Экзаменационный билет № 1
Қонақ үйінің түрлері. Қонақ үйлерінің көлемдік- жайғастыру шешімдері, нормативті талаптар.
Қонақ үйінің негізгі түрлері. Қонақ үйлер максатына,эксплуатациясына байланысты келесі түрлерге бөлінеді-жалпы түрі,туристтерге арналған,спорсмендерге арналған,транзитты пассажирге арналған,мотельдер және т.б.Олардын барлыктарында өзіне ғана тән өзгешеліктері бар,олардың барлығы ғимаратты жобалау кезінде ескеріледі.
Қонақ үйлердің жалпы түрі барлық адамдарды орналастыруға арналған,соның ішінде делигацияларды,қонақтарды,туристтерді және спортсмендерді.Сол үшін қонақ үйлер түрлі санатқа(категория) бөлініп,нөмірлердің құрамы түрлі болып келеді.
Курортты қонақ үйлер – көбінесе көркем табиғи аудандарда,теңіздердің,өзендердің,көлдердің,таулы және орманды жерлерде салынады.Комфортты міндетті түрде қамсыздандыру керек. Курортты қонақ үйлердің құрамына жыл бойы жұмыс істейтін бассейин,спорт залдар,кинозалдар,кітапханалар,муз. салондар,ойнауға арналған бөлмелер және т.б.
Туристтік қонақ үйлер-туристтерді жайғастыруға арналған қонақ үй.Туристтер көбінесе топ болып сапар шегкенде, қонақ үйдің нөмерлері екі,үш, немесе төрт адамға арналған болады,орта деңгейлі абаттандырумен. Қонақ үй екінші немесе үшінші категориялы бола алады.Осындай түрлі қонақ үйлерде турисстік топтарды жинауға арналған бөлмелер,және мәдениетті шараларды үйымдастыруға арналған бөлмелер болады.
Спорсмендерге арналған қонақ үйлер- көбінесе спортты кешендердің маңайларында жайғастырылады.Осы қонақ үйлер орта деңгей комфортты бола алады, бірақ нөмерлердің сыйымдылығы 4 кісіге дейін болады.Бөлмелердің ішінде спортзалдар, және мәдениетті шараларды үйымдастыруға арналған бөлмелер болады.
Транзитты пассажирге арналған қонақ үйлер- қысқа мерзімді аялдамаға орналасқан пассажирлерге арналған.Олар көбінесе аэропорттардың,вокзалдардың,порттардың қасында орналасады.Осындай қонақ үйлер 2-ші немесе 3-ші категорияларға жатады,24 сағат бойы жұмыс істейтін асханалар болу керек.Соңғы уақытта осындай типті қонақ үйлерді қаланың ортасында ,немесе үлкен кәсіпорындардың,ғылыми орталықтардың маңында салады.Жұмыс бойынша келген адамдарға арналған.Олардың ең басты айырмашылығы жиналуға арналған бөлмелер, мәдениетті шараларды үйымдастыруға арналған бөлмелер, және пресс-конференцияларға арналған бөлмелер.
Типы гостиниц: Қонақ үйінің негізгі түрлері.
Люкс-қонақ үйі- көбінесе қалалардың ортасында орналасады. Кіші немесе орта кәсіпорындардың бөлігі болып келеді.
Мотель- автожолдың маңында салынатын, кішкентай үй болып келеді.Сервис деңгеі орташа болып келеді.
Кемпинг- минималды жайлылығы болатын жазғы үйлер немесе шатырлар.Көбінесе экстримды,спортты жақсы көретін адамдар кемпингті көп жақтайды.
Пансион- кішігірім қонақ үй,ішіне қонақ үйдің барлық қызметі кіріді.
Хостел- жатақхана,студенттерге арналған қымбат емес қонақ үй.
Қонақ үйлер қызмет сапасына қарай шартты түрде жұлдыз санына қарай бөлінеді:
Бір жұлдыз- арзан қонақ үй,минималды қызмет атқарумен.Барлық нөмерлері бір типті болады.
Екі жұлдызды-аз бюджетті қонақ үй, минималды қызмет атқарумен,нөмерлерді күнделікті жинаумен.Бір немесе екі типті нөмерден тұрады.
Үш жұлдызды- орта классты қонақүй,стандартты қызмет атқарумен:күнделікті жинастырумен,санузел,теледидармен,мини-бармен немесе тоңазытқышпен әр нөмерде.Қонақ үйдің территориясында кір жуатын орын,бассейн,тренажерды зал,бизнес-орталық,сонымен бірге таңғы асқа арналған орын да болады.Қонақ үйдің ішінде нөмерлердің әр түрі болады(бір адамға арналған,екі бөлмелі,темекі тартатындарға,темекі тартпайтындарға арналған және де т.б.)
Төрт жұлдызды- жоғары классты қонақүй,үш жұлдызды қонақ үйдің атқаратын қызметтерін атқарып,сонымен бірге арнаулы қызметтері болады.(спа,массаж,барлар мен ресторандар,конференц-залдар).Осындай қонақ үйдің бағалары орта бағалардан жоғары болады.
Бес жұлдыз- люкс классты қонақ үй.Ең басты айырмашылығы үлкен атқарау қызметімен,әсіресе ерекше қызметтері.(жеке гольф клуб,үй қызметшісі бар көп бөлмелі үлкен үй).Қонаққа персоналды назар аударылады,оның барлық тілектері ескеріледі.Бағалары жоғары болып келеді.Осындай қонақ үй ең жоғары сервисті болып келеді.
Қонақ үйлерінің көлемдік- жайғастыру шешімдері, нормативті талаптар.
Қызметі бір бірімен жақын бөлмелерді функционалды байланыстыру үшін,оларды үлкен группаларға байланыстырады: тұрғын болме,вестибюль,асханалар,мәдени шараларға арналған,спортты,адменистративті,және техникалық(бойлер бөлмесі,венткамералар.).Орта және үлкен сыйымдылығы болатын ғимараттарда бір неше кіретін есік болады:1-бас есік,2-асханаларға арналған есік,3-персоналдарға арналған есік,4-спортты кешендерге арналған есік.және т.б.Тұрғын кещендердің осындай көлемдік жайғастыру қолданылады:дәліздік(коридорный) ,галереялық,компакттық,түйін(узловой),немесе атриумды.
Дәліздік жоспар-тұрғын бөлмелерді,қызмет атқ бөлмелер мен коммуникациялық бөлмелерді горизонталды, традиционды және массалық орналастыру.Түрлі ұзындықпен жобаланатын,бір этажда 10 немесе 50 нөмерлерді жайғастырады.Нөмерлерді жақсы бағдарлау үшін оларды дәлізге бұрыш астында орналастырады. Қабаттының және сыйымдылықтың өсуімен жоспар нұсқалары екі қатарлас немесе сақина дәлізді болады, ғимараттың нұр түсетін жағына толықтай тұрғын нөмірлерін және эвакуациялық баспалдақтарды орналастырады,барлық қалған тік коммуникацияны, лифт холлдарды, қосалқы бөлмелерді дәліздердің арасына орналастырады.Қызмет көрсету радиусы азаяды, жоспардың жинақылығы өсіп, ғимараттың бір бөлігі ауқымданады,бұл жылу жоғалтуды азайтады, отынның шығынының үнемдеуге көмектеседі.
Галереялық жоспар- нөмерлердің бір қатарда орналасатын жоспар. Ғимараттың бір бөлігінің ені кішкентай болғандықтан,коммуникациялары көлденең болғандықтан, Техника-экономикалық жағынан тиімсіз болып келеді. Сол себептен аз қолданылады, көбіне ыстық ахуалда.
Шағын(нүктелік) жоспар-Биік,көпқабатты қонақүйдін мұнараларын жобалауда қолданылады.Көбінесе төртбұрышты,тіктөртбұрышты,дөңгелек,сопақ,немесе үшбұрышты жобалар қолданылады.Дөңгелек жоспарларда нөмірлердің радиалдық және ортаганалдық орналасуы болады.Максималды сыйымдылықты,нөмерлердің радиалды орналасқан төртбұрышты және дөңгелек жоспарлары қамтамасыз етеді.
Түйінді жоспар-көпқабатты,көпсыйымды қонақүйлерде қолданылады.Олардың санитарлық түйіншектері ортада орналасады,соған байланысты дәлізді немесе галереялық жоспарлардың ұзындығы орнатылады.Сәулелік,таврлық және екітаврлық сызба қолданылады.Сызба құрылыс салудың шарттарымен,бағдарлаумен,компазициямен таңдалады.
Атриумды жоспар-тұрғын нөмірлердің сақина тәріздес ашық немесе жабық ауланың ішінде орналасуы.Ғимарат пирамида,цилиндр,немесе паралепипед тәріздес болып келеді,атриумның аясы қуыс арқылы пайда болады,ал қабықшаны-тұрғын нөмерлер мен ғимараттың жабыны құрастырады.Атриум қоғамдық мақсатта қолданылады,көбінесе қысқы бақ,демалуға арналған орындар жасалады.
а - коридорная;дәліз
б - галирейная;галерея в
- двухкоридорная;екі
дәлізді г
коридорно-кольцевая;дәлізді-сақиналы
д - узловая;түйінді е
- башенная (точечная);мұнара(нүктелі)
ж - атриумная с открытым двором артиум-ашық
ауламен; и - то же,
с двором крытым артиум-жабық
ауламен
Сыйымдылығына қарай қонақ үйлер осылай бөлінеді:
-кішк көлемді(100 нөмерлерге дейін);2-орта көлемді (100 ден 300 нөмерлерге дейін);3-үлкен көлемді (300 ден бастап 1000 нөмерлерге дейін);4-аса ірі(1000 нөмерлерден көп)
Функционалдық белгілеуіне қарай:
1)мақсатты қонақүйлер,құрамына кіреді:
а)іскер қонақ үйлер;
б)демалуға арналған қонақүй;
в)транзитті қонақ үй,
г)көп ауқыт аралығына тұруға арналған қонақүй
Конструкция типіне және материалдарға байланысты,қонақүйлердің келесі типтерін анықтауға болады:
-қаңқа;
-монолитті ;
-блокты;
Қонақ үйлерінің көлемдік- жайғастыру шешімдері, нормативті талаптар.
Қонақ үйдің құрылысының негізгі көлемін ортақ және үлкен сыйымдылықты бөлмелер құрайды.
Бір бірімен тікелей байланысты бөлмелердің функциялық байланыстарын ұйымдастыру үшін,оларды үлкен топқа байланыстырады:тұрғын,вестибюлді,асханалар,мәдени орталықтар,спорттық, әкімшілік ,техникалық (бойлерлер,венткамералар). Орта және үлкен сыйымдылығы болатын ғимараттарда бір неше кіретін есік болады:1-бас есік,2-асханаларға арналған есік,3-персоналдарға арналған есік,4-спортты кешендерге арналған есік.және т.б.
Қоноқүйдің негізгі бөлмелер топтарының байланыстары:А- функционалды схема;1-вестебюль группасы;2-тұрғын топ;3-асхана;4-мәдени және спорт орталықтары;5- тұрмыстық қызмет көрсету;6-әкімшілік;7-техникалық бөлмелер;а- қонақтардың қозғалысының жолдары;б-қызмет көрсететін адамдардың қозғалысының жолдары;Б- тұрғын және қоғамдық бөлмелердің орыналасуының нұсқалары:1-ішіне қосылған;2-ішіне салынған-қасына салынған;3-қасына салынған;4-павильон;В-қонақ үйдің ішінде тұрғын және қоғамдық бөлмелердің орыналасуының мысалдары;в- тұрғын бөлмелер;с- қоғамдық бөлмелер;
Тұрғын және қоғамдық кеңістіктің өзара байланысын қонақ үйлерде келесі бір принцептері арқылы ұйымдастырады:бір ғимаратта болатын белгілі бір габаритте орнатылған;Қоғамдық бөлімді басты габбариттен бөлек орнатылған(ішіне салынған-қасына салынған);павильонды(қоғамдық және тұрғын бөлмелерді екі түрлі ғимаратта орналастыру)
Қоғамдық және тұрғын бөлмелердің арасында техникалық қабатт болу керек,кейде конструктивті жүйенің өзгерісі керек.(мысалыға:тұрғын үйлердің каңқасыз жүйесінен,қоғамдық бөлменің қаңқалы жүйесіне ауысу)