- •Қазақстан республикасы ауыл шаруашылығы министрлігі
- •Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі
- •2. Пән туралы мәліметтер:
- •Оқу уақытын бөлу
- •5. Пәннің қысқаша сипаттамасы
- •7. Студенттердің өзіндік жұмыстарының тақырыптары
- •8. Пән бойынша сөж тапсырмаларын орындау және тапсыру кестесі
- •9. Негізгі әдебиеттер:
- •11. Білімнің бағалануы туралы ақпарат
- •12. Баға қою саясаты Пән бойынша білім бағалау кестесі
- •13. Студенттердің білімін бағалау шкаласы
- •Практикалық сабақтар
- •1. Мәтінге қажетті сөздер мен сөз тіркестері, терминдер:
- •2. Орыс тілінен қазақ тіліне аударыңыз.
- •3. Мәтінді оқыңыз, аударыңыз, Қазақстанды компьютерлендіру
- •4. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •Жай сөйлем
- •Сөйлем түрлері
- •1. Сөздікпен жұмыс.
- •2. Сөздерді қазақ тіліне аударыңыз.
- •3. Мәтінді оқыңыз, аударыңыз. Ақпарат және есептеу машиналары.
- •4. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •5. Етістіктің баламасын табыңыз.
- •Компьютердің құрылғылары
- •4. Мәтін бойынша тапсырмалар:
- •Жай сөйлем түрлері
- •IV сабақ. Компьютер
- •Компьютер
- •3. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беріңіз.
- •4. Мағынасына сәйкес сөзді тұсына жазыңыз және сол сөзбен сөйлем құраңыз.
- •1. Етістіктерді орыс тіліне аударыңыз.
- •Жаңа ақпараттық технологиялар.
- •4. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •VI сабақ. Принтерлер мен плоттерлер.
- •1. Мәтінге қажетті сөздер мен сөз тіркестерімен танысыңыз.
- •2. Мәтінді оқыңыз, аударыңыз. Принтерлер мен плоттерлер.
- •Күрделі баяндауыш
- •VII сабақ. Компьютерлік жүйелер.
- •4. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •VIII сабақ. Компьютерлік желілер.
- •1. Мәтінге қажетті сөздер мен сөз тіркестері.
- •2. Сөз тіркестерін оқыңыз, жаттап алыңыз.
- •3. Мәтінді оқыңыз, аударыңыз. Компьютерлік желілер.
- •IX сабақ. Компьютерлік вирустар
- •1. Мәтінге қажетті сөздермен, сөз тіркестерін оқыңыз, аударыңыз.
- •2. Жаңа сөздер мен, сөз тіркестерімен танысыңыз.
- •Компьютерлік вирустар
- •Анықтауыш
- •Кесте бойынша толықтауыштың жасалу жолымен танысыңыз.
- •X сабақ. Сөйлесу қатынас құралдары
- •1. Мына сөз тіркестерін оқып, орыс тіліне аударыңыз.
- •2. Мәтінді оқыңыз, орыс тіліне аударыңыз. Сөйлесу қатынас құралдары
- •3. Мәтінге қажетті сөздікпен танысыңыз.
- •4. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беріңіз.
- •XI сабақ. Электрондық пошта
- •1. Мәтінге қажетті сөздер мен сөз тіркестерін оқыңыз, аударыңыз.
- •2. Сөздер мен сөз тіркестерін оқыңыз.
- •Электрондық пошта.
- •Құрмалас сөйлем (сложное предложение)
- •XII сабақ. Іnternet желісі
- •1. Желіге қатысты сөздер тобы:
- •2. Төмендегі сөйлемдерді орыс тіліне аударыңыз.
- •Internet желісі
- •4. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •Ыңғайлас салалас
- •XIII сабақ. Ақпараттық жүйелер және оның ұғымдары
- •2. Мәтінге қажетті сөздер мен сөз тіркестері:
- •3. Төмендегі сөздер мен сөз тіркестерін қазақ тіліне аударыңыз.
- •4. Мәтінді оқыңыз, аударыңыз. Ақпараттық жүйелер және оның ұғымдары
- •5. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •XIV сабақ. Ақпараттық технология – зор стратегиялық ресурс
- •1. Мәтінге қажетті сөздер мен сөз тіркестерін оқыңыз, аударыңыз.
- •2. Сөздерді және сөз тіркестерін қазақ тіліне аударыңыз.
- •3. Мәтінді оқыңыз, аударыңыз. Ақпараттық технология – зор стратегиялық ресурс
- •XV сабақ. Нейрожелілік технологияның негізгі қолдану салалары.
- •1. Мәтінге қажетті сөздер мен сөз тіркесін аударыңыз.
- •2. Мәтінді оқыңыз, аударыңыз Нейрожелілік технологияның негізгі қолдану салалары.
- •3. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •Сөж тапсырмалары
- •1. Берілген сөздерді, сөз тіркестерін жаттаңыз.
- •2. Мәтінді мазмұндаңыз, аударыңыз, Қазақстанды компьютерлендіру
- •1. Жаңа сөздерді жаттаңыз.
- •2. Мәтінді мазмұндаңыз. Ақпарат және есептеу машиналары.
- •2. Мәтінді мазмұндаңыз. Компьютердің құрылғылары
- •Жақсыз сөйлем.
- •IV сөж тапсырмасы
- •Компьютер
- •V сөж тапсырмасы
- •1. Жаңа сөздерді жаттаңыз.
- •2. Мәтінді мазмұндаңыз. Жаңа ақпараттық технологиялар.
- •VI сөж тапсырмасы
- •1. Жаңа сөздерді жаттаңыз
- •2. Мәтінді мазмұндаңыз. Принтерлер мен плоттерлер.
- •VII сөж тапсырмасы.
- •2. Мәтінді мазмұндаңыз. Компьютерлік жүйелер
- •VIII сөж тапсырмасы
- •Компьютерлік желілер.
- •IX сөж тапсырмасы
- •2. Мәтінді мазмұндаңыз. Компьютерлік вирустар
- •X сөж тапсырмасы
- •2. Мәтінді мазмұндаңыз. Сөйлесу қатынас құралдары
- •XI сөж тапсырмасы
- •1. Жаңа сөздерді жаттаңыз.
- •2. Мәтінді мазмұндаңыз. Электрондық пошта.
- •XII сөж тапсырмасы
- •1. Жаңа сөздерді жаттаңыз.
- •2. Мәтінді мазмұндаңыз.
- •Internet желісі
- •XIII сөж тапсырмасы
- •Ақпараттық жүйелер және оның ұғымдары
- •XIV сөж тапсырмасы
- •Ақпараттық технология – зор стратегиялық ресурс
- •XV сөж тапсырмасы
- •2. Мәтінді мазмұндаңыз. Нейрожелілік технологияның негізгі қолдану салалары.
- •62. «Жұмыс өтілі» - орысша баламасын табыңыз
IV сабақ. Компьютер
Мәтінге қажетті сөздер мен сөз тіркестері:
Есептеуіш, нұсқаулық жиынтығы, сандық есептеулер, өңдей алады, ақпараттың кез келген түрі, құрылғы, бейне, дыбыс, көлікті басқару, әмбебап құрал, компьютер құрылымы, логикалық құрылғы, басқару құрылғысы, бағдарламаларды басқару, есте сақтау құрылғысы, сыртқы құрылғы, шұғыл жад, есептеу жүйесі, тұрақты жад, ақпаратты қабылдау, ұлттық әліпби, тыныс белгілері, ондаған, жүздеген, қамтамасыз ету, ішкі құрамдас бөлік, қолданбалы бағдарлама, жүйелік бағдарлама, қажетті жұмыс, қызметті бақылайды, керекті бағдарлама, функционалдық мүмкіндіктер.
Мәтінді оқыңыз, аударыңыз.
Компьютер
Компьютер (ағылш. сomputer есептеуіш; лат. сomputо -есептеймін), электрондық есептеуіш машинасы – тапсырылған арнайы нұсқаулар жиынтығы – бағдарлама бойынша есептеу амалдарының күрделі тізбегін орындау арқылы электрондық түрде ақпарат қабылдауға, өңдеуге, сақтауға және беруге арналған машина. «Компьютер» термині 20 ғасырдың 90-жылдары «ЭЕМ» терминін толық ығыстырып шығарды. ЭЕМ тек қана үлкен машиналарға - мейнфреймдер мен суперкомпьютерлерге қатысты қолданылады. Алғашында компьютер сандық есептеулер үшін құрастырылғанымен, оның ақпараттың басқа түрлерін де өңдей алатындығы анықталды, өйткені іс жүзінде ақпараттың кез келген түрін сандық түрге келтіруге болады. Компьютер көмегімен тек қана математикалық есептеулер жүргізіп қана қоймай, мәтін, сурет, фотосурет, бейне, дыбыс өңдеуге өндіріс пен көлікті басқаруға, байланыстың барлық түрін атқаруға болады, яғни компьютер қазіргі кезде адам қолданатын ақпараттың барлық түрін өңдей алатын әмбебап құралға айналды.
Компьютердің жұмыс принципі. 1945 жылы тұңғыш компьютерді жасау барысында математик және физик Джон фон Нейман (1903-1957) компьютер құрылымының негізін тұжырымдады. Ол бойынша компьютер мынадай құрылғылардан тұруы қажет: арифмет – логикалық құрылғы – есептеу және логикалық операцияларды тікелей орындайды; басқару құрылғысы – бағдарламаларды басқару процесін ұйымдастырады; есте сақтау құрылғысы – бағдарламалар мен ақпаратты сақтайды; сыртқы құрылғылар – ақпаратты енгізеді және шығарады. Компьютерлік ақпарат электрондық түрде әр түрлі жад құрылғыларында сақталады. Ақпаратты ұзақ мерзімге сақтау үшін тұрақты жад құрылғылары, ал осы сәтте орындалатын бағдарлама мен аралық мәліметтерді сақтау үшін компьютердің анағұрлым жылдам жұмыс істейтін шұғыл жады қолданылады. Компьютерде «0» және «1» сандарында негізделген екілік есептеу жүйесі қолданылады. Оны 17-ғ-да негізделген неміс математигі Г.В.Лейбниц (1646-1716) тапқан. Кез келген ақпарат түрін (мәтін, дыбыс, бейне т.б.) осы екі сан арқылы кодтап компьютердің шұғыл немесе тұрақты жадында сақтауға болады. Екілік есептеу жүйесін қолдану компьютер құрылымын барынша жеңілдетуге мүмкіндік берді. Екілік сан бит терминімен белгіленеді. Ақпаратты жіберу және қабылдау үшін 8 биттен тұратын байт коды пайдаланылады. Байт арқылы 256 символды өрнектеуге болады. Сонымен бірге, ақпарат көлемі де байтпен не оның еселік түрлерімен өлшенеді: килобайт (Кб), мегабайт (Мб), гигабайт (Гб). Қазіргі компьютер жадында ондаған және жүздеген Гб ақпарат сақтауға болады. Ақпараттық құрылғылар ішкі (орт. процессор, жад модульдері видеоадаптер, интерфейстік платалар, осыларды байланыстыратын интегралдық микросұлбалар т.б.) және сыртқы (монитор, принтер, сканер, модем, дыбыс жүйелері, пернетақта т.б.) құрамдас бөліктерге ажыратылады. Компьютер қолданбалы және жүйелік бағдарламалар бойынша жұмыс істейді. Қолданбалы бағдарлама компьютерді пайдаланушыға қажетті жұмысты (есептеу, мәтінді түзету, кітап беттеу, ақпарат базасын өңдеу т.б.) тікелей орындайды. Жүйелік бағдарлама компьютерді басқарады, қызметін бақылайды, керекті бағдарламаларды іске қосады, басқа компьютерлермен, компьютерлік жүйелермен (оның ішінде бүкіләлемдік жүйе – Интернетпен) байланыс орнатады. Компьютерлер функционалдық мүмкіндіктері бойынша – үш үлкен топқа ажыратылады: микрокомпьютерлер (дербес компьютер) мен миникомпьютерлер, мейнфреймдер және суперкомпьютерлер.