35. Навука і культура ў Рэспубліцы Беларусь. Перспектывы нацыянальна-культурнага адраджэння рб у 90-я гады хх-пач.Ххі ст.

Абвяшчэн. незал-ці => нац.культура перастала быць часткай агульн.культуры сав.народа. Дэмакратызацыя грамадска-палітычнага жыцця, разгортванне галоснасці, адраджэнне бел. культуры (выдадзены энц. Па гісторыі Бел, архітэктуры, нумізматыцы, выпуск “Бел. гістар. часопіса”) Бел.мове – статус дзярж (1990), 1995- 2 дзярж. мовы. 1991 – Закон аб адукацыі і Закон аб к-ры: былі гарантаваны свабода творчай дзейн-ці, стварэн. умоў для усебаков. разв-ця асобы, задавальненне адукацыйн. запатрабав. кожн. ч-ка, плюралізм напрамкаў і стыляў, абарона інтэлектуальн. уласнасці. Навука: у 90ыя знізіліся тэмпы разв-ця навук. патэнцыялу. Паменшыл. коль-ць супрацоўн., занятых у навуцы. Але з’яўл.новыя навук.установы: Ін-т праблем выкарыстання прыр. рэсурсаў і экалогіі, радыёбіялогіі, сацыял., малекулярн. і атамн. фізікі, прыкладной оптыкі і тэхналогіі металаў і інш. З 1991 дзейнічае Фонд фундаментальн. даследванняў (падтрымлівае фінансава творчыя калектывы і асобн. навукоўцаў). Вядучая навуков.установа – НАН Бел. (тут – 70% усіх даследван. краіны). З 1997 Дзярж. камітэтам па навуцы і тэхналогіях распрацавана і выконваецца праграма развіццяця навук-тэхнічн. базы навукі і арг-цыі цэнтраў калектыўн. карыстання навуковым абсталяваннем. Створана міжведамасная экспертная рада па развіццю навукі з ліку аўтарытэтных вучоных. Распрацав. сістэма дзярж. фінансав. падтрымкі навуков. даследван., якія выконв. маладымі вучонымі. Інтэграцыя навукі Бел. у міжнар. навук. супольнасць. У 1993 АН Бел. прынята ў якасці члена ў Міжнар. раду навук. саюзаў. 1998 – падпісана пагадненне аб супрацоўніцтве паміж ЮНЕСКА і НАН Бел. Пашыр. міжнар.сувязі ВНУ. К-ра: тэатр:90-ыя гг. – значныя творы літ-ры і мас-ва. Гучны рэзананс – 1995г – балет “Страсці” (“Рагнеда”) Мдывані і Елізар’ева – Дзярж. прэмія РБ + прямія міжнар. асацыяцыі танца пад эгідай ЮНЕСКА. Тэатр оперы і балета: “Князь Наваградскі”, “Майстар і Маргарыта”. Тэатр імя Купалы: “Кн.Вітаўт”, “Страсці па Аўдзею”, “Саламея”. Поспеху бел.драматургіі спрыяюць конкурсы на лепшую п’есу (раз у 2 гады). + Маладзёжны тэатр, тэатр. лабараторыя “Вольная сцэна”, тэатр “Дзея”, Альтэнатыўны тэатр. Зараз у РБ 24 тэатры. Музыка: фестывалі – “Музычнае Палессе”, “Музы Нясвіжа”, “Мінская вясна”, Міжнар. фестываль арганнай музыкі ў Полацку, “Слав. базар у Віцебску”. Літ-ра: цікавасць да мінул. эпох, мадэрнізму, постмадэрн. Зварот пісьмен.да асэнсавання бел.гісторыі, ва ўжытак увайшлі працы Ластоўскага, Ігнатоўскага, Доўнар-Запольскага. У гіст. Жанры працавалі: Леанід Дайнека(“Меч князя Вячкі”, “Жалезныя жалуды (пра ВКЛ)”), Уладзімір Арлоў (многа твораў пра Полаччыну), Кастусь Тарасаў (“Памяць пра легенды”, “Тры жыцця Рагнеды”).Увага да сацыяльнага боку, імкненне выкрываць маральныя язвы грам-ва (Шамякін, Брыль, Быкаў, Панчанка, Разанаў, Дудараў).Тэма Чарнобыля: Шамякін “Ахвяры”, “Злая зорка”, Святлана Алексіевіч “Чарноб. малітва”.Прэміі “Еўрапейскае узаемаразуменне”, “Гонар і годнасць літаратуры” – Святлана Алесіевіч (У вайны не жаночы твар, Цынкавыя хлопчыкі).Паэзія: Таісія Бондар, Людміла Урублеўская Мас-ва: пашырэнне нефармальн. тэндэнцый: адкрыццё недзяржаўн.галерэй “Арт-творчасць”, “Віта-нова”, “Жыльбел”. Шаранговіч, Кашкурэвіч – графікі, Савіцкі, Батальёнак, Кузьміч – мастакі. Кіно: Пташук “У жніўні 44га...” (2000) + анімацыя. Май 1993 – Закон РБ “Аб ахове гіст-культ. спадчыны”. У краіне 138 музеяў, аднаўленне Міра, Нясвіжа і інш.