XIII сөж тапсырмасы

1. Жаңа сөздерді жаттаңыз.

ақпаратты қорғау – защита информации

ақпаратты өңдеу- обработка информации

ақпарат тасушы – носитель информации

ақпарат тұтастығы – целостность информации

ақпаратқа қатынас құру – доступ к информации

ақпаратқа рұқсатсыз қатынас құру-несанкционнированный доступ к

информации

ақпаратты сақтау мен іздестіру – хранение и поиск информации

ақпараттық анықтамалық жүйе – информационно-справочная система

ақпараттық үйлесімділік – информационная совместимость

ақпаратты іздестіру жүйесі – информационно поисковая система

ақпаратты көру – видеть информацию

2. Мәтінді мазмұндаңыз.

Ақпараттық жүйелер және оның ұғымдары

Ақпараттық жүйе – ақпараттарды сақтауға, өңдеуге және көрсетуге қолданылатын, бір – бірімен байланысқан құралдардың, әдістер мен персоналдардың жиыны.

Ақпараттық жүйенің классикалық мысалы ретінде банк жүйесін, авиация және теміржол билетін, қонақ үйде орынды алдын-ала сатып алу және т.с.с. автоматтандырылған жүйелерді қарастыруымызға болады.

Ақпаратты іздеу жүйесі – берілген іздеу критериі бойынша жалпы жиыннан мәліметтерді іздеуге бағытталған. Қолданушыға мәліметтерді өңдеу технологиясы емес, тек алынатын ақпарат қана керек. Мысалы, қаладағы анықтау қызметіне телефон шалғанда, қолданушыға нақты ақпарат қана керек.

Мәліметтерді өңдеу жүйесі – мәліметтерді өңдеуге бағытталған. Бұл жүйеде өңдеуден шығатын ақпарат болмауы немесе жүйе өңделген ақпараттың нәтижесін ғана беруі мүмкін. Мұндай жүйенің мысалы ретінде, барлық аймақтардан мәліметтер жинайтын метерология қызметінің ақпарат жүйесін алуға болады. Қолданушыға бастапқы мәліметтер емес, олардың нәтижесі, яғни ауа – райы болжамы керек.

Сонымен қатар, ақпарат жүйесі келесі түрлерге бөлінеді: фактографиялық, құжаттық, құжаттық – фактографиялық.

1. Фактографиялық. Фактографиялық жүйеде нақты өмірдегі обьект жайлы мәліметтердің дәл мәндері тіркеледі.

2. Құжаттық. Қандай да бір формалданған іздеу аппараты бар құжаттық жүйе мәтіндік құжаттар (мақалалар, кітаптар, рефераттар, заң мәтіндері және т.б.) мен графикалық обьектілерден құралады, бірақ қойылған сұрақтарға бір мәнді жауап бермейді.

3. Құжат – фактографиялық. Бұл аралас жүйенің мәліметтері бөлек мәліметтерден, сонымен қатар, бүтін құжаттардан тұрады.

3-жаттығу. Берілген сөйлемдердегі мағынаны себеп-салдар мәндес сөйлемдермен аяқтаңыз.

Үлгі: Оқытушы кешікті, сондықтан сабақ кеш басталды.

Қазіргі кезде отандық тауарларға сұраным жоғары,сондықтан … .

Шағын бизнесті құруда өзіңізге сеніңіз, сондықтан … .

Ауданның әкімі газет тілшілерімен кездесті,сол себепті … .

Ауыл адамдары шағын бизнес ұйымдастырмақшы,сол себептен … .

4-жаттығу. Сол жақтағы бағанадан сөйлемнің логикалық жалғасын табыңыздар.

Сен мені танымайсың,	... я сен тұрасың
Мен оқуға таңертең барамын,	... я мен барамын
Орманда, тауда еліктер азайып кетті,	... біресе қазақ тілінде береді
Алуа мен Жанат тойға барады,	... мен сені танимын
Мына кітапты мен де оқыдым,	... біз киноға барамыз
Бұл жерде я мен тұрамын,	... сен де оқыдың
Автобус бірде тез жүреді,	... сен түсте барасың
Теледидардан хабарды біресе орыс тілінде береді,	... бірде жай жүреді
Бейсенбіде қалаға я сен барасың,	... аң аулауды азайту керек