№ 15 Емтихан билеті
Тұрғын үйінің коридорлық типі
Көпқабатты пәтерлік үйлердің коридорлық типті құрылымы ерекше экономды болып саналады. Галерея типті тұрғын үйлерде коридордың бір футы бір пәтер үшін болса, коридор типті үйлерді бір фут екі пәтерге келеді.
Экономды артықшылығы болса да, коридорлық типті үйдің жобасын жобалаған жағдайда бірнеше қиындылықтар болады. Өте ұзын коридор - осындай типті үйлердің ерекшелігі, егер лифт жағынан немесе шетжағынан күндізгі жарық түспесе коридор өте қараңғы және жабыраңқы болуы мүмкін.
Пәтердің бір жартысы жағымды бағытқа қараса, екінші жартысының бағыты жағымсыз болады. Бірақ үйдің шетжағы жағымды бағытқа қараса пәтерлердің орналасу жағдайы жақсырақ болады.
Коридор типті үйдің пәтерлерінде алмаспайтын желдету болмауы өздеріне кондиционер орнатуға мүмкіндігі жоқ тұрғындарға өте ыңғайсыз болып келеді. Коридор типті тұрғын үйдің жобасын жасаған кезде осы жетіспеушіліктерді ескеріп, егер оларды толығымен жоюға жарамаса, оларды азайтуға немесе жұмсартуға әрекет жасау керек.
Пәтерлері екі бағытқа ғана қарайтын, коридор типті үйлер, көрші тұрған үйлермен кептеген жағдайда пайда болды. Конструктивті ой-пікірдің нәтижесінде кең аудандарда осындай үйлерді қолданады. Көп жылдар бойы бүйіржақ қабырғаны желдетуден қорғайтын қатты мембрана ретінде қолданды; мұндай қабырғаларда кең ойық жасауға жарамайтын болды. Ал ішкі қабырғаларды желдетуден қорғайтын қатты мембрана ретінде қолдану, бүйір қабырғаларды толық ашуға мүмкіндік берген. Осы себепті коридор типті үйлерде орналасу жағдайы мүмкіндік берсе пәтерлер терезелерін барлық төрт бағытқа қаратуға жағдай туды.
Пәтерлердің кеңістіктік ұйымдастыру шарттары бойынша оны жобалаудын үш негізгі түріне бөлуге болады.
Бірінші тип. Екі деңгейдегі пәтерлер, деңгейлердің бір қабатқа түсіп, коридор үйдің ортасында орналасқан тип.
Екінші тип. Жарты қабатқа түскен екі-үш деңгейлі пәтерлерімен, ортасында немесе үйдің осіне қарай жылжытып орналасқан коридоымен. Бедерлі жерлерде 2-3 деңгейлі пәтерлер біршама ыңғайлы. Одан аса бұл типте пәтерлердің сыртқы қабырғасын жарықты фронты үшін қолдануға болады.
Үшінші тип. Шеткі немесе отра коридорымен бір деңгейлі пәтерлерімен. Пәтерге түсу мен көтерілу ыңғайсыздығымен, біржақты коридорлф типке тән алмаспайтын желдетуімен, осы тип ең сәтсіз деп айтуға болады.
2.Азаматтық ғимараттардың шатырдың асты жабулардың құрылысы.
Ғимарттардың тегіс жабыны спорт алыңын, бау-бақшаны, күншуақ және т.б. орнату үшін рөл атқарып, (Қанау, эксплуатируемый) пайдалану жабыны деп аталады. Пайдаланбайтын жабынна қарағанда пайдалану жабынынында, көбінесе бетон плиталарынан жасайтын кеден үшін жабдықтарын орнату қажет. Конструктивті құрылымына байланысты тегіс жабыны (чердак-шатыр) Шатырсыз, жартылай шатырдағы жаймен және шатыры бар болып бөлуге болады. Соңғы түрі басқаларына қарағанды қымбаттау болғанымен(техникалық қабат), ол вентиляциялық шахта, инженерлік коммуникацияларын орнату үшін және де жабынның жағдайын қадағалу үшін қолданады. Қауіпсіздік үшін тегіс жабындарда қоршау орнатады. Қосарлы жабындарда су бұру типтері:
Ұйымдастырылмаған – жабыннын бойымен суды ерікті түсіру, үш қабатқа дейінгі ғимараттарда әлдеқайда арзан болып саналады, бірақ қабырғалардың дымқылдығына, қызылсу мұзынын пайда болуына және сүмелектерің пайда болуына әкеледі;
Сыртты ұйымдастырылған - сыртқы қабырғаларға қарай көлбеу орнатылған және су ағызатын құбыры мен науа жүйесі орнатылған жабын;
Тегіс жабындарға шығу арнайы құрылыстарымен орнатылады, олар баспалдақ торы үстінде тез көтерілу және ыңғайлы эвакуация үшін баспалдақ маршымен орнатылады.
Жабын деп ғимаратты жауып, сыртқы ортадан қорғайтын конструктивті элементтердің жиынтығын айтады. Атмосфералық суды ағызатын көлбеу жабындары еңіс болады.
Жабын түрлері:
Еңіс үлкендігіне қарай: еңіс, 10° аса; 10° кем тегіс жабын;
Конструктивті шешіміне қарай:
Шатырмен;
Жартылай өткелмен;
Микрошатырмен
Шатырсыз;
Эксплуатация жағдайына қарай;
Жабын-терраса, спорт алыңын, бау-бақшаны, күншуақ және т.б. орнату үшін
Жабын-«ванна»(былау), жазғы кезде су толтырып, үстіңгі қабаттардың қатты қызуын төмендетеді;
Пайдаланбайтын жабыны, көбінесе азаматтық тұрғын үйлерде орнатылады;
Ғимарат жабыны келесі талаптарға сүйену керек:
Су өткізбеушілік пен атмосфератұрақтылық;
Беріктік пен тұрақтылық;
Төзімділік пен отқа төзімді;
Индустриялды;
Үнемді (экономды);
Пайдалануға жарамды жабын-террасаларды әдетте шатыры жоқ бума гидрооқшаулығы бар жабындарда орнатады. Жабын- террасаларының кедені көлденең, ал төбесінің еңісі - 25°. Кедені гидрооқшаулықтан қорғайтын текше ретінде пайдаланылады. Оны қалыңдығы 30ммден кем емес кварц құм немесе асфальт шамшырақтарындағы темірбетон төсеуіне тас немесе темірбетон плитасымен орнатады. Пайдаланбалы жабындарға қарағанда бұл жабындарды гидрооқшаулығы үшін төзімді бума материалдарын қолданады. Бума материалына 2 ммдей ыстық карамай жағады.
Ежелгі Рим термалары.
Алғашқы термаларды Агриппа Рим қаласында б.э.д 25-19 жылдары халқының тегін қолдануы үшін құрған. Олардын жанында Марсты жазықтарында Нерон өз термаларын салған (кейін оларды Александр Север жөндеген, сол себепті ол термаларды Александр термалары деп атап кеткен). Нероннын Алтын үй жанында Тит термалары орналасқын; олардан солтүстік-шығысқа қарай Траян термалары болған, онда Траян императоры кезінде әйелдер ғана жуынған. Кейін Каракаллы термалары құрылған, олар Антонина термалары деп аталған; орналасқан жері Аппия жолы жанында, Каппен қақпасынын ар жағында, Авентина мен Цели аралығында болған. Квиринал мен Виминал арасында ауданы 13 га Диоклетиана термалары болған. Фригидарий термаларын Микилянджело кейін қазіргі кезге дейін тұрған Санта-Мария-дельи-Анджели-э-деи-Мартири шіркеуіне өзгертіп жіберген. Қазір бұл жерлерде Рим ұлттық музейі орналасқан. Термалар Римнің түкпір жерлерінде де құрылған. Мысалы, Трирдегі термалар.
Көпшілік білетін терма деп аталатын моншалар ол кезде гигиена мен денсаулық жақсарту үшін ғана қолданбаған. Термаларда массаж жасайтын мен сайыстар өткізу бөлмелері болған. Ішінде демалу бөлмелері, жиналыс өткізу және де кітапханалар да болған. Онда тойлау да, театрлық көрсетулер, көркем көрмелері мен түрлі заттармен сауықтары өткізілген. Солай Рим моншасы тек денсауықтыратын ғана емес, ол спорт және жалпы мәдени орталық болған.
Император термаларының іші мәрмәрмен, мозаикамен әшекейленген, ішінде түрлі мүсіндер мәрмәр бағандары орнатылған, ал терезелер мен есіктері қоладан жасалған.
Термалардағы жылыту жүйесі (системасы):
Рим сәулетшілері гипакауст атты кеден мен қабырғаларды жылытумен істейтін өте тиімді жылыту жүйесін ойлап тапқан. Пеште қыздырылған су мен ауа кеден асты мен қабырға араларынан өткізілген. Кеден өте қатты ыстық болмауы үшін, оны екі қабатты жабын істеген. Үстіңгі жабын құрамына үлкен кірпіштер, глина төсеуі мен негізгі жабын болған. Осының бәрі кірпіш тірегінде, ішінен кірпіш шахмат ретімен құрылған. Арасында метал қапсырмалырымен біріктірілшен тікбұрышты кірпіштер орнатқан. Қабырғалары ішінен мәрмәрмен қапталған.
терминдер:
Палестра — Физикалық жаттығулар жасау үшін бөлме
Гипокауст —кальдари астында орнатылған жылыту жүйесі
Лаконик (судаториум, гипокауст) — шайыну бассейні бар, кеуіп жылыну үшін бөлме
Лабрум —лакониктегі бассейн
Пропнигий — шабыну бөлмесі
Айлептерий — денеге май жағып массаж жасайтын арнайы бөлме