетке өтуі және заңи негізгі өтуі.
- •1.Халықаралық коммерциялық арбитраждың түсінігі мен түрлері
- •1) Реттеу пәні бойынша:
- •2) Әрекет ету мерзімі бойынша:
- •3) Құзырет шеңберінде:
- •Пайдаланған әдебиттер: Негізгі әдебиеттер
- •Қосымша әдебиеттер
- •Мазмұны
§2. Қазақстан Республикасының авторлық құқықты қорғау жүйесінің дамуы.
Бұл ая біздің Республикамыздың мемлекеттік реттеудегі жаңа сала болып табылады. Кеңес одағы кезінде бұның функционалдылығы одақтың орталық органымен қамтамасыз етілген.
Көп уақыт бойы Кеңес Одағы өнер, әдебиет және ғылым туындылары жөніндегі қатынастарды нақты реттей алатын азаматтық құқықтың жекелеген институты ретінде іс жүзінде танылады. Сол кездегі тәжірибеде авторлық мәселелер жөніндегі даулар сотта қаралған жоқ. Сондықтан, авторлық құқықтың бұзушылықтар үшін белгілі бір өтемақылар төлеуге байланысты сөз мүлдем қозғалған жоқ. Мұндай құқық бұзушылықтар жоқ болды деп айтуға, әрине болмайды. Бұл мәселелер кездессе, олар сәйкес ұйымның отырыстарында қарастырылған. (Мысалы: Композиторлар одағы, Жазушылар одағы, т.б.). Жауаптылық та тек қоғамдық-тәртіптік сипатта болды. Ал бұл салада істейтін ғалымдар көбінесе авторлықты тіркеу мәселесімен айналысқан.
Айтарлықтай, барлық дамыған мемлекеттерде автор өзіне тиесілі сыйақыны толық мөлшерде алады, кейін сол сомадан өзінің мемлекетіне салық төлейді. Кеңес Одағында бәрі керісінше болды, мемлекет соманың барлық мөлшерін алып, кейін ғана авторға белгілі бір үлесін берді. Тағы бір кемшілік – автордың өз туындысын пайдалануға не беру, не тыйым салу құқығы болған жоқ.
Дегенмен де, Кеңес Одағында құқық бұзушылықтар аса көп болған жоқ. Соғыстан кейін кинотеатрларда көптеген шетел фильмдерін көрсете бастады. Оларды жалдап көрсету қазынаға үлкен табыс әкелген. Бұл фильмдер тек заңды негізбен ғана алынды (сатып-алу, ленд-лиз1, ауыстыру т.б.). Шетелдік әдеби туындылар жөнінде айтатын болсақ, олардың жұмыстары болған, және де олардың еңбектерін Кеңес Одағымен марапатталған. Бүкілкеңестік «Мелодия» дыбыс жазба фирмасы көптеген тираждармен лицензияланған шетел орындаушыларының грампластинкасын шығарған.
Бұдан Кеңес Одағында авторлық құқық мәселесі өзіндік ерекшеліктерімен болса да белгілі бір дәрежеде қалыптасқандығын көруге болады. Бірақ бұны реттейтін заңнама фактілі түрде болған жоқ.
Кеңес Одағы ыдырағаннан кейін Қазақстан Республикасы егемендік алған соң ғана бұл мәселе қозғала басталды да, тек 1996 жылдың 10 шілдесінде ғана мұндай қатынасты нақты реттейтін «Авторлық құқық» туралы заң қабылданды. Бұл заң әлемдік стандарттарға сәйкес V Халықаралық конвенция негізінде жасалынды және де ТМД Парламенттер ассамблеясында ең үздік нормативтік актілер қатарына жатқызылды.
Ал 1998 жылдың 10 қарашасында Қазақстан Республикасы Берн конвенциясына қосылды.
А) Қазақстан Республикасының авторлық құқығындағы жалпы ережелер. Авторлық құқық нормаларының әрекет етуі.
Қазақстан Республикасы авторлық құқығын қорғау заңдарының таралу аясы:
авторлардың азаматтығына қарамастан, Қазақстан Республикасының аумағында жарияланбаған туындылар;
авторы және құқық қабылдаушысы Қазақстан Республикасының азаматы болып табылатын, шетелде объективті түрде бар жарияланған немесе жарияланбаған шығармалар;
Халықаралық шарттарға сәйкес авторы Қазақстан Республикасының азаматы болып табылатын шетелдер аумағында объективті түрде бар жарияланған немесе жарияланбаған туындылар.
Қазақстан Республикасының азаматы өзінің шығармасын шетелде
жарияласа және оның Қазақстан Республикасы аумағында қорғалынуын қаласа, бірінші жарияланған сәттен бастап 30 күн ішінде Қазақстан Республикасының аумағында жариялау қажет.
Қазақстан Республикасының аумағында туынды халықаралық шарттарға сәйкес қорғалатын болған жағдайда туындының авторы авторлық құқықты алуға негіз болған іс-әрекет немесе мән-жай орын алған мемлекеттің заңы бойынша анықталады.
Авторлық құқық мақсатына, мазмұны мен маңызына, сондай-ақ берілу әдісі мен нысанына қарамастан, шығармашылық еңбектің нәтижесі болып табылатын ғылым, әдебиет және өнер туындыларына қолданылады.
Авторлық құқық белгілі бір объективті түрге ие болған ауызша, жазбаша (нота, қолжазба), әнжазба мен бейнежазба (оптикалық, механикалық), бейнелеу (сурет, сызба), көлемді-кеңістікті (мүсін, макет) туындыларына таралады.
Авторлық құқық идеялар, ойлар, әдістер, үрдістер, концепциялар, оқиғалар, фактілер, ресми құжаттар, мемлекеттік нышандар мен белгілер және халық шығармашылық туындыларына таралмайды.
Бұның себебі – авторлық құқық тек белгілі бір объективтік нысанда бар болатын туындыларға таралады. Осыған байланысты, шетелдік соттарда идеяларды пайдалану жөніндегі бірталай даулар қарастырылған. Мысалы, талап қоюшы – белгілі бір телебағдарлама идеясының авторы белгілі бір телеарнаға өз идеясы жөнінде хабарлады да, кейін оның идеясы сол телеарнаның басқа бір бағдарламасында қолданылғандығын байқаған. Сөйтіп, сол телеарнаға талап қойған1.