57.Кушти асерли улы заттектердин уланган аймакка асер етуши факторлар

58.Радиациялык жане химиялык барлау куралдары

Тотенше жагдайдын турин, колемин, сипатын жане т. б. жактарын аныктау АК-н, Тотенше жагдайдын уйымдарынын барлау курылымдырынын негизги миндеттери. Бул жумысты АК-н, Тотенше жагдайдын штабтары, аскери болимдери, арнайы барлау органдары уйымдастырып, жургизеди.

Барлау органдарыныц жумыстары:

1)Ауанын, судын, топырактын, осимдиктердин жане баска да обьектилердин улы, радиоактивти заттармен ластанганын бакылап, лабораториялык талдаудан откизип отыру;

2)Табигат дулейине не ири апатка ушыраган аймактын колемин, колайсыз эпидемиялык не эпизодтык жагдайга ушыраган аудандарды аныктайды;

3)Елди мекенди коширетин жагдайда жолдын, жол бойгы курылымдардын жайин, апатка ушырау кауипи бар обьектилерге жол-катынас мумкиндигин зерттейди.

4)Барлаушылар согыс сипатын, жаппай кырып-жою каруларын жане карудын турин, апат ошактарын, хим-к кару жарылган орындарды аныктайды: (радиациялык, хим-к закымдану-дын бар-жогын, денгейин, улы заттардын тур-тусин аныктайды).

Радиациялык барлау — жергиликти жердин, ауа кенистигинин, акваториялар мен аскери объектилердин радиоактивти закымдану сипаты, аукымы мен дарежеси, сондай-ак ядролык ок-дарилерди сактау (ондирис) орындары туралы малиметтер алу.

Радиациялык барлау аскерлердин (куштердин) урыс кимылдарынын барлык турлеринде уйымдастырылады. Оны радиациялык жане химиялык барлау болимшелери, ушак (тикушак) экипаждары, сондай-ак радиациялык барлау аспаптарын колдану аркылы барлык аскерлер (куштер) тектеринин барлау болимшелери жане бакылаушылары жургизеди.

Акваторияны радиациялык барлауды арнайы (рейдтик) кагерлер, ушак (тикушак) экипаждары, ал ауе кенистигин радиациялык барлауды арнайы дайындалган ушак (тикушак) экипаждары жургизиледи

Химиялык барлау — аскердин орналаскан жерин жане журетин маршруттарын химиялык жолмен барлау аркылы карсыластын уландыргыш заттар колдану мумкиндигин аныктау. Химиялык барлаудын миндети жергиликти жерлерде, ауада аскери техникадагы уландыргыш заттарды тез арада табу, уланган аймактын шекарасын аныктап болимге (болимшеге) хабарлау, уландыргыш заттардын турин аныктап, айналып оту жолдары мен уланган аудандардагы негурлым кауипсиз аймактарды аныктау. Химиялык барлау барлык болимдер мен ротага дейинги белимшелерде химиялык аскерлер, сондай-ак арнайы дайындыктан откен ар турли аскер турлериндеги болимшелердин, есептердин, экипаждардын комегимен унеми уздиксиз жургизилип турады. Химиялык барлау миндетин орындау ушин химиялык бакылау орындары (постылар), химиялык барлау шолгындары жане аскердин козгалуын кузету немесе барлау ушин болинген болимшелердин курамындагы арнайы химиялык барлау топтары куралады.

Химиялык барлау аспаптары — ауадагы, жергиликти жердеги, урыс техникасындагы, киим-кешектеги жане баска да заттардагы улагыш заттарды аныктауга, сондай-ак закымданган материалдардан (жер, кар, су, тагам) сынама алуга жане ауадагы улы немесе бейтарап тутиндерден сынама алып, ириктеуге арналган курал. Дала жагдайында уланган заттарды аныктауга арналган аспаптардын ишинде негурлым кен колданылатыны — ПХР54 жане ПХР деп аталатын химиялык барлау аспаптары. ПХР-54 куралы ишине кол соргысы (насос), индикаторлы тутикшелери бар кагаз (таспалары, тутинге карсы сузгиси, сынама алуга арналган кутысы, соргы саптамасы, корганыш калпакшасы) орнатылган какпагы бар туркыдан (корпус) турады. Сонымен бирге курал жиынтыгына сынама алуга арналган калакша, залалданган боликти корсететин таспа, калта электр фонары, жазбаларды тусирип отыратын конверт пен нускау киреди.