91.Жукпалы аурулардан сактану ережелери.

Ќазаќстанда иш сузеги, дизентерия жане басќада ишек аурулары, тумау, кокжотел, ќызылша, полиомелит, бруцеллез, туберкулез, мидын ќабынуы, вирустыќ гепатит, сузек, безгек, иш сузеги, тыныс жолдарынын вирустыќ инфекциялары жане т.б. тиркелген. Алматы, Ќызылорда, Онтустик Ќазаќстан облыстары бул аурулар кенинен тараган аймаќ болып табылады. Бактериялы дизентерия мен ишек инфекциялары бойынша, Ќызылорда, Мангыстау, Солтустик Ќазаќстан жане Жамбыл облыстары ен ќолайсыз аймаќ болып табылады. Жыл сайын Ќазаќстанда вирустын гепатиттин 40-70 мын жагдайы тиркеледи. Жуќпалы аурулардан саќтандыру шаралары уш багыт бойынша жоспарланып жургизилуге тиис:

инфекция козин залалсыздандыру;

инфекция берилетин жолды бекиту;

адамдардын жуќпалы ауруларга тозимдилигин арттыру.

!Инфекция козине ыќпал ету. Мунда халыќтын санитарлыќ сауаттылыгын арттыру, жуќпалы аурулардын негизги белгилерин билудин, даригерге оз уаќытында барудын манызы зор. !Инфекциянын берилу жолын бузу ушин жеке жане ќогамдыќ гигиена ережелерин саќтауды, азыќ-туликпен дайын онимди азирлеуди, саќтау мен тасымалдауды, суды пайдаланудын санитарлыќ-гигиеналыќ жане технологиялыќ ережелерин орындауды баќылау ќажет. !Халыќтын инфекция ќоздырштарына тозимдилигин арттыру ушин саќтандыргыш вакциналарын жаппай егу жане арнайы сарысуларды немесе гамма глобулиндерди егу жолымен де котеруге болады.

Дезинфекция-топыраќта, суда жане сыртќы ортанын басќа да объектилеринде ауру таратќыш микробтарды жою. Дезинфекция адистери физикалыќ, механикалыќ жане химиялыќ болып болинеди.

Физикалыќ адистер: от, ыстыќ ауа, ќайнаган су, ультракулгин сауле. Механикалыќ адистер: ылгалды шуберекпен сурту, сулап сыпыру, силку, гимаратты желдету. Химиялыќ адистер: хлор агин, хлораминди, лизолди, формалдегидти, этилен ќышќылын т.б. заттарды пайдалану. Дезинсекция-жуќпалы аурулардын ќоздыргыштарын тарататын жандиктермен (бит, бурге, кене) куресу. Химиялыќ адис гексохлоран, хлорофост, ДДТ-ны пайдалануга негизделген. Дератизация-кемиргиштермен (егеуќуйрыќ, тышќан, май тышќан, сарышунаќ, суыр) курес: Ол механикалыќ жане химиялыќ адиспен жургизиледи. Адамдардын жуќпалы ауруларга тозимдилигин котеруге байланысты саќтандыру шаралары сау адамнын организимине вакцина мен анатоксинди егу жолымен жасалады.

Обсервация-инфекциянын таралуын ескертуге багытталган оќшауландыру, шектеу, емдеу, саќтандыру жане арнайы эпидемияга ќарсы шаралардын жуйеси. Обсервация кезинде мыналар ќарастырылады: кушейтилген медициналыќ баќылау, ќолайсыз аймаќтын халќы мен байланысты шектеу немесе толыќ тоќтату, арнайы емдеу, саќтандыру жане санитарлыќ-гигиеналыќ шараларды жургизу. Карантин-ошаќты толыќ оќшауландыруга жане ондагы жуќпалы ауруды жоюга багытталган акимшилик, шаруашылыќ жане медициналыќ шаралар. Карантин кезинде ол ќамтылган аймаќќа ќарулы кузет ќойылады. Карантин кезинде онын аумагына кирип шыгуга тиым салынады, кушейтилген медициналыќ баќылау, арнайы емдеу-сауыќтыру жане эпидемияга ќарсы шаралар ќарастырылады. Арбир адам, егер онын ауданында арнайы шара белгиленсе (карантин, обсервация) мына ережелерди орындау керектигин естеринде устаган жон:

жалпы пайдаланылатын жерди, жићазды, киимди, аяќ киимди, тураќты дезинфекциядан откизуди, жандиктер мен кемиргиштерди жоюды, санитарлыќ тазалыќтан отуди;

дезинфекциялаушы заттарды пайдалана отырып, гимаратты кун сайын ылгалды адиспен жинауды;

тыныс органдарын жеке ќоргау ќуралдарын (маска) киюди;

балаларга уйден руќсат етпеуди;

оздери бейтаныс адамдармен ќарым-ќатынас жасамауды;

жеке гигиена ережесин ќатан саќтауды: асиресе тамаќ ишердин алдында ќолды дезинфекциялаушы еритиндимен жане сабындап ыстыќ сумен жууды;

тамаќќа ќойылатын санитарлыќ-гигиеналыќ талаптарды саќтауды: суды тек тексерилген козден гана алуды, су мен сутти ќайнатуды;

барлыќ азыќ-туликти ќуырып, ќайнатќаннан кейин гана пайдалануды, нанды отта немесе пеште ќыздыруды, жемис пен коконисти ыстыќ сумен жууды;

егилу мен дари ќабылдауды вакцинаны, сарысуды, антибитиктер мен басќа да дари-дармекти даригердин руќсаты бойынша оз уаќытында ќабылдауды-ќурбандыќтар санын ќысќартып ќана ќоймай, жуќпалы ауруларды тез жоюга комектесетиндигин есте устаган жон.