Жас отбасының негізгі шығындары

Грамматика: Тұрақты тіркестердің сөйлеу тілінде жұмсалуы

Сөздер мен сөз тіркестерін есте сақтаңыз:

Кіріс, шығыс, үнемдеу, бастапқы ая, үдеріс, қағида, тап болу, бағдарлау, болжамды, тыңдарман.

Мәтінді оқыңыз, мазмұндаңыз.

Қазір экономика, үнемдеу, нарықтық заман, кіріс және шығыс сөздері тек қаржы саласына ғана тән емес сөздер қатарында болып қалды. «Экономика» сөзі – «үй шаруашылығын басқару» деген мағына беретін бастапқы аясынан әлдеқайда кеңейді.

Отбасылық экономиканы басқару дегеніміз – бұл, шындап келгенде, отбасы өмірінің мәнін арттыру. Осы бір қызықты үдеріс негізінде оңай ғана қағида жатыр, ол – кіріс пен шығысқа бақылау жүргізу.

Егер сіз айлық жалақыға дейін біреуден қарыз сұрауға тура келетін жағдайларға жиі тап болсаңыз, онда ол – ақшаға деген сіздің көзқарасыңызды тез арада өзгерту қажеттілігінің алғашқы белгісі. Өз табысыңыз бен жұмсайтын шығыныңызды бағдарлауды үйреніңіз. Өзіңізге қаржы шынайылығын нақты бағалауға талап қойыңыз: қанша шығын жұмсайсыз және қанша табыс табасыз? Алғашқы қадам ретінде айлық жалақыңызды қарастыру да жеткілікті. Қазақстандықтардың басым көпшілігі айлықтан айлыққа дейін өмір сүреді, сондықтан ай сайынғы қаржыландыру бақылаудың тиімді үлгісі болып табылады. Бір айлық шығыс пен кіріс барынша болжамды.

“Бюджет” сөзі тура аудармасында ақшалы қалта деген ұғымды білдіреді. Тұрмыстық түсінікте бұл – отбасы қоржынына келіп түсетін қордың көбеюі мен азаюының сәйкестігін шығаратын ақшалай кіріс пен шығыстың қарапайым жазбасы. Бюджет екіге бөлінеді – кіріс және шығыс. Кіріс бөлігіне белгілі бір уақыт аралығында алуға жоспарланатын барлық табыс түрі, ал шығыс бөлігіне соған сәйкес болжалды барлық шығындар жатады. Қаржылай жетістікке жету жолындағы ең басты алғашқы қиын қадам – нақты шығынның толық бейнесін жасай білу. Көптеген кеңесшілер жеке қаржыны басқару жөнінде жүргізген өз тренингтерінде ең алдымен тыңдармандардан барлық шығысты түсіріп отыру үшін бір парақ қағаз бен қалам дайындауларын өтінеді. Бұл толтырылған қағаз, әдетте, өз ақшаларын басқарумен айналысуға ниет қойған адамдардың қаржылай жетістігінің іргетасын қалаудағы алғашқы тасы болып табылады.

Алдыңғы айдың бюджетін есіңізге түсіріңіз. Классикалық түрде сіздің отбасылық бюджетіңіз тұрмысқа ең қажетті деген тауарларды сатып алудан басталатынын ұмытпаңыз.

(«Отбасылық бюджетті басқару негіздері» кітабынан)

Сұрақтарға жауап беріңіз:

1. Отбасы экономиясын басқару деген не?

2. Айлыққа дейін қарыз сұрап жүру –ненің белгісі?

3. Бюджетті жоспарлау үшін отбасы мүшелері нені меңгеруі керек?

4. Қаржы тапшылығынан қалай құтылуға болады?

5. Отбасылық бюджет неден басталады?

6. Қазақстанда қаржыландыру қанша мерзімде болады?

Жазылым:

А) Берілген сөз тіркестерінің сыңарын тапсаңыз, мәтінге жоспар шығады:

1. Отбасылық экономика – .....

2. Шығыс болмай, .........

3. Қажеттілік және ........

Б) Жоспар құрғаннан кейін әр бөлігі бойынша өз пікіріңізді жазыңыз.

В) Мәтіннен тұрақты тіркестерді табыңыз, оны сөйлеу тіліне айналдырыңыз.

Үлгі: бастапқы аясынан кеңейді – алғашқы мағынасынан кеңейді

Тыңдалым.

Тыңдаңыз: