- •Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті
- •«Экономикалық теория» кафедрасы
- •Астана 2012
- •Мазмұны
- •1. «Экономикалық теория негіздері» пәні бойынша
- •Факультеттің барлық бакалавриаттарына арналған силлабус
- •4. Оқу пәндерінің деректемелері:
- •5. Оқу тәртібінің мінездемесі
- •5.3. Пәнді оқытудың міндеттері:
- •6. Негізгі және қосымша әдебиеттер тізімі.
- •6.1 Негізгі әдебиеттер
- •6.2 Қосымша әдебиеттер
- •7. Оқуды бақылау мен оның нәтижелік бағасы
- •8. Оқу пәніне қойылатын талап
- •2. Глоссарий
- •3.Оқу пәнінің тақырыптары бойынша дәріс конспектісі және дәрісті оқыту бойынша әдістемелік нұсқаулар;
- •1. Кіріспе дәріс. Экономикалық теорияның пәні және әдісі
- •Экономикалық теорияның даму кезеңдері төмендегідей бөлінеді.
- •Қорытынды
- •2. Шолу дәрісі. Қоғамдық өндіріс және оның құрылымы
- •Қорытынды
- •3. Ақпараттық дәріс. Экономикалық институттар: меншік және кәсіпкерлік. Экономикалық жүйенің типтері және оның даму заңдылықтары
- •Қорытынды
- •4. Дәріс. Қоғамдық шаруашылықтың формалары. Тауарлық өндіріс. Ақша.
- •Қорытынды
- •5. Кеңестік дәріс. Нарық: түрлері, құрылымы, моделдері. Сұраныс және ұсыныс.
- •Нарықтық жүйенің негізгі белгілірі мыналар:
- •Артықшылығы
- •Кемшіліктері
- •Құрылымы жағынан нарықты мынадый критерилерге бөлуге болады:
- •Нарықтың құрылымдық түрлеріне байланысты. Тауарлар мен қызметтер нарығы
- •Қаржы нарығы
- •Қорытынды
- •Мәселелік дәріс. Бәсеке және монополия.
- •Қорытынды
- •Ақпараттық дәріс. Капитал (қорларының) айналымы және толық айналымы.
- •1. Инвестициялар былай бөлінеді:
- •Қорытынды
- •Қорытынды
- •9. Кеңестік дәріс. Өндіріс факторларының нарығы және факторлық табыстар.
- •Еңбек нарығы
- •Жер нарығы
- •Қоғамда табыстар біркелкі бөлінбейді, табыстың біркелкі бөлінбеуі деңгейі графикте Лоренц қисығымен көрсетіледі.
- •Қорытынды
- •10. Мәселелік дәріс. Ұлттық экономика жүйе ретінде.
- •Қорытынды
- •1. Ақпараттық дәріс. Экономикалық өсу және экономикалық тепе-теңдік
- •«Қазақстан –2030» стратегиясы»
- •Ұзақ мерзімді жеті басымдық:
- •Қорытынды
- •12. Аналитикалық дәріс. Экономикалық цикл. Жұмыссыздық және инфляция.
- •Тоқырау фазасының сипаттамасы:
- •Жандану фазасының сипаттамасы:
- •Өрлеу фазасының сипаттамасы:
- •Мемлекеттің дағдарысқа қарсы қолданылатын құралдары
- •Экономикалық циклдардың типтері
- •Қорытынды
- •13. Дәріс. Мемлекеттік реттеу: мәні, мақсаты, құралдары.
- •Қорытынды
- •14. Аналитикалық дәріс. Мемлекеттің әлеуметік және аймақтық саясаты
- •Қорытынды
- •15. Кеңестік дәріс. Халықаралық экономикалық қатынастар. Сыртқы экономикалық қызметті реттеу
- •Қорытынды
- •Оқу курсы мен тақырыпқа арналған міндетті және қосымша әдебиет пен дереккөздер тізімі
- •Әдістемелік нұсқаулар
- •1 «Экономикалық ресурс» категориясы деп ненi түсiнемiз:
- •1. Тест
- •2) Экономикалық жүйелердің негізгі элементтерін анықтап кестені толтырыңыз:
- •3) Айналым шеңберіндегі мемлекеттің ролін анықтаңыз:
- •2. Төмендегiлердiң қайсысы жетiлген бәсекеге тән емес?
- •1. Тұтынушылар өз қаржысын алдымен қай нарықта жұмсайды:
- •1. Аталған жауаптардың қайсысы «еңбек» санатын сипаттайды?
- •1. Экономикалық өсуді төменгі тұжырымдардың қайсысы көрсетеді:
- •2. Экономикалық өсудің негізгі факторларына қайсыларын жатқызуға болады:
- •3. Экономикалық өсудің экстесивті факторы:
- •4. Төмендегі құбылыстардың қайсысы экономикалық өсуге сай келмейді:
- •2.Инфляция түрлерi:
- •Бақылау сұрақтары
- •6. Білім алушының еңбек көлемі көрсетілген өзіндік жұмысы үшін тапсырмалар
- •Эканомикалық циклдардағы реттеудегі мемлекеттерді анықтау.
- •7. Семинарлық сабақ жоспары
- •Экономикалық теорияның орны мен ролі, пәні және әдіс- тәсілдері.
- •Дискуссия тақырыбы : «Экономикалық мектептер және қазіргі кездегі экономикалық теория»
- •Экономикалық институттар: меншік және кәсіпкерлік. Экономикалық жүйелер типтері мен олардың даму заңдылықтары.
- •Қоғамдық шаруашылықтың формалары. Тауарлық өндіріс. Ақша.
- •Бәсеке және монополия.
- •Экономикалық сөздік жасау қажет;
- •Капитал (қорларының) айналымы және толық айналымы.
- •Өндіріс факторларының нарығы және факторлық табыстар
- •Ұлттық экономика жүйе ретінде Сабақтың мақсаты
- •Экономикалық өсу және экономикалық цикл
- •Талдау сұрақтары
- •Жұмыссыздық пен инфляция экономикалық тұрақсыздықтың көрінісі ретінде
- •Талдау сұрақтары
- •Пәннің оқытылуы бойынша әдістемелік ұсынысы
- •Еңбек көлемі көрсетілген білім алушының өздік жұмысы үшін тапсырмалар және олардың орындалуы бойынша әдістемелік нұсқау
- •Ағымдық, аралық және қорытынды бақылауға арналған материалдар
- •Ағымдық, аралық және қорытынды бақылауға арналған материалдар және олардың орындалуы бойынша әдістемелік нұсқау;
- •8. Оқу материалын жақсы ұғыну мен қабылдауға арналған оқу пәні бойынша иллюстрациялық материал және олармен жұмыс істеу бойынша әдістемелік нұсқау
- •9.Пәнді оқуға қажетті қосымша материалдар жинағын көрсететін хрестоматия немесе қосымша
- •10.Оқу пәндерінің бағдарламалық және мультимедиялық материалдары
Пәннің оқытылуы бойынша әдістемелік ұсынысы
ЭТН курсындағы қарастырылатын тақырыптарда студентер тек қана пәннің анықтамасын білумен шектелмей, оның тарихына, зерттеу әдістеріне көп көңіл қою керек. Қазіргі кезеңде экономикалық теориядан 10 шақты қазақша оқулықтары бар. Базалық оқулықтар ретінде тізімдегі негізгі оқулықтарды ұсынамыз. Сонымен қатар шетелдік, оның ішінде әсіресе ресейлік оқулықтарды кейбір тақырыптарды және сұрақтарды қарастырғанда қолдану керек деп санаймыз. Экономикалық теорияның қазіргі кезеңде бір-бірімен бірнеше бәсекелес бағыттары болғандықтан, олардың ортақ және дискуссиялық мәселелеріне көңіл аудару керек. Қазақстан экономикасына байланысты сұрақтарды қарастырғанда Елбасымыз Н.Ә. Назарбаевтың еңбектеріне және басқа да ресми материалдарды міндетті түрде пайдалану керек.
«Экономикалық ойлар» түрінде берілген материал пәнге, жеке тақырыптарға, теорияларға зор үлес қосқан ғалымдарға байланысты берілген., Студенттер, осы материалдарға сүйене отырып, оны толықтырулары қажет және семинар сұрақтарын талқылағанда немесе реферат жазғанда қолданулары керек. Бұл айтылған кеңес барлық тақырыптарға қатысты.
Тақырыптың сұрақтарын қарастыру арқылы пәнді терең игеруге мүмкіндік беретін түсініктермен танысамыз. Сол себепті әр түсініктің анықтамасын жаттап алуға тырысу керек, өйткені қазіргі кезеңде біздің пәнді оқығында оның бір бағытымен ғана шектеліп қоюуға болмайды. Сондықтан әр түрлі экономикалық теорияның бағыттарына байланысты бұл түсініктерді ажырата білуге тырысу керек. Глоссарий жасағанда да осы айтқан кеңесті іске асыру қажет.
Еңбек көлемі көрсетілген білім алушының өздік жұмысы үшін тапсырмалар және олардың орындалуы бойынша әдістемелік нұсқау
№ апта лар |
№ Тақырыптар |
қарастырылатын сұрақтар
|
Сағаты |
Көрнекті және әдістемелік құралды қолдану |
СӨЖ |
Бақылау түрі | |
Мазмұны |
сағаты |
| |||||
|
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
1 |
1 |
Экономикалық теорияның пәні және әдісі
|
2 |
Логикалық схема: Экономиалық теорияның басқа ғылымдармен байланысы; эконоикалық теорияның әдістері; ЭТ және экономикалық саясат; экономикалық қатынастар жүйесі |
ЭТН бағдарламасымен танысу, қосымша тапсырмаларды орындау, іздену, глосса рии жазу
|
2 |
Жазбаша, ауызша |
2 |
2 |
Қоғамдық өндіріс және оның құрылымы
Өндірістің мәні және қоғамдық өмір. Ресурстың түрлері. Өндірістің мақсаттары және нәтижесі
|
2 |
Логикалық схема: Кооперация, мамандандыру; Қажеттіліктер классифиаиясы; өндірістік мүмкіншілік қисығы; Қоғамдық өнірістің өзара аласуы; өндірістік қызметтер; ресурстардың, өнімнің және кірістің айналымдылық процессі |
ЭТН бағдарламасымен танысу, қосымша тапсырмаларды орындау, іздену, глосса рии жазу
|
2 |
Жазбаша, ауызша |
3 |
3 |
Экономикалық институттар: меншік және кәсіпкерлік. Экономикалық жүйенің типтері және оның даму заңдылықтары
негізгі үлгілері
оның мәні ролі және ерекшелігі.Трансакциондық шығындар.
құқықтық және тарихи карегория ретінде. Меншіктің түрлері. Қазақстан Республикасында меншік қатынастарын қайта құру. |
2 |
Логикалық схема: Экономикалық дамудың негізгі үлгілері; институттар және ұйымдар; меншік құқығы; меншіктің әртүрлі қалыптағ объективтік қажеттілігі; ҚР жекешелендіру кезеңдері
|
ЭТН бағдарламасымен танысу, қосымша тапсырмаларды орындау, іздену, глосса рии жазу
|
2 |
Жазбаша, ауызша |
4 |
4 |
Қоғамдық шаруашылықтың формалары. Тауарлық өндіріс. Ақша.
нысандары ұғымының сипаттамасы. Қоғамдық шаруашылықтың негізгі нысандары: натуралды және тауарлы
мәні, пайда болу жағдайлары мен себептері. Тауарың қасиеті. Құн және баға.
мәні. Ақшаның қызметтері. Ақшаның айналым заңы
|
2 |
Логикалық схема: Натуралды шаруашылық, оның қасиеттері және ерекшеліктері; Тауарлы шарушылық; Құн заңы; шекті пайдалылық теориясы; ақшаның эволюциясы: тауар- ақша, металдық, қағаз, «электрондық» ақшалар; ақша реформалары; ҚР ұлттық валютасы; нарықтың артықшылықтары және кемшіліктері; нарықтық экономиканың үгілері |
ЭТН бағдарламасымен танысу, қосымша тапсырмаларды орындау, іздену, Елбасының халыққа арнаған «ҚР жеделдетілген экономикалық, әлеуметтік, саяси жаңару жолында» атты еңбегін оқу |
2
|
Жазбаша, ауызша |
5 |
5 |
Нарық: түрлері, құрылымы, моделдері. Сұраныс және ұсыныс. Бәсеке және монополия.
категориялары және заңдары
теориясы, әсер етуші факторлары. Нарықтық тепе- теңдік |
2 |
Логикалық схема: нарықтың қалыптасуындағы Қазақстандық үлгі; ТМД елдеріндегі нарықтың қалыптасуы; Жетілген және жетілмеген бәсеке теориясы; Монополия теориясы; Монополистік бәсеке; антимонополиялық саясат; Икемділік түсінігі
|
ЭТН бағдарламасымен танысу, қосымша тапсырмаларды орындау, іздену. Нарықтың толық заңдылықтарымен танысу, глосса рии жазу |
2 |
Жазбаша, ауызша |
6 |
6 |
Өндіріс шығындары. Табыс
қызметтері
экономикалық шығындар. Тұрақты, өзгермелі шығындар. Орташа шығындар. Шекті / қосымша/ шығындар.
Бухгалтерлік, экономикалық пайда. |
2 |
Логикалық схема: Кәсіпорын, оның түрлері, қызметтері; Қысқа және ұзақ мерзімдегі өнірістік шығындардың өзара байланысы; Масштаб эффектісі;Трансакциондық шығындар; Кіріс пен пайданың айырмашылығы
|
ЭТН бағдарламасымен танысу, қосымша тапсырмаларды орындау, іздену. Ағымдық тест, кешенді бақылау тапсыру, глосса рии жазу |
2 |
Жазбаша, ауызша |
7 |
7 |
Өндіріс факторларынан кіріс
жалақы
|
2 |
Логикалық схема: Еңбек ақы; Пайыздық ставка; Рента, түрлері, ерешеліктері |
ЭТН бағдарламасымен танысу, қосымша тапсырмаларды орындау, іздену, глосса рии жазу |
2 |
Жазбаша, ауызша |
8 |
8 |
Капитал (қорлар). Шеңберлі айналым және айналымдылық
капиталының шеңберлі айналымы
әлеуметтік-экономикалық мәні, оның сипаттық белгілері.
капитал (қор). Негізгі капиталдың табиғи және моральдық құнсыздануы. Амортизация. Кәсіпорынның айнымалы қорлары. Инвестициялар.
|
2 |
Логикалық схема: Кәсіпкерлік капитал; Қорлардың айналымдылығы; Инвестиция өнірісті қорларды қаржыландырудың көзі ретінде |
ЭТН бағдарламасымен танысу, қосымша тапсырмаларды орындау, іздену, глосса рии жазу
|
2 |
Жазбаша, ауызша |
9 |
9 |
Ұлттық экономика жүйе ретінде.
|
2 |
Логикалық схема: Ұдайы өндірітің экстенсивті және интенсивті типтері; ЖҰӨ;ЖІӨ; ҰЖӨ; Ұлттық кіріс; ҚР ұлттық байлық. Қазақстандық кластерлер |
ЭТН бағдарламасымен танысу, қосымша тапсырмаларды орындау, іздену, глосса рии жазу |
2 |
Жазбаша, ауызша |
10 |
10 |
Экономикалық өсу және экономикалық тепе-теңдік Экономикалық өсудің мәні
|
2 |
Логикалық схема: Экономикалық өсудің көрсеткіштері және факторлары; Экономикалық өсудің әлемдік тенденциялары, ресусты тиімді пайдаланудың өсу экономикасына көшуі; Адам капиталы- қазіргі экономикалық өсудің маңызды факторы |
ЭТН бағдарламасымен танысу, қосымша тапсырмаларды орындау, іздену, «Қазақстан- 2030» жолдауды оқу |
2 |
Жазбаша, ауызша |
11 |
11 |
Экономикалық цикл. Инфляция және жұмыссыздық
|
2 |
Логикалық схема: Циклдық ауытқудың себептері: ішкі және сыртқы; Дағдарыс: мәні, себептері, әлеуметтік экономикалық зардаптары; ҚР инфляция;Қазіргі уақыттағы ҚР жұмыссыздық деңгейі. |
ЭТН бағдарламасымен танысу, қосымша тапсырмаларды орындау, іздену, глосса рии жазу |
2 |
Жазбаша, ауызша |
12 |
12 |
Мемлекеттік реттеу: маңыздылығы, мақсаттары, құралдары
|
2 |
Логикалық схема: Мемлекеттік реттеу саясаты; Мемлекеттік бюджет; ҚР салық және фискалдық саясат |
ЭТН бағдарламасымен танысу, қосымша тапсырмаларды орындау, іздену, глосса рии жазу |
2 |
Жазбаша, ауызша |
13 |
13 |
Экономикалық өсуді қамтамасыз етуде ақша-несие саясатының ролі
|
2 |
Логикалық схема: Ақша-несие жүйесі; ҚР ақша- несие жүйесі, саясаты; ҚР банк жүйесі |
ЭТН бағдарламасымен танысу, қосымша тапсырмаларды орындау, іздену, глосса рии жазу |
2 |
Жазбаша, ауызша |
14 |
14 |
Мемлекеттің әлеуметік және аймақтық саясаты
|
2 |
Логикалық схема: Қоғамда кірістерді бөлу, теңсіздік мәселесі; ҚР аймақтық саясаттың жағдайы және болашағы |
ЭТН бағдарламасымен танысу, қосымша тапсырмаларды орындау, іздену, «ҚР халық-тың әлеумет-тік жағдай-ын жақсату» жолдау-ды оқу |
2 |
Жазбаша, ауызша |
15 |
15 |
Халықаралық экономикалық қатынастар. Сыртқы экономикалық қызметті реттеу.
|
2 |
Логикалық схема: Қазақстанның халықаралық еңбек бөлінісіндегі орны; Халықаралық қатынастар-әлемдік мәселелерді шешуші бағыт; Сыртқы экономикалық қызметті реттеудің мақттары және құралдары; Қазақстанның әлемдік интеграциялық процестерге қатысуы |
ЭТН бағдарламасымен танысу, қосымша тапсырмаларды орындау, іздену, глосса рии жазу |
2 |
Жазбаша, ауызша |
|
|
- |
30 |
- |
- |
30 |
- |