- •Мазмұны
- •1 Мемлекеттік стандарттау жүйесі және оның мәні
- •1.1 Стандарттаудың пайда болуы мен дамуы
- •1 Тарауға түсніктемелер
- •2 Стандарттаудың негізгі әдістемелері
- •2 Тарауға түсініктемелер
- •3.. Өзара ауыстырымдылықтың анықтамалары
- •3.1 Қондырулар және дәлдік шектер жөніндегі негізгі ұғымдар
- •3.-Сурет. Қапсырылатын және қапсыратын беттер мысалы
- •3.- Сурет. Бөлшектер біріктірмелерін графикалық бейнелеу:
- •3.4. Сызбада мөлшерлердің шектік ауытқуларын жүргізу
- •3.4-Сурет. Шектік ауытқуларды сызбада белгілеу
- •3.5-Сурет.Құрастырма сызбада шектік ауытқуларды белгілеу
- •3 Тарауға түсініктемелер және бақылау сұрақтары
- •IV тарау. Машина бөлшектерін қайта қалпына келтіргенде және жасап шығарғандағы өңдеу дәлдігі
- •Пайда болу себептері
- •Шашыраудың статистикалық параметрлері
- •Шыдамдылығына және сенімділігіне тигізетін ықпалы
- •IV тарауға түсініктемелер және бақылау сұрақтары ретінде
- •V тарау. Техникалық өлшеулер жөніндегі негізгі ұғымдар
- •Және бақылауға алу
- •Көрсеткіштері
- •Есепке алу
- •V тарауға түсініктеме және бақылау сұрақтары
- •VI тарау. Әмбебапты өлшеу құралдары
- •6.6. Пневматикалық аспаптар
- •6.7 Электрленген аспаптар, сызықтық мөлшерлерді бақылауға және өлшеуге арналған
- •6.31 – Индуктивті дифференциалды датчиктің сұлбасы
- •6.8 Автоматты бақылау құралдары
- •6.9 Белсенді активного бақылау құралдары
- •6.10. Өлшеудегі формалар ауытқуларының және беттерінің орналасу құралдары және әдістері
- •6.42-Сурет. Параллельдіктен ауытқу
- •6.43- Сурет. Беттердің орналасуын бақылауға арналған калибрлер
- •6.11. Бет бүдірін өлшейтін құрал
- •6.45–Сурет. Блокты конструкциялы профилограф-профилометр
- •VI тарауға түсініктеме және бақылау сұрақтары
- •VII тарау. Тегісжылтыр цилиндрлік
- •It171it116
- •It11it1
- •It11it1
- •It1it16
- •VII тарауға түсініктемелер және бақылау сұрақтары
- •VIII тарауға түсініктемелер және бақылау сұрақтары
- •Іх тарау. Жырашық шлицалық және шпонкалы біріктірмелерді бақылау
- •Құралдары және әдістері
- •Ауыстырымдылығы
- •3Н7/g6мест 6.
- •Құралдары және әдістері
- •IX тарауға түсініктемелер және бақылау сұрақтары
- •Х тарау. Мөлшерлер тізбегін есептеу
- •Қол жеткізу әдістері
- •Төменгіге есептеу әдісі
- •Талдау жасауды қолдану
- •X тарауға түсініктемелер және бақылау сұрақтары
- •Хі тарау. Бұрыштық өлшемдерге дәлдік шектер тегіс жылтыр конустық қосылыстар өзара ауыстырымдылықтары
- •11.1. Бұрыштық өлшемдер және оларға
- •Арналған дәлдік шектер
- •11.1- Сурет. Бұрыштың өлшемдердің дәлдік шектері
- •11.2. Тегіс жылтыр конустық қосылыстардың өзара ауыстырымдылығы
- •11.- Сурет. Конустардың қосылыстардың параметрлері
- •11.- Сурет. Конустардың дәлдік шектер өрістерінің орналасуы
- •11.3. Конустар және бұрыштардың бақылау құралдары әрі әдістері
- •11.Сурет. Бұрыштық плиткалараүшбұрышты,бтөртбұрышты
- •11.Сурет. Үшбұрышты сызғыштай өлшенетін
- •11.. Бұрыштық шаблондар
- •11.- Сурет. Бұрыш өлшеуішажәне бұрыштарды бұрыш
- •11.- Сурет. Синустық сызғыштар
- •11.Сурет. Конустық калиблер
- •Xі тарауға түсініктемелер және бақылау сұрақтары
- •Хіі тарау. Оймалы қосылыстардың өзара ауыстырымдылығы, бақылау құралдары және әдістері
- •12.1. Ойма қосылыстарының негізгі өлшемдері
- •1.1- Сурет. Метрикалық оймалар параметрлері және кескіндері
- •1.- Сурет. Метрикалық оймалар параметрлерінің аралық байланыстары:
- •1.. Ойма дәлдіктер дәрежелері
- •12.3. Қондырулар саңылаумен
- •1.- Сурет. Ойма дәлдік шектер өрісінің саңылаумен орналасуы
- •12.4. Ауыспалы қондырулар
- •1.- Сурет. Ойма дәлдік шектер өрісінің өтпелі қондырулармен орналасуы
- •12.5. Қондырулар кернеумен
- •1.- Сурет. Ойма дәлдік шектер өрісінің керумен орналасуы
- •1.- Сурет. Оймаларды топтары бойынша сорттау.1-сорттаусыз; 2-қондыру сорттаумен екі топқа; 3-қоңдыру үш топқа сорттаумен
- •12.6. Оймаларды бақылау құралдары және әдістері
- •1. Сурет. Оймалар калиблері
- •1.- Сурет. Оймалар шаблондары
- •1.Сурет. Оймалы микрометр
- •1.1- Сурет. Оймалардың орташа диаметрлерін үш сым әдісімен анықтау
- •1.11- Сурет. Индикаторлы ойма өлшегіш
- •Xіі тарауға түсініктемелер және бақылау сұрақтары
- •Әдебиеттер тізімі
- •Мазмұны
1.- Сурет. Ойма дәлдік шектер өрісінің керумен орналасуы
Қосылыстарда аздаған ғана керудің ұлғаюы кернеудің тез өсіп ұлғаюына әкеледі, ол өз кезегінде пластикалық деформация пайда болуы мүмкін, ал өз кезегінде ойма бөлшектерде екі немесе үш өлшем селективті сұрыптап жинастыру топтарын жүргізу қажеттілігін тудырады 1.6 сурет. Сұрыптауды ойма ұзындығы орта бөлімінен меншікті орташа диаметр бойынша жүргізу керек.
1. кесте. Ойма қосылыстарға керумен ұсынылатын дәлдік шек
өрістері
Бөлшектер материалда-ры |
Дәлдік шектер өрісі |
| ||||
|
Сыртқы оймалар |
Р адымдағы ішкі оймалар |
Р адымдағы қондырулар |
Құрасты-рудың қосымша талаптары | ||
|
|
1,ммдейін |
1,мм жоғары |
1,мм дейін |
1,мм жоғары |
|
Шойын және алюминий қорытпала-ры |
іpә |
НD НD |
НС НС |
НD r |
НС r |
|
Шойын, алюминий және магний қорытпала-ры |
nі |
НD |
НС |
НD r |
НС r |
Екі топқа сұрыптау |
Болат,жоға-ры берікті-ліктегі және титан қорытпала-ры |
n |
НD |
НС |
НD n |
НС n |
Үш топқа сұрыптау |
Оймалы қосылыстарды, бір аттас өлшем топтарындағы ойма бөлшектерден жинастыру қажет. Дәлдік шек өрістерін р және nді өлшем топтарына сұрыптамайақ Н6Н дәлдік шек өріс үйлесімінде қолдануға болады, бірақ бұл қондырулар ауыспалыға жататын болған соң, оларды қолдану қосымша тексеруді талап етеді.
1.- Сурет. Оймаларды топтары бойынша сорттау.1-сорттаусыз; 2-қондыру сорттаумен екі топқа; 3-қоңдыру үш топқа сорттаумен
Ойма қосылыстағы керумен келтірілген құрастырушы, үйлестірілген қондырулар дәлдік шек өрістері 12.3-кестеде келтіріліп ұсынылған. Жақша ішінде сұрыптау топтар саны көрсетілген.
Ішкі және сыртқы оймалардың форма ауытқуы және бұралу ұзындыққа техникалық талаптар ауыспалы қондыруларға арналған сияқты.
12.6. Оймаларды бақылау құралдары және әдістері
Ойма параметрлерін жекелей дифференцир. және комплексті әдістермен бақылауға болады. Жекелей бақылау әдісінде орташа диаметрде, адымды және кескін бұрышы жартысын әрқайсысын жекежеке бақылайды. Әрбір параметрге жарамдылығы жөніндегі қорытынды шешімді жекежеке береді. Бұл күрделі және еңбек шығыны көп әдіс, буны тек қана өте дәл ойманы, калибрлерді, пробкаларды, ойма құрастырушы құралсаймандарды және т.б., сонымен қатар технологиялық жабдықтарды жөнге келтіргенде әрі жарамсыздықтың себептерін анықтағанда қолданады.
Шектік ойма калибрлері 1. сурет оймаларды бақылаудың комплексті әдісінде қолданады. Бұндай жағдайда бір мезгілде орташа диаметрді, адымды, кескін бұрыш жартысын бақылайды, сондайақ ішкі және сыртқы ойма диаметрлерін оймалы бөлшектің нақты контурын шектікпен салыстыру жолымен. Ойманы бақылауға арналған калибрлерді тек қана массалық, үлкен сериялық кіші сериялық жекеленген индивидуальн. өндірісте қолдану, сонымен қатар жекелей бақылау өте күрделі.