Экзамен билеті № 12

1. Үй жайлы тұрғын үйдің сәулет-жоспарлау құрылымы, жобалау ұтанымдары

Бір, екі пәтерлі аулалық жеке жер телім және қосалқы құрылыстары бар тұрғын үйлер үй жайлы (усадебные)деп атайды.

Пәтер, аула және қосалқы құрылымдардың органикалық байланысы, үздіксіз функциялық байланысы тұрғын үйдің тұтастығын көрсетеді.

Жоспар нақты функциялық екі зонаға: тұрғын және шаруашылық бөлмелерге бөлу керек. Үй жайлы пәтер үшін үлкен мағына бөлменің шаруашылық бөлмелерден алшақ орналасқаны маңызды. Сол себептен екі кіре беріс ұйымдастырылады - бірінші алдыңғы көшеге қарайтын есік және аулааға шығатын қосалқы есік. Көпқабатты үйлерге қарағанда,аз қабатты үйлерде тұруға мүмкіндік жасайтын гигиеналық талаптарға сай жобаланады.

Оқшауланған ғимараттың орналасуы ішіндегі ыңғайлылыққа септігін тигізеді. Ішкі инженерлік абаттандыру қала типтес үйлерге қойылатын талапқа сай.

Құрылыс орнының табиғи-климаттық есеп өмір сүрі ыңғайлылығын есептеу үшін қажет. Аз қабатты үйлер үшін оның маңызы зор.

Жоспарлау- әдістері. функциялық зоналау ұстанымымен жобалау барысында нұсқалық, еркін және икемді түрлерін пайдаланады.

Нұсқалық жоспарлау -бір бөлменің немесе барлық үйдің жобасының бірнеше жоспарлау шешімін жетілдіру. Ол тұрғын үйдің моралдық қартаюын ұзарту үшін қажет.

Еркін жоспарлау- функциялық зонаны құрылымды элемент ретінде сипаттайды. Нәтижесінде бөлінбеген үлкен қонақжай бөлмесіндей кеңістік пайд болады. Бұны жекежайда, вилладағв ортақ отбасылық бөлікте пайдалануға болады. Арада нәтижеде многофункционального игерушіліктің қонақ бөлменің үлгісінің үлкен, бұтарланбаған аясы қыртысталады. Еркін жоспарла- общесемейной бөлікте жекежайда және виллаларда қолданылады.

Икемді жоспарлау - бөлменібөліп, немесе біріктіріп бір үлкен бөлмеге айналдыруға мүмкіндік береді. мақсаты - тәулік және сағат ішінде тұрғындардың қажеттілігіне орай пәтер ішінің ауысуы. Икемді жоспарлау ыңғайлы, шағын тұрғын үйге тиімді жоспарлау үшін қажет.

келесі жоспарлау әдісіне үйдегі шаруашылық бөлмелердің үйдің бүйір кіреберіс орналасуы.Жоспарлау функцианалды нақты зоналарға бөлінуге байланысты: ортақ отбасылық, жатын бөлме және шаруашылық. Үй жайлы үйлер санатына блоктанған үйлердің барлығы жатады. Бір пәтерлі үй болғанымен, бұл үйлер өте үнемді. (6-8 пәтерлі блоктанған үйлердегі ортақ ауданның 1 м² құны бір пәтерлі үйлерге қарағанда 17% төмен)

2) майда тастардан жасалған қабырға.

Осы материалдардан жасалатын қабырғалар үш топқа бөлінеді:

1) бір тектес жеңілдетілмеген тұтас(ірі және қуыс тастардан);

2) бір тектес емес тұтас жеңілдетілген және жеңілдетілмеген;

3) жеңілдетілген ауа қуысымен

Қабырғаны қалау үшін табиғи және жасанды жеке тастарды (түрлі қыштарды, қуыс тастар және т.д.) қолданады.

Бір тұтас кірпіш қабырғасын қалау кезінде екі тәсіл қолданылады: екі қатарлы және көпқатарлы. Қабырғаның қалыңдығын теплотехникалық талаптарға сай жарты кірпіш еніналады (1; 1,5; 2; 2,5 және т.б.) қабылдайды. Салыстырмалы үлкен нығыздығының және тас қалауының жоғары жылуөткізгіштігінің арқасында аз этажды ғимарат қабырғасының қалыңдығын керамика қыштан жасағанда оның беріктігіне қарап емес, ал теплотехникалық ойлардан құрастырады.Кірпіш қалауының осы кемшілігін қуыс кірпіш немесе жеңілдетілген кірпішпен ауыстырады.Бұнда кірпіштің жартысын жылу өткізбейтін материалдармен ауыстырады.Ең жоғары жылу өткізбейтін қасиетке бір тұтас тік саңылаулары бар жеңілдетілген қабырғалар ие.

Бұл тастардан жасалған қабырғалар тізбекпен қаланып, сырты сыланады. Мықтылығы созылу мен сығылу кезінде тастың қаттылығы мен ерітіндіге тәуелді. онымен қатар қалаудың сапалылығына қарайды. қалау жұмыстарының анализі қысым кезінде тік шовтардың іске қатыспайтынын көрсететді, ол қатқан кезде ерітінді шөгеді. таспен ерітіндінің тіркелуі бұзылады. үстінен қараған кезде шовтарды,жіңішке саңылау ретінде көруге болады. Олардың ұшында кернеу концентрациясы болады. Жоғары және төменгі жатқан қалаудың күші горизонталь шовтар арқылы беріледі. күш бері біркелкі болмайды.Ол ерітіндінің мықтылығы мен қаттылығына, ұзындығы мен еніне байланысты. Осының нәтижесінде тастар тек сығуға ғана емес, иілу мен қиюға жұмыс істейді.Қысым кезінде қалау тастың көлденең және горизонталь шов деформациясына ұшырайды. Сонымен ерітіндінен гөрі тас деформациясы көбірек.Тіркем арқылы тастың және ерітіндінің еркін көлденең деформацияға ұшырауы мүмкін емес, сол себептен тастың ерітіндімен жанасуының жазықтықтарына жанама созылым тудыратын күш пайда болады. Созылым көп болған сайын, ерітінді әлсіз болады.