50. Абвастрэнне супярэчнасцей паміж вядучымі краінамі свету і пачатак Другой

Сусв. эк. крызіс 1929-33гг. падарваў і без таго хісткую стабілізацыю міжнар. адносін. Ён парушыў сусв. гаспадарчыя сувязі. Паміж вялікімі дзяржавамі рэзка абвастрылася барацьба за рынкі збыту тавараў, крыні-цы сыравіны, сферы прылажэння капіталаў. У 31г. 76 краін закрылі св. рынкі высокімі мытнымі бар’ерамі. Выбухнула гандлёвая вайна, якая дэзарганізавала сусв. гандль і яшчэ больш паглыбіла крызіс. Саперніц-тва на сусв. арэне дасягнула небяспечнай рысы. Кры-зіс паклаў пачатак крушэння Версальска-Вашынгтонс-кай с-мы. Герм., спаслаўшыся на св. цяжкае фінанса-вае стан-шча, дабілася ад іншых зах. краін спачатку адтэрміноўкі, а ў 32г. і адмены рэпарацыйных плаця-жоў. Тады ж яна вырвала ў іх новую ўступку – права на роўнасць ва ўзбраеннях. Крызіс садзейнічаў прыхо-ду фашыстаў да ўлады ў Германіі. Мажнар. абстаноў-ка яшчэ больш ускладнілася. Фашысты адразу ж сталі на шлях ліквідацыі Версальскай с-мы. Яны ў 33г. аб’я-вілі аб выхадзе св. краіны з Лігі Нацый, а ў 35г. прыс-тупілі да аднаўлення ваеннай авіяцыі, ваенна-марско-га флоту, увялі ўсеагульны воінскі абавязак і пачалі фарміраванне 500-тысячнай арміі. Вясной 39г. Герм. уводзіць св. войскі ў Рэйнскую дэмілітарызаваную зо-ну. Вялікабрытанія і Фр. фармальна выказалі пратэст супраць такіх дзеянняў, але ніякіх мер не прымалі. Герм. паступова знішчала Версальскую с-му і перат-варалася ў небяспечны ачаг новай вайны. На шлях аг-рэсіі стала Італія. Яна ўвосень 35г. напала на Эфіопію. Ліга Нацый аб’явіла яе агрэсарам і прымяніла супраць яе эк. санкцыі. Аднак яны мелі палавінчаты хар-р. У маі 36г. Італія захапіла Эфіопію і ператварыла яе ў св. калонію і ў плацдарм для далейшага пранікнення ў Афрыку. Мусаліні абвясціў Італію імперыяй. Так уз-нік яшчэ адзін ачаг вайны. З др. пал. 30-х гг. пачалося збліжэнне Італіі з Герм. Яны ў 36-39гг. аказалі дапа-могу мяцежнікам у Іспаніі ў іх барацьбе супраць Нар. фронту. Дзякуючы ім тут таксама была ўстаноўлена фашысцкая дыктатура. Яшчэ адзін ачаг узнік на Далё-кім Усходзе. У 31г. Яп. Акупіравала Маньчжурыю і стварыла там плацдарм для пранікнення ў глыб Кітая і агрэсіі супраць СССР і Манголіі. Яна груба парушыла рашэнні Вашынгтонскай канферэнцыі па Кітаю і уш-чаміла тут інтарэсы іншых вялікіх дзяржаў. Агрэсары на міжнар. арэне праяўлялі ззаемную лаяльнасць, а потым ад лаяльнасці перайшлі да цеснага супрацоў-ніцтва. Ужо ў кастрычніку 36г. Італія і Герм. падпісалі пратакол аб саюзе. Яны размежавалі сферы ўплыву на Балканах і ў Дунайскім басейне. Так была створана “вось Берлін-Рым”. У лістападзе 36г Герм. і Яп. падпі-салі ў Берліне Антыкамінтэрнаўскі пакт. Да яго ў 37г. далучылася Італія, у 39г – Венгрыя, Маньчжу-го і Іс-панія. Удзельнікі гэтага пакта абавязаліся аб’яднаць намаганні з Камінтэрнам, а ў выпадку вайны аднаго з бакоў супраць СССР не рабіць нічога, што аблягчыла б яго стан-шча. Узнік агрэсіўны трохвугольнік: Бер-лін-Рым-Токіо.

17 верасня 1939г. Чырвоная Армія пачала паход у Зах. Бел. і Зах. Укр. Пераважная больўасць польскіх войск, якія знах. тут, здавалася без бою. Толькі асобныя час-ці аказалі супраціўленне. Згодна з афіцыйнымі даны-мі, у час паходу ў Зах. Бел. і Зах. Укр. загінула 737 і было паранена 1862 салдаты і афіцэры Чырв. Арміі. Большасць насельніцтва Зах. Бел. – рабочыя, сяляне, рамеснікі, працоўная інтэлігенцыя сустракалі савецкіх салдат кветкамі, хлебам-соллю. Да 25 верасня 1939г. Чырв. Армія цалкам вызваліла Зах. Бел. Паўстала пы-танне аб вызначэнні граніцы паміж Германіяй і СССР. 28 верася 1939г. Германія і СССР падпісалі новы дага-вор “Аб дружбе і граніцы”, паводле якога такая грані-ца была праведзена па так званай “лініі Керзона”, выз-начанай яшчэ ў 1919г. Вярх. Саветам Антанты як усх. граніца Польшчы. Гэта была этнічная мяжа паміж бе-ларусамі і палякамі. Да дагавора былі прыкладзены два сакрэтныя пратаколы, згодна з якімі ў сферу ўп-лыву СССР былі ўключаны дадаткова Літва і Фінлян-дыя. Дагавор з фашысцкай Германіяй “Аб дружбе і граніцы” нанёс вялікі ўрон міжнар. Аўтарытэту СССР, дэзарыентаваў антыфашысцкія сілы ў мн. краінах. На вызваленай тэр-рыі Зах. Бел. пачаліся рэвалюцыйныя пераўтварэнні. У ваяводскіх і павятовых цэнтрах былі створаны часовыя ўправы, у мястэчках і вёсках – сяля-нскія камітэты. Гэта былі органы нов. Улады. 28-30 кастрычніка 1939г. у Беластоку адбыўся Нар. сход Зах. Бел. Па дакладах дэпутатаў Прытыцкага і Манцэ-віча Нар. сход прыняў Дэкларацыі аб дзярж. уладзе і аб уваходжанні Зах. Бел. ў склад БССР. Былі прыняты таксама рэзалюцыі аб канфіскацыі памешчыцкіх зя-мель, аб нацыяналізацыі банкаў і буйной прамыслова-сці. 2 і 12 лістапада 1939г. былі прыняты Законы аб уключэнні Зах. Бел. ў склад СССР і ўз’яднанні яе з БССР. На тэр-рыі Зах. Бел. было ўтворна 5 абоасцей – Баранавіцкая, Брэсцкая, Вілейская, Пінская і Беласто-цкая. У зах. абласцях БССР разгарнуліся сац.-эк. пера-ўтварэнні. Былі нацыяналізаваны прамысл. прадпры-емствы і банкі, пачалося будаўніцтва нов. фабрык і за-водаў. К к. 1940г. аб’ём валавой прад-цыі павялічыўся больш чым у 2 разы. У вёсцы беззямельным і малазя-мельным сялянам было раздадзена звыш 1 млн га зям-лі, якая належала польскім памешчыкам. К сяр. 1940г. у зах. абласцях БССР дзейнічала 430 калгасаў, якія аб’ядноўвалі звыш 23 тыс. сялянскіх гаспадарак. Істотныя зрухі адбыліся ў галіне к-ры. У 1940/41 наву-чальным годзе ў зах. абласцях БССР працавала 5958 агульнаадукацыйных школ, у тым ліку 120 сярэдніх. У школы дадаткова пайшлі больш чым 100тыс. дзя-цей, якія раней не маглі вучыцца. К пач. 1941г. дзейні-чала 5 інстытутаў, 12 тэхнікумаў, 100 кінатэатраў, 92 ДК, 220 бібліятэк. Такім чынам, з уз’яднаннем з БССР зах. вобл. Рэспублікі ўключыліся ў агульнасаюзны працэс сац.-эк. і культ. развіцця, быў канчаткова пак-ладзены канец падзелу Бел. Не абышлося і без рэпрэ-сій. У лютым 1940г. ва ўсх. Раёны СССР былі выселе-ны памешчыкі,