19.Ліра-эпас п.Броўкі: агульны агляд.

З ліра-эпасу П.Броўкі даваен. («Кацярына», 1938, «Праз горы и стэп») вылуч.паэма «Праз горы і стэп».Яна прысвеч.грамадз.вайне.На гэтую тэму ў 20-я і 30-я гады з'яўлюшмат твораў розных жанр. Паэмы П. Броўкі ў літ.30-х гадоў вызнач.праўдзів.паказам вайны з усімі яе жахамі і трагедыямі.Даволі абстрактнай, агульнай па задуме была і незак.паэма «Прамова фактамі» - пра выспяванне рэвалюц.падзей у краіне,пра барацьбу народа за сацыял.вызвал. У гады вайны пошукі П. Броўкі ў паэтыч. эпасе ішлі паралельна з пошукамі ў лірыцы і былі даволі плённыя.За гэты час ім напіс.«Паэма пра Смалячкова» (1942), «Беларусь» (1943), «Ясны кут» (1944), «Паланянка» (1945). Агульнае для ўсіх іх-патрыят.пафас,вера ў гарманіч.пачат.жыцця,сыноўняя любоў да Радзімы.У паэме-кантаце «Беларусь» П. Броўка стварыў паэт.вобраз краіны - не заняволенай палонніцы,а грознай паўстанкі,што ўзнялася на барац.з ворагам.Краіна гэтая мае сваю велічную спадчыну,сваю прыроду і непаўт.гіст. Неад'емнай рысай паэмы «Беларусь» з'яўл.шырыня аўтар.гіст.мыслення.Паэт імкнецца спалуч.ваенныя падзеі і далёкія мінулыя часы,вывесці сутнасць подзвігу, гал.рысы хар-ру бел-са старадаўніх традыцый. Лепшы твор П.Броўкі пасляваен.дзесяцігоддзя - паэма «Хлеб» (1946). Тэма працы – цэнтр.ў паэме. Лірычн.,раман.-ўзнёслая інтэрпрэтацыя яе дыктуе адпав.маст.сродкі.Голас паэта гучыць то на высокай хвалі публіцыст.,то станов.прачула-інтымным.Паэма «Хлеб» выяўл.пачуцці, настрой і самога аўтара.У пасляв.перыяд Броўкам напіс.паэмы «Родныя берагі» (1948) і «Чырвон-Гарадок» (1950).У апош.два з паловай дзесяцігоддзі св.творч.дзейнасці Броўка напісаў такія паэмы, як «Заўсёды з Леніным» (1956),«Голас сэрца» (1960) (1 публі-ыя пад наз.«Маўчаць не магу я”).

10. Ліра-эпас м. Танка: агульны агляд.

Шырокая вядомасць М.Танка як песняра Нарачы прыйшла да яго дзякуючы слыннай паэме пра барацьбу нарачанскіх рыбакоў («Нарач», 1935—1937). «Нарач» пачала ўсведамляцца як сімваліч.увасабленне Беларусі. У нарачанскім рыбаку быў узбагачана адкрыты менавіта тып беларуса (Таццяна, Сымон, Прахор, Грышка). Ці думаў паэт, вырваўшыся напярэдадні 1935 г. з Лукішак, па дарозе дамоў, што Нарач неўзабаве разбушавана ўскалыхнецца і стане яго вялікім творчым лёсам. На сцяне адной з рыбацкіх хат, як прыгадвае Танк, убачыў ён загад аб забароне лавіць у Нарачы і іншых азёрах рыбу. У жанр. сэнсе «Нарач» уяўляе досыць унікальны маст.арганізм, які спалучае ў сабе на раўназначных асновах 3 розныя родавыя пачаткі л-ры: падзейна-сюжэтны, драматычны, лірычны, узнятыя на ўзровень сапраўднай эпічнасці. Уражвае сужыццё напеваў, маналогаў, драматыч. сцэн і дыялогаў, пейзажных карцін, прыпевак, плачаў. Эпічны талент М. Танка працягваў сваё шматграннае раскрыццё і ў паэмах «Сказ пра Вяля» (1937) і «Каліноўскі» (1938). Эпас нар. змагання тут высвечваўся ў новых праекцыях, ужо былінна-гістарычных. У задуму твора пра непамернага волата Вяля, які павёў мужыцкія раці супроць крыўдзіцеляў, уваходзіла сутыкненне не толькі з імі, але і з хітрай «стратэгіяй» подкупу, абяцанак, карацей — выпрабаванне на «прадмет» здрады, самага каварнага з выпрабаванняў, што здаўна вяло да расчаплення адзінства народа і страты згуртаванасці. Паэма «Каліноўскі» канкрэтызавала і развівала далей тыя ідэі, якімі ў балючым роздуме жыў паэт. Постаць Каліноўскага прыйшла з блізкіх па духу нацыянальна-вызваленчых этапаў гісторыі і стала легендай ахвярнага змагання. Тое, што выбар постаці быў падказаны ідэалагіч. патрэбамі падполля, гаварыла і сапраўды аб патрэбе разабрацца і сродкамі маст. асэнсавання адказаць: чый ён, Каліноўскі, у імя чаго была яго вялікая справа? Логіка вобразаў даводзіла: гэта герой усебеларускі і «адбіваць» яго ў шчырых заступнікаў беларускасці не мела сэнсу. Эпічны талент М.Танка раскрываўся шматгранна ў заходне-беларускі перыяд. Выявіўся тады найбольш яскрава, спела, з немалой культурай маштабнага ўвасаблення эпохі. 3 шырокім ахопам часу і прасторы была задумана паэма «Сілаш», на жаль, так і не закончаная.

Была набыта немалая паэтыч.культура ў лірыцы і эпасе, якая і паспрыяла вырашэнню тых дзвюх маст.задач, што свядома ставіў перад сабой паэт. Найпершая і галоўная: паслужыць свайму народу эстэтычна, з найбол.аддачай і дзейнасцю. I другая: выхад паўнагучнага грамадзян.слова ў шырокі свет.