2.3. Өндірудің техникаға арналған таңдауы және белгілері

Көп қабатты газоконденсатты және мұнай кен орнын өндіру тәжірибесінде эксплуатациялық объектілерді негіздеу кезінде бірнеше қатар критериялар қарастырылады:

• өнімділік қимасының қалыңдығы;

• кеніштің орнатылған саны;

• кеніштің қанығу сипаты;

• мұнайлылық және газдылық контурының жоспарында болуы;

• қиманың әртүрлі бөлігінің гидродинамикалық байланысы;

• флюидтарын қанағаттандыратын коллекторлардың литолого-физикалық қасиеттері;

• олардың құрамындағы геологиялық қордың ұлғаюы және кеніштің зерттелу дәрежесі.

2.7-кесте. Пайдалану объектілерінің геологиялы-физикалық сипаттамасының мәліметтері

Параметрлер	Ι обьект	ΙΙ обьект	ΙΙΙ обьект Оңт.Батыс		ΙΙΙ обьект Солт.Шығыс
Орт тереңдіктің жату пішіні	4200	4700	5050
Кеніш түрі	Массивті	Массивті	Массивті
Коллектор түрі	Кеуектілі	Кеуектілі	Кеуектілі
Газарынның қабаты,м	1400	610	200
Мүнайгаздықтың көлемі ,мың м^2	173150	198880	362600
Қалыңдықтың жалпы орташа, м	276,5	395,3	159
Кеуектілік, бірлік бөлігі	0,095	0,099	0,092		0,091
Өткізгіштік, 10^-3мкм^2	2,17	3,22	2,49		2,40
Қабат температурасы,^оС	76,2	82,6	89,0
Қабат қысымы, МПа	54,75	57,05	59,20
Қабат жағдайында мұнай тұтқырлығы, мПАс	-	-	0,57	0,28
Мұнай құрамындағы күкірт, %	-	-	0,9	0,7

Пайдалану объектілерінің бөлінуі жайлы сұрақ, яғни массивті мұнайгаздыконденсатты кеніштің өзінің ерекшеліктері бар. Біртекті кеніштің екі обектіге бөлінуіне себеп болып, оның мұнайлы бөлігінің биіктігі 200 м болуында,және ол өзіндік өнеркәсіптік мәніне ие.Сол уақытта , жобалау құжаттарындағы таскөмір қимасының бөлігі және пермдік құрылымның айырмашылығын ескере отырып, сонымен қатар 1988 жылғы барлау жұмыстарының қорын есептей отырып, газконденсатты бөлігі өндірудің екі объектісіне бөлінген.

Осылайша кен орнында өндірудің үш объектісі бөлінді: I пайдалану объектісі төменгі пермнің газконденсатты бөлігін құрайды; II объект – таскөмірді құрылымдардың газконденсатты бөлігін, III объект кеніштің мұнайлы бөлігін (карбон + жоғарғы девон).Әрбір пайдалану объектісінің тиімділік қалыңдығының өзгеруі әртүрлі диапазондарына сәйкес пайдалану аумақтарындағы жұмыстарда ерекшеленді, сонымен I объекте 2 аймақ айқындалды (ГП-1 және ГП-2), II объекте 3 аймақ (ГК-1, ГК-2, ГК-3),үшінші пайдалану объектісінің әрбір аумағында 2 аймақ алынған (Н-1-1, Н-1-3 и Н-2-2, Н-2-3).

Пайдалану объектісіндегі негізгі геологиялы –физикалық сипаттамасы 3.1-кестеде келтірілген.

2.4. Технологиялық көрсеткіштердің, ұңғыма қорының структурасының және олардың қазіргі дебиттерінің анализі

2010 жылдың 1-ші қаңтарындағы күйі бойынша Қарашығанақ кен орнының ұңғылар қоры 241 ұңғыны құрайды, оның ішінде газ және конденсат өндіру, сонымен бірге, Қарашығанақ кен орнын игеруге бақылау мақсатында 175 ұңғы бұрғыланған.

Пайдалану қорын 91 ұңғы құрайды, олардың ішінде:

• қазіргі әрекеттегі қорда – 35 ұңғы;

• әрекетсіз қорда – 56 ұңғы.

Консервацияда 72 ұңғы бар. Бақылаушы газ ұңғылары – 12, оның ішінде 5-і күрделі жөндеуді керек етеді. арнаулы қор 61 ұңғыны құрайды, олардың ішінде:

• ағынды су ұңғылары – 13 ұңғы;

• түсіруші – 41ұңғы;

• Т және Р2-дегі бақылаушы – 7 ұңғы;

Жабылуын күтіп тұрған – 5 ұңғы, оның ішінде:

• арнаулы – 2 ұңғы;

• пайдаланушы – 3 ұңғы;

Жабылған ұңғылар – 35 ұңғы, оның ішінде:

• барлаушы – 31 ұңғы;

• пайдаланушы – 4 ұңғы;

«Лира – 1,2» объектілерінің ұңғылар қоры 23 ұңғыны құрайды.

2009 жылдан бастап 2010 жылға дейінгі кезеңдегі әрекеттегі қор ұңғыларының динамикасы:

2010 жылдың қаңтар айында әрекеттегі қор 36 ұңғыны құрады. 2 ұңғы қабат қысымының конденсация басындағы қысымнан төмен түсуіне байланысты тоқтатылды. Газ және мұнай беретін – 34 ұңғы.

Ақпан айындағы әрекеттегі қор 35 ұңғыны құрады. №145 ұңғы фонтанды арматура бойынша өткізулері үшін тоқтатылды. Пайдалануға №126 ұңғы енгізілді. Газ және мұнай беретін 33 ұңғы.

Наурыз айында әрекеттегі қор 39 ұңғыны құрады. №196 ұңғы қабат қысымының конденсация басындағы қысымынан төмен түсуі себепті тоқтатылды. Пайдалануға енгізілді: қысым төмендеу себебімен тоқтатылған 3 ұңғы, ұңғыларды күрделі жөндеуден кейінгі 1 ұңғы, техникалық себептерге байланысты тоқтаған №803 ұңғы. Газ және мұнай беретін – 33 ұңғы.

Көкек айында әрекеттегі қор 33 ұңғыны құрады. Қабат қысымы төмендеуі себебімен 5 ұңғы тоқтатылды. Газ және мұнай беретін - 32 ұңғы.

Мамыр айында әрекеттегі қор 33 ұңғыны құрады. 4 ұңғы тоқтатылды: 3-і қабат қысымы төмендеуі салдарынан, ал №806 ұңғы сақтауда тұрды. пайдалануға техникалық себептерге байланысты тоқтаған №145 ұңғы берілді. Газ және мұнай беетін – 28 ұңғы.

Маусым айында әрекеттегі қор 31 ұңғыны құрады. 3 ұңғы тоқтатылды: 2 ұңғы қабат қысымы төмендеуінен, ал №806 ұңғы сақталған қорда тұр. Пайдалануға күрделі жөндеуден №167 ұңғы берілді. Газ және мұнай беретін – 26 ұңғы. №102 ұңғы (№101 ұңғы орнына) қабат қысымының қаныққан қысымнан 410 барға дейін төмен түсуі кезіндегі, қабаттағы конденсат бағтын зерттейтін эксперименталды бағдарлама бойынша жұмыс істейді.

Шілде айында әрекеттегі қор 30 ұңғы құрады. №126 ұңғы қабат қысымының конденсация басындағы қысымнан төмен түсуіне байланысты тоқтатылды. Пайдалануға күрделі жөндеуден №905 ұңғы қосылды. Газ және мұнай беретін – 28 ұңғы.

Тамыз айында әрекеттегі қор 32 ұңғыны құрады. 5 ұңғы тоқтатылды: 4-і қабат қысымының төмендеуінен, 1ұңғы сақталған қорда тұр. Газ және мұнай беретін – 24 ұңғы.

Қыркүйек айында әрекеттегі қор 35ұңғыны құрады. 11 ұңғы тоқтатылды: 4-і қабат қысымының төмендеуінен, 7 ұңғы сақталған қорда тұр. пайдалануға берілді: қабат қысымы төмендеуінен тоқтатылған 2 ұңғы, күрделі жөндеуден кейін 1 ұңғы. Газ және мұнай беретін – 21 ұңғы.

Қазан айында әрекеттегі ұор 34 ұңғыны құрады. 8 ұңғы сақталған қорда тұр. Пайдалануға берілді: қабат қысымы төмендеуінен тоқтатылған 2 ұңғы, күрделі жөндеуден кейін 1 ұңғы. Газ және мұнай беретін – 23 ұңғы.

Қараша айында әрекеттегі қор 35 ұңғыны құрады. 7 ұңғы сақталған қорда тұр. Күрделі жөндеуден кейін 1 ұңғы пайдалануға берілді. Газ және мұнай беретін – 28 ұңғы.

Желтоқсан айында әрекеттегі қор 35 ұңғы құрады. Қабат қысымының конденсация басындағы қысымнан төмен түсуінен 1 ұңғы тоқтатылды. Пайдалануға қабат қысымы төмендеуінен тоқтатылған 2 ұңғы енгізілді

2.8-кесте. Ұңғылар қорының 2009-2010 жылғы динамикасы

Көрсеткіштер	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
1. Пайдалану қоры	81	81	81	81	82	82	83	85	86	88	89	91
1.1Әрекеттегі қор	36	35	39	37	33	31	30	32	35	34	35	35
а) газ және мұнай беретін	34	33	33	32	28	26	28	24	21	23	28	31
б) осы айда тоқтатылған	2	1	1	5	4	4	1	5	11	8	4	1
в)әрекетсіз қорда енгізілген	0	1	5	0	1	1	1	3	3	3	3	3
г)консервациядан енгізілген	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
д) бұрғылаудан енгізілген	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
1.2 Әрекетсіз қор	45	46	42	44	49	51	53	53	51	54	54	56
а)ұңғыларды күрделі жөндеу	1	1	2	2	2	2	1	2	2	2	2	2
б) күрделі жөндеуді күтіп тұрған	27	27	26	25	24	23	23	22	21	21	22	23
в) Ркб б/ша тоқтатылған	8	8	5	7	12	15	17	15	13	15	14	14
г)технологиялық шектеулер б/ша тоқтаған	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3
д) ҰҚЖ кейін орналастыру және меңгерудегі	6	6	5	6	8	8	9	11	12	13	13	14
е)техникалық себептер б/ша тоқтатылған	0	1	1	1	0	0	0	0	0	0	0	0
2. Бақылау қоры	12	12	12	12	12	12	12	12	12	12	12	12
2.1.Бақылаушы газ ұңғылар	7	7	7	7	7	7	7	7	7	7	7	7
2.2 ҰҚЖ күту кезеңінде	5	5	5	5	5	5	5	5	5	5	5	5
3.Орналастыру және меңгеруде	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
а) бұрғылаудан кейін	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
б) консервациядан кейін	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
4. Тоқтатып қойылған қор	82	82	82	82	81	81	80	78	77	75	74	72
5. Арнаулы қор	84	84	85	85	85	85	85	85	85	85	85	85
5.1. «Лира 1,2» объектісі	23	23	24	24	24	24	24	24	24	24	24	24
а) айдау астында	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4
б) бақылаушы	16	16	17	17	17	17	17	17	17	17	17	17
в) жөндеу немесе жойылуды күтудегі	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3
5.2. Ағынды су ұңғылары	13	13	13	13	13	13	13	13	13	13	13	13
а) айдайтын	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1
б) бақылайтын	12	12	12	12	12	12	12	12	12	12	12	12
5.3. Түсіруші ұңғылар	41	41	41	41	41	41	41	41	41	41	41	41
5.4.Т және Р2-дегі бақылаушы	7	7	7	7	7	7	7	7	7	7	7	7
6.Жойылуды күтудегі ұңғылар	5	5	5	5	5	5	5	5	5	5	5	5
а) пайдалану	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3	3
б) арнаулы	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2
«КПО» б.в. ЖТАҚ балансында барлығы	264	264	265	265	265	265	265	265	265	265	265	241
Жабылған ұңғылар	35	35	35	35	35	35	35	35	35	35	35	35
а) барлаушы	29	31	31	31	31	31	31	31	31	31	31	31
б) пайдаланушы	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4	4

Ι обьекттегі ұңғымалар бастапқы шығынымен сипатталады, ұңғымадан газдың бастапқы жоғары шығынымен (1000 мың. м³/тәу),100 мың.м³/тәу төмен шығынды ұңғымаға дейін.

Ι обьект ұңғымалары бойынша газдың орташа бастапқы шыгыны 590 мың.м³/тәу.

ΙΙ обьекттегі ұңғымалар біртекті бастапқы газ шығынымен сипатталады (200 мың. м³/тәу-тен 650 мың.м³/тәу дейінгі үрдісте) орташа алғанда 377 мың.м³/тәу. ΙΙ обьекттегі ұңғымалардың 85%-ң көбі 300-500 мың.м³/тәу-тің көлемінде бастапқы шығынмен негізделген.

Жұмыстың бастапқы периодында Ι обьекттегі ұңғымаларды өңдіру кезінде шығынның тез төмендеуімен мінезделеді. Қарастырылып отырған Ι обьект ұңғымаларының шағыны алғашқы 3 жыл өңдеу кезінде 2,2-ден 5,0-ге дейін төмендеді. Орташа алғанда 3,3-ге дейін. Және де қарастырылып отырған II объектегі ұңғымалардығы шығынның төмендеуі байқалады,бірақ ол көп ерекшеленбейді, өйткені бастапқы 3 жыл өңдеу кезіндегі шығын 1.2-ден 2.0-ге дейін төмендеді. I объектегі шығынның бірден төмендеуі II объектегі ұңғымамен салыстырғанда кішкене көлемдегі дренаждау қатынасын айтады,бірінші объектегі жоғары біртексіздігімен айқындалды.

01.02.2009 жылғы мәлімет бойынша кейбір ұңғымалардың тұрақсыз конденсаты 87 т/тәу тең ( 166 ұңғыма) 561 т/тәу дейін өзгереді (127 ұңғыма). 1 обьект ұңғымалары бойынша орташа конденсат шығыны.

285 т/тәу (87-493 т/тәу үрдіс өзгерісінде). I+II объект өңдеу ұңғымалары бойынша 277 т/тәу (106-488 т/тәу үрдіс өзгерісі кезінде), II+III объект – 384 т/тәу ( 253-489 т/тәу үрдіс өзгерісі кезінде), I+II+III объекты– 355 т/тәу ( 230-561 т/тәу). Конденсаттың шыгындары бойынша ұңғымалардың категориялары кестеде көрсетілген.

2.9-кесте. КМГКК тұрақсыз конденсат шыгыны бойынша ұңғымалардың категориясы

Ұңғымалардың шығыны бойынша категориясы
Аз шығынды <200 мың.м^3/тәу	Орта шығынды 200-400 мың.м^3/тәу	Жоғары шығын >400мыңс.м^3/тәу
110,166,172,320,350,408,806	116,138,145,146,152,153,154,163,167,196203,215,314,326,432,626,628,803,827,911	118,126,127,168,171,324,328,330,379,804
Тұрақсыз конден орта шығыны – 139 тыс.м^3/тәу	Тұрақсыз конден орта шығыны – 281 тыс.м^3/тәу	Тұрақсыз конден орта шығыны – 468 тыс.м^3/тәу

Бұған дейін барлық ұңғымалар мұнай бөлігінде перфорацияланған газконденсат обьектілерімен бірге өңделді. 905 ұңғыманың мұнай бойынша бастапқы шығыны 230 т/тәу құрады. Ал еріген газ бойынша бастапқы шығыны 168 мың м³/тәу. 721 м³/т газ факторы жұмыс істеп тұрған саға қысымы 21.6 МПа. Ал 01.02.2009 мәліметі бойынша 905 ұңғыманың мұнай шығыны 576 т/тәу, ал еріген газдың 18,8 МПа сағалық қысымы кезінде, жалпы шығыны 246 мың.м³/тәу.