- •Педагогика ғылымының пәні және міндеттері. Педагогиканың негізгі категориялары
- •Тұлға дамуының қозғаушы күштері және негізгі заңдылықтары
- •Тәрбие ұстанымдары және заңдылықтары
- •1. Тәрбиенің мақсаттылығы;
- •2. Тәрбиенің өмірмен, еңбекпен, қоғамдық құрылыс практикасымен байланыстылығы;
- •3. Жеке тұлғаға талап қоюшылық пен құрметтей білудің бірлігі;
- •4. Балалардың жас және дара ерекшеліктерін есепке алу;
- •5. Тәрбиенің жүйелілігі, бірізділігі және үздіксіздігін қамтамасыз ету;
- •6. Жеке тұлғаны ұжымда және ұжым арқылы тәрбиелеу;
- •Тұлға қалыптасуында адамның биологиялық және әлеуметтік дамуы
- •Тұлға дамуына әсер ететін негізгі факторлар
- •Тәрбие мақсаты және оның әлеуметтік ортамен шарттастығы
- •Педагогиканың философиялық негіздері
- •Ұжым теориясының қалыптасуы
- •Педагогикалық зерттеудің әдістері
- •Тұлғаның зерделік дамуы
- •Тәрбие әлеуметтік және педагогикалық құбылыс ретінде
- •Тәрбие әдістері және оларды топтастыру
- •Тәрбие формалары және құралдар жүйесі
- •Оқушылардың дүниеге көзқарасын қалыптастыру – қазіргі мектеп тәрбиесінің маңызды міндеті
- •Біртұтас педагогикалық үдерістің мәні
- •Адамгершілік тәрбиесінің мақсаты мен міндеттері. Адамгершілікке тәрбиелеу – қазіргі мектептің маңызды міндеті
- •Оқушыларға экологиялық тәрбие берудің мәні мен мазмұны
- •Еңбектің мәні, қызметі және оқушыларды еңбекке тәрбиелеу
- •Оқушыларға құқықтық тәрбие берудің мазмұны
- •Оқушыларға азаматтық тәрбие берудің жалпыадамзаттық аспектілері
- •Тұлға тәрбиесі мен дамуында балалар ұжымының орны
- •Оқушыларға экономикалық тәрбие берудің мәні мен мазмұны
- •Оқушылар ұжымы дамуының кезеңдері
- •Отбасы тәрбиесінң мақсаты және міндеттері, құралдары, формалары, балалар мен ересектер өмірінде іс-әрекетті ұйымдастырудың әдістері
- •Әлеуметтенудің мәні және оның кезеңдері
- •Тұлға қалыптасу үдерісі құрылымындағы өзін-өзі тәрбиелеу
- •Дидактика туралы түсінік және оның негізгі категориялары. Дидактиканың дамуы және қалыптасуы
- •Оқытудың ұстанымдары және заңдылықтары
- •Сабақ – оқыту үдерісін ұйымдастырудың негізгі формасы ретінде
- •Оқыту үрдісінің мәні және мазмұны
- •35.Оқытудың қазіргі педагогикалық технологиялары.
- •43.Оқыту құралдары және оларды топтастыру
- •59.Қазақстан Республикасының «Білім туралы» заңы.
Оқушылар ұжымы дамуының кезеңдері
Оқушылар ұжымы-тәрбиенің шешуші факторы және біздің қоғам жағдайында бала өмірін ұйымдастырудың негізгі формасы. Жеке тұлғаның дамуы үшін ұжымда қолайлы жағдайдың болуы қажет. Тұлға жан-жақты даму мүмкіншілігін ұжымынан алатын болғандықтан ұжымда тұлғаның бас бостандығы болуы басты шарт болып табылады. Балалар ұжымын ұйымдастыру қажеттігі қоғамның өзі біртұтас ұжым ретінде өмір сүретіндігінен туындайды.
Оқушылар ұжымы үш кезеңнен өтеді. Ұжымның даму кезеңдерін айқындаған А.С.Макаренко. Ол балалар ұжымы дамуының мақсатына, іс-әрекетінің мазмұнына, тәртібіне, балалардың ара-қатынасы тәуелділігіне байланысты ажыратты.
Бірінші кезеңде оқушылар ұжымы жеткіліксіз ұйымдастырылған топ. Сондықтан мұғалім сынып өмірін ұйымдастыру үшін жұмысты талап қоюдан бастайды. Талап іс-әрекетінің барысында орындалуға тиісті нақты міндеттер. Талап қою балаларды мінез-құлық нормасына үйрету, әлеуметтік тәжірибеге тарту. Бұл кезеңде балалар ұжымы сирек кездесетін құбылыс. Мұндай жағдай бастауыш сыныптарда және әр мектептен біріктірілген оқушылардың жоғарғы сыныптарында болуы мүмкін.
Бұл кезеңде ұжым іс-әрекетінде белсенді, ынталы оқушыларға сүйену керек. Ұжым өміріне мұндай тәсіл сынып белсенді жұмыс істейтін оқушылар тобын көбейтуге және балалар мен мұғалімдердің жұмысты бірлесіп істеуіне әсер етуі мүмкін.
Бірінші кезең аяқталу үшін мына мәселелерді еске алған жөн:
ұжымды нығайтуға бағытталған мақсаттарды анықтау;
ұжым іс-әрекетінің дамуы;
жеке адам арасындағы қарым-қатынас іскерлік және гуманистік қатынастардың пайда болуы;
барлық ұжым мүшелері қолдайтын белсенділер тобының бөлінуі.
Бұл кезеңде мұғалімнің негізгі қызметі- оқушылардың ұжымдық іс-әректеін ұйымдастыру, оларды әртүрлі іс-әрекетеріне қатыстыру, ұжымды балаға педагогикалық ықпал жасайтын құралға айналдыру.
А.С.Макаренко ұжымды нығайту үшін тәрбие жұмысын барлық ұжымды тәрбиелеуден бастау қажет дейді.
Екінші кезеңде ұжым өзін-өзі басқаруға, яғни сынып жетекшісінің ұйымдастырушылық қызметінен тұрақты ұжым органдарына көшеді. Сондықтан бұл кезеңде белсенді топпен жұмыс істеудің маңызы зор. Мысалы, жұмысты бірігіп жоспарлау, әр түрлі оқу, қоғамдық еңбек тапсырмаларын орындау, әрбір ұжым мүшелеріне көмектесу, іс-әрекеттерін бақылау т.б.
Мұғалімнің қызметі-коммуникативті, яғни балалармен байланыс жасау, ұжымның өмірі үшін оқушылардың ынтасын қуаттау, жалпы міндеттерді орындауда барлық оқушылардың күш-қуатын нығайту.
Ұжымның бұл даму кезеңінде параллельді ықпал жасау принципі қолданылады, яғни тұлғаға талап қою ұжым арқылы жүзеге асырылады.
Үшінші кезең - бұдан былай белсенді топтың және ұжым іс-әрекетінің дамуымен сипатталады, онда қоғамдық өмірдегі деректерді, құбылыстарды бағалауда қоғамдық пікір пайдаланылады. Бұл саты ұжымның өрлеу кезеңі. Ұжым өмірінде, оқушылар арасында жалпы істі бірлесіп орындаудың арқасында ұжымдық, гуманистік қатынастар дамиды, демек, ұжымда тілектестік, бір-біріне ілтипатты болу, жолдастарының қуанышына, мұқтаждығына үн қатуға дайын тұру, мінез-құлық нормасын сақату, нормаға бағыну ияқты болымды қасиеттер пайда болады.
Ұжым қоғамдық пікірмен сипатталады. Қоғамдық пікір-бұл ұжым мүшелерінің талаптарды, пікірлерлі бағалаудағы бірлігі. Бұл бірлікті ұжым кейбір ұғымдар және құбылыстар жайындағы пікірлерді мақұлдайды немесе кінәлайды. Демек, ұжымдық талқылау, бағалау, жариялылық, әрекетілік-қоғамдық пікірдің негізгі ерекшелігі.