1. Сурет. Оймалар калиблері

Жөндеу кәсіпорындарында, қайсыларында ойма қосылыстар өлшем типтерінің көптігінен қажетті калибрлердің, толық жиынтығы наборының қолда бола беруі өте қиын, сондықтан оймаларды көп немесе жаңа бөлшек қосылысымен бұрауға тексереді, болт оймасын немесе шпилкаларды  жаңа гайкамен, тесік оймасын  жаңа болтпен немесе шпилкамен.

Тиісті ойма калибрлерін немесе үлгі ретіндегі бөлшекті таңдау үшін ойманың нақтылы адымын білу қажет, қайсысын ойма өлшеммен анықтау ең жеңіл жол.

Оймалы шаблондар 1. сурет немесе оймаөлшемдер  тиісті болат пластикалар жиынтығы набор ойма адымдары , тен 6мм дейін стандартталған метрикалық кескіндемеден тұратын. Ойма  өлшем дерінің негізгі міндеттері ойманың нақьылы адымын іріктеп алып және ең қажетті ойма шаблонын салумен анықтау. Ойма  өлшемнен ойма кескін толықтығын анықтау үшін, токарлік бұранды кескіш станоктарда сыртқы ойма жасағанда, соңынан орташа диаметрді өлшеу үшін қолдануға болады. Сыртқы ойма орташа диаметрін қажетті дәлдікке байланысты ойма микрометрімен, үш сым әдісімен, сондайақ әмбебапты немесе аспапты микроскоппен өлшеуге болады.

1.- Сурет. Оймалар шаблондары

Оймалы микрометр 1 1. сурет басқалардан ерекшелігі ауысымды өлшейтін үшкірлерімен айырады. Конустық ендірме вставка  әрқашан микрометрдің винтінде болуы керек, ал призмалық  қозғалмайтын өкшесінде. Микрометрді нолге реттейді немесе үшкірмелерді наконечники тірелгенінше келтіріп ...мм ауқымды өлшейтін микрометрлер үшін немесе арнайы орнатушы өлшем  бойынша ...мм өлшеу ауқымындағы микрометрлер үшін. Оймалы микрометрлерді ойма дәлдігіне онша жоғары талаптар қойылмаған уақытта қолданады, өйткені ауысымды үшкірмелер өлшеу нәтижесінде үлкен қателіктер енгізеді.

1.Сурет. Оймалы микрометр

Үш сым әдісі  орташа диаметрді дәлдеңкірек анықтау үшін арналған 1.1 сурет. Калибрленген сымдар роликтер диаметрлерін, келесідей сұрыптайды, олардың түйісу ойма кескішімен ойыс ені, дөңес еніне тең деңгейде жүргізілуі керек.

Қапсыратын өлшем М қажетті дәлдікке байланысты микрометрмен, микроқатормен, оптикалық өлшеммен өлшеуге болады, ал орташа диаметрді формула бойынша есептеп шығарады

d_ М  d,66р 1.6

Оймалар параметрлерін өлшеу әдісі аспаптық микроскопта VІтарауда түсіндірілген. Ішкі ойма параметрлерін өлшеу тіпті күрделі. Керек болған жағдайда ішкі оймадан төмен температурада балқитын арнайы қорытпаларды қою арқылы көшірмесін алады және оймалар параметрлерін әмбебапты немесе аспапты микроскопта көшірме бойынша анықтайды.

1.1- Сурет. Оймалардың орташа диаметрлерін үш сым әдісімен анықтау

Индикаторлы оймаөлшем 1.11-сурет. Ішкі оймаларды орташа диаметрлері бойынша сурыптау және бақылау үшін қолдануға болады.

1.11- Сурет. Индикаторлы ойма өлшегіш

Корпуста 1 гайка  индикатор  бекітілген. Аспаптың төменгі бөлгінде  гайкамен ауысымды оймалы пробка 1 ұсталынады. Пробканың кесілген бөлігі ішкі ойма типіне сәйкес болуы керек, қайсысын өлшеу қажет.

Корпус 1 конустық өзек  орналасқан, қайсысы серіппе төменгі жағдайға сығады. Өлшеу кезінде босату кнопкасын 6 басады, қайсысы  упорды бұрып және интермеші  өзектің өлшеу ендірмелеріне тірелетін 11 және оларды өлшейетін төменгі конустық бөлігін басады. Конустық өзектің жылжуы  индикатормен белгілейдіі.

Индикаторлы оймаөлшемді ішкі оймалар диаметрі 16 мм дейінгі саңылаусыз жабық және ашықтарын бақылау үшін қолдануға болады.