66.Кушти асерли улы заттектин жане уландыргыштар заттектердин айрмашылыгы жане уксастыгы

Улы заттектер жаппай кыру каруларынын бирине жатады. Булардын негизин химиялык косындылар курайды. Олар адамджарды, жан-жануараларды, ауаны, жер бетин, техниканы, суды жане азык-туликти улайды. Жаппай кыру максатында колданганда олар тамшы суйык, туман, тутин не бу куйинде болуы мумкин. КАУЗ-бул онеркасипте, коликте, улкен колемде колданылатын объектилердеги кираушылык жагдайында атмосферага онай отуге жане жумыс истеуши кызметкердлер мен иргелес елди мекендеги халык ты жаппай закымдауга кабилетти улы химиялык косыдлыстар. КАУЗ шар.максатта колданылатын зат, оларды калай болса солай сактау немес тогилуи адамдардын жаппай улануына алып келуи мумкин.КАУЗ жабык ыдыста кысымммен сакталады, ыдыс кираганнан кейни кысым атмосфера кысымына дейин томендейди. КАУЗ кайнайды (кайнау темп. +20) жане атм-га газ немес бу туринде болинеди. Олар улкен кашыктыкка таралады. Сондыктан химиялык кауипти объектиге жакын туратын халык онда кандай КАУЗ дин пайдаланылатындыгын билуге тиис. Химиялык закымдау ошагынын колеми, онын адам терисине тамшы суйык тусуи жане буымен демалу натижесинде болуы мумкин.

67.Хлордын, аммиактын жане баска да кауз-дин сипаттамасы.

Улы заттардын ишиндеги коп кездесетини ари катерлиси Х мен А.Хлор жасыл-сары тусти откир исы бар газ. Хлор ауадан еки есе ауыр, сондыктан хлор булты жер бауырлап ушады. Онын кайнау темп -34,6°С.Ягни хлор кыс кезинде де газ туринде де кала береди.101°С катып калады.5-7 атм кысымында тез кысылып, жасыл-сары тусти суйыкка айналады, Суда жаксы ериди. ондиристин турли салаларында пайдаланылады. Ауыз сулармен агын суларды тазарту, зиясыздандыруга колданылады.Адамдардын тыныс алу жолдарын закымдайды жане окпени исиндиреди.Аммиак-нашатыр таризди ииси откир, туссиз газ.Суда жаксы ериди.А-тын ауамен араласкан тури /1/3молшерде /копарылыс жасауга кабилетти .Адамнын тыныс мушелерине, козине катты асер етеди. Аммиактын жогары концентриациясы адамнын нерв жуйесинекатты асеретеди.Терини, козди куйдирип не усирип жибереди.-78°Скысым кезинде катаяды-34°С кысымда жанады.Синиль Кышкылы-бул тез буланып кететин туссиз зат. Ашык жерде тез буга айналыпушып кетеди. кату темп -14°С, адам синиль к. тараган ауаны жутканнан уланады,.Ол миндальдин исин еске тусиретин озиндик иси бар.-13,3°Сериди,ал+25,7°С кайнайды.Калыпты теип-да ол женил жане ушкыш болып келеди.Кукирсутек жагымсыз иисти туссиз газ.60,3°С темп балкиды. калыпты тепм-дагы тыгыздыгы ауадан 1,5 есе ауыр. Сондыктан да ол кобине авария болган жерлерде жиналады.Су кубырларын ластайды.Зарин бул туссиз немес саргыштау турде кездесетин ауада жаксы буланып ушатын кыста катпайтын суйык зат. Оны кез келген молшерде суга немес органикалык ериткиштерге араластырып колданады. судын асерине туракты карсылык ккрсететиндиктен туйык су коздерин узак уакыт бойы уландырады. адамнын терисине , кимине тез синип кетеди. Онын буы 20км-ге дейин тарйды. Ойлы жерлерди жазда бирнеше сагатка, кыста 2 тауликке сакталады.