- •Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі
- •615.1 (075.8)
- •Мазмұны
- •1 Тарау. Жалпы фармакология...............................................................11
- •2 Тарау. Жалпы рецептура.....................................................................32
- •3 Тарау. Афференттік иннервацияға әсер ететін дәрілер...............48
- •4 Тарау. Эфференттік иннервацияға әсер ететін дәрілер. Холинорецепторларға әсер ететін дәрілер
- •5 Тарау. Адренорецепторларға әсер ететін дәрілер
- •6 Тарау. Жалпы медиаторлық әсерлі дәрілер.................................137
- •7 Тарау. Наркозға арналған дәрілер. Этил спирті........................157
- •8 Тарау. Гамқ (гамма-аминомайлы қышқылы) рецепторларына
- •9 Тарау. Ауыруды басатын дәрілер................................................224
- •11 Тарау. Иммунотропты дәрілер..........................................................292
- •1 Тарау. Жалпы фармакология.
- •Фармакокинетикалық кезең
- •1.1.2. Дәрілердің сіңірілуі
- •1.1.3. Дәрілердің таралуы
- •1.1.4. Дәрілердің өзгеруі
- •1.1.5. Дәрілердің шығарылуы (экскреция)
- •Негізгі фармакокинетикалық өлшемдер.
- •Фармакодинамикалық кезең
- •Фармакодинамика мен фармакокинетиканың арасындағы байланыс
- •1.3.1. Сурет Дәрі мен жүктілік
- •1.4. Дәрілердің негізгі ықпалдары
- •1.5. Дәрілердің жанама әсерлерінің көрінісі
- •1.6. Фармацевтикалық кезең
- •13. “Аффинитет” – бұл:
- •15. «Биотрансформация» дегеніміз:
- •17. «А» тізіміне жататын дәрілер:
- •18. Дәріге тәуелділік – бұл:
- •19. Рецептор – бұл:
- •22. Ағзаға дәрілерді энтералді жолмен енгізу:
- •29. Фармакодинамика – бұл фармакологияның зерттейтін бөлімі:
- •30. Мутагендік – бұл фармакологияның зерттейтін бөлімі //
- •2. Тарау Жалпы рецептура
- •2.1. Қатты дәрілік түрлер
- •2.2. Жұмсақ дәрілік түрлер
- •2.3. Сұйық дәрілік түрлер.
- •2.4. Егуге арналған дәрілік түрлер
- •2.5.Аэрозоль және басқада дәрілік түрлер.
- •2. Сыртқа қолдануға арналған ұнтақтар келесі мөлшерде жазылады:
- •7. Наркотикалық және соларға теңестірілген дәрілерге рецептті жазудың ерекшеліктері:
- •8. Флакон түріндегі шығатын мөлшерленген дәріге жазылған дұрыс рецептті көрсетіңіз:
- •9. Суспензия – бұл:
- •10. Драже – бұл:
- •11. Драженің мөлшерленген түріне жазылған дұрыс рецептті көрсетіңіз:
- •12. Рецепт – бұл дәрігердің жазбаша жүгінуі:
- •І бөлім. Шеткі жүйке жүйесінің бөліміне әсер ететін дәрілер.
- •3 Тарау. Афференттік иннервацияға әсер ететін дәрілер
- •3.1.1. Беткейлік жансыздандыру үшін қолданылатын дәрілер (кокаин, бензокаин, тетракаин, лидокаин, бумекаин)
- •3.1.2. Инфильтрациялық жансыздандыру үшін қолданылатын дәрілер (прокаин, лидокаин, бупивакаин, тримекаин)
- •3.1.3. Өткізгіштік жансыздандыру үшін қолданылатын дәрілер (прокаин, лидокаин, тримекаин, бупивакаин, артикаин)
- •3.1.4. Мидың өрмек қабықшасының астындағы кеңістікті жансыздандыру үшін қолданылатын дәрілер (лидокаин, тримекаин, артикаин, бупивакаин жоғарыда 3.1.1.; 3.1.2. Және 3.1.3 қара)
- •3.1.5. Эпидуральды және каудальды жансыздандыру үшін қолданылатын
- •Дәрілер (лидокаин, бупивакаин, ропивакаин).
- •Тұтқыр, қаптағыш және сорғыш дәрілер.
- •3.2.1. Тұтқыр дәрілер
- •3.2.2. Қармаушы дәрілер
- •3.2.3. Сорғыш дәрілер
- •3.2.4. Тітіркендіргіш дәрілер
- •«Афференттік иннервацияға әсер ететін дәрілер» тақырыбы бойынша тестік тапсырмалар
- •4.1. Антихолинэстеразды дәрілер
- •4.1.1 Кесте. Антихолинэстеразды дәрілермен жедел улану (прозерин, фоқ).
- •4.2. М-холиномиметиктер
- •4.3. Н-холиномиметиктер
- •4.4. М-холинотежегіштер
- •4.5. Ганглиотежегіштер
- •4.6. Миорелаксанттар
- •«Холинорецепторларға әсер ететін заттар» тақырыбы бойынша тестілік тапсырмалар.
- •14. Ганглиотежегіштерге жатады:
- •5.1. Адреномиметиктер
- •5.1.1. Α - және β – адреномиметиктер
- •5.1.2. Α - адреномиметиктер
- •5.1.3. Β – адреномиметиктер
- •5.2. Адренотежегіштер
- •5.2.1. Α - адренотежегіштер
- •5.2.2. Β – адренотежегіштер
- •Симпатомиметикалық және симпатолитикалық дәрілер
- •Симпатомиметикалық дәрілер
- •5.3.2. Симпатолитикалық дәрілер
- •«Адренорецепторларға әсер ететін дәрілер» тақырыбы бойынша тест сұрақтары.
- •Іі бөлім. Орталық жүйке жүйесіне әсер ететін дәрілер
- •6 Тарау. Жалпы медиаторлық әсері дәрілер (дофаминді, серотонинді және пкринергиялық рецепторлар)
- •6.1. Дофаминергиялық дәрілер
- •6.2. Серотонинергиялық дәрілер
- •6.3. Пуринергиялық дәрілер
- •1. Бас ми қабығына айқын қоздырушы әсер береді:
- •7.1.1. Тыныс арқылы берілетін наркозды дәрілер
- •7.1.2 Тыныс арқылы берілмейтін наркозды дәрілер
- •7.2. Этил спирті
- •«Наркозға арналған заттар мен этил спирті» тақырыбы бойынша тестік тапсырмалар
- •8.1.Ұйықтататын дәрілер
- •8.1.1. Гамқ (бензодиазепиндерге ұқсас болып келеді) рецепторларының агонисттері
- •8.1.2. Наркотикалық типті әсері бар ұйықтататын дәрілер
- •8.1.3. Әр түрлі топтағы ұйықтататын дәрілер
- •8.2. Қояншыққа қарсы дәрілер
- •8.2.1.Үлкен тырысу ұстамаларында қолданылатын дәрілер
- •8.2.2. Кіші тырысу ұстамаларында қолданылатын дәрілер
- •8.2.3. Психомоторлы эквивалент кезінде қолданылатын дәрілер
- •8.2.4. Миаклонуста қолданылатын дәрілер
- •8.2.5. Қояншық статусын шеттетуде қолданылатын дәрілер
- •8. 3. Паркинсонизмге қарсы дәрілер
- •8.3.1. Холинергиялық дәрілер
- •8.3.2. Дофаминергиялық дәрілер
- •«Гамқ-рецепторларына әсер ететін дәрілер» тақырыбы бойынша тестік тапсырмалар
- •9 Тарау. Ауыруды басатын дәрілер
- •Ағзадағы ауыруды жалпыландыратын және басатын механиз
- •9.1. Орталыққа әсер ететін наркотикалық (опиоидтық) ауыруды басатын дәрілер
- •9.1.1. Опиоидты рецепторлардың (табиғи анальгетиктер) толық агонисттері
- •9.1.2. Опиоидты рецепторлардың – (жасанды анальгетиктер) толық агонисттері
- •9.1.3. Опиоидты рецепторлардың жартылай агонисттері мен агонист-антагонисттері
- •9.1.4. Наркотикалық ауыруды басатындардың антагонистері
- •9.2. Орталыққа әсері ететін наркотикалық емес ауыруды басатын дәрілер
- •9.2.1. Қызуды және ауырсынуды басатын ықпал әсері бар дәрілер
- •9.2.2. Ауырсынуды басатын ықпал әсері бар әртүрлі топтағы дәрілер
- •9.2.3. Әсер ету механизмі аралас ауыруды басатын дәрілер
- •9.3. Шетке әсер ететін ауыруды басатын дәрілер (стероидты емес қабынуға қарсы дәрілер)
- •Ііі бөлім. Қабынуды тежейтін және иммундық үрдістерге әсер ететін дәрілер
- •10 Тарау. Қабынуға қарсы дәрілер
- •10.1. Стероидты қабынуға қарсы дәрілер
- •10.1.1. Бүйрек үсті безінің қыртысты қабатының табиғи гормондары
- •10.1.2. Бүйрек үсті безінің қыртысты қабатының жасанды гормондары
- •10.1.3. Бүйрек үсті безінің қыртысты қабатының фтордан тұратын гормондары
- •10.1.4. Ингаляциялық жолмен қолдануға арналған глюкокортикоидты препараттар
- •10.1.5. Жергілікті қолдануға арналған глюкокортикоидты препараттар
- •10.2.1. Стероидты емес қабынуға қарсы қышқылдар тобының дәрілері
- •10.2.1.1 Салицил қышқылының туындысы
- •10.2.1 Пиразолидин туындысы
- •10.2.1.3. Индол сірке қышқылының туындысы
- •10.2.1.4. Фенил сірке қышқылының туындысы
- •10.2.1.5. Оксикам туындысы
- •10.2.1.6. Пропион қышқылының туындысы
- •10.2.2. Стреоидты емес қабынуға қарсы – қышқылдық емес топтар
- •10.2.2.1 Алканон туындысы
- •10.2.2.2. Сульфонамид туындысы
- •10.3. Әртүрлі топтардағы қабынуға қарсы дәрілер
- •10.3.1. Алтын препараттары
- •10.3.2. Жиынақ түзеуші қосылыстар
- •10.3.3. Безгекке қарсы дәрілер Хлорохин, гидроксихлорохин (Безгекке қарсы дәрілер 2-ші бөлімді қара)
- •11.1. Иммуносупрессорлы дәрілер
- •11.1.1. Цитостатикалық дәрілер
- •11.1.2. Глюкокортикоидтар
- •Антибиотиктер
- •Антиденелер препараттары
- •Иммунды белсендіруші дәрілер
- •11.2.1. Эндогенді жолмен алынған полипептидтер және олардың үйлестері
- •11.2.2. Жасанды препараттар
- •Микробтардан алынған препараттар және олардың үйлестері
- •Интерферондар (ифн)
- •Интерферонның индукторлары (интерфероногендер)
- •Интерлейкиндер
- •11.2.7. Иммуноглобулин препараттары
- •11.3. Аллергияға қарсы дәрілер
- •11.3.1. Гистаминге қарсы дәрілер
- •11.3.2. Мес жасушасының түйіршіксізденуіне кедергі жасайтын дәрілер
- •11.3.3. Глюкокортикоидтар (10.1. Стероидты қабынуға қарсы қолданылатын дәрілер тақырыбын қарау)
- •11.3.4. Симптоматикалық аллергияға қарсы қолданылатын дәрілер
- •«Иммунотропты дәрілер» тақырыбы бойынша тестік тапсырмалар
- •Пәндік көрсеткіш
- •Е ж з
13. “Аффинитет” – бұл:
а/ плазмадағы препарат құнарлығының дәрінің мөлшеріне қатынасы//
б/ плазмадағы препарат құнарлығының 50%-ға төмендеген уақыты//
в/ заттың рецепторға ұқсас болуы//
г/ ағзада дәрілік зат құрылысының өзгеруі//
д/ біріктіріп қолданғанда препараттардың ықпалының төмендеуі//
14. Фармакотерапияның негізгі түрлері:
а/ химиотерапия, этиотропты, патогенетикалық//
б/ орын басатын ем, десенсибилизирлеуші, этиотропты//
в/ алдын алу шаралары үшін, гормоналді, патогенетикалық//
г/ жалпы қуаттандырушы, этиотропты, патогенетикалық//
д/ этиотропты, патогенетикалық, симптоматикалық, орын басатын ем//
15. «Биотрансформация» дегеніміз:
а/ дәрілік препараттың метаболит түріне биохимиялық айналуы//
б/ препараттың белсенділігінің жоғарылауына бағытталған синтетикалық
реакциялар//
в/ ферментативті гидролиз, дәрілердің липолизі//
г/ қан плазмасындағы бір қатар биохимиялық үдерістер//
д/ бауырдағы дәрілердің тотығуы//
16. Дәрілерге “Жанама реакциялар” - бұл:
а/ дәрінің тотығу, тотықсыздану және гидролиз арқылы басқа затттарға айналуы//
б/ дәрінің бауырдан өткеннен кейінгі туындайтын ықпалы//
в/ терапиялық мөлшер диапазонында дамитын қалаусыз ықпалдар//
г/ ағзаға препаратты енгізуді доғарғаннан кейінгі болатын реакция//
д/ дәріні қайта қолданғанда әсерінің төмендеуі//
17. «А» тізіміне жататын дәрілер:
а/ сейфтерде және арнайы шкафтарда сақталатын, жұмыстан кейін мөрленетін//
б/ өте улылы “Venena” тізіміне жататын //
в/ сақталуы мен қолданылуы сақтықпен жүргізіледі//
г/ наркотикалық дәрілер//
д/ улылығы төмен, дәрігердің бақылауысыз қолданылады//
18. Дәріге тәуелділік – бұл:
а/ дәріні қайта қолдануға жеркенішті қарау//
б/ препаратты қайта қолданғанда тиімділігінің төмендеуі//
в/ бірнеше дәрінің ағзадағы әрекеттесуі//
г/ ағзада дәрі құрылысының өзгеруі//
д/ дәріні қайта қолдануға құштарлық//
19. Рецептор – бұл:
а/ эндогенді гормондардың әсеріне жауап беретін макромолекула топтары//
б/ каталитикалық үдерістердің индукторы//
в/ химиялық қосылыстарға сезімталды макромолекулярлы мембрананың құрылысы//
г/ жүйке импульстарын белсендіру үшін олардың гиперстимуляциясы кезіндегі
негізгі субстанциялар//
д/ биологиялық белсенді заттардың әсерін потенциялайтын субстрат//
20. Парентеральды енгізу жолдарына жататындар:
а/ к/тамырға, б/етке, ингаляциялық, тік ішекке//
б/ интраперитонеалді, тілдің астына, тері астына//
в/ а/ішіне, тік ішекке, ингаляциялық//
г/ тері астына, к/тамырға, per os//
д/ к/тамырға, а/ішіне, б/етке, тері астына//
21. Курстық мөлшерге анықтама беру:
а/ детоксикация кезінде емдік ықпал үшін қажетті мөлшер//
б/ бір рет қабылдауға тағайындалған емдеу үшін қажетті мөлшер//
в/ көптеген науқастар үшін қажетті емдік мөлшер//
г/ парентеральді тағайындау кезінде қажетті емдік үшін мөлшер//
д/ емдеу курсын өту кезінде емдік үшін қажетті мөлшер//
22. Ағзаға дәрілерді энтералді жолмен енгізу:
а/ субарахноидальді//
б/ бұлшық етке//
в/ көк тамырға//
г/ тері астына//
д/ тілдің астына//
23. Парантералді енгізу жолдары:
а/ интрадуоденальді//
б/ артерия ішіне//
в/ тілдің астына//
г/ ұртқа//
д/ тері беткейіне//
24. Бір рецепторларды қоздыратын және басқаларын тежейтін ДД://
а/агонисттер//
б/ антагонисттер //
в/ агонист-антагонисттер//
г/ синергисттер//
д/ антидоттар
25. Аффинитет және ішкі белсенділігі бар ДД атайды: //
а/ агонисттер//
б/ антагонисттер//
в/ агонист-антагонисттер//
г/ синергисттер//
д/ антидоттар//
26. Кумуляция түрлері://
а/ қосындылау, потенцирлеу //
б/ бәсекелестік, бәсекелестік емес //
в/ психикалық, физикалық //
г/ материалды, қызметтік //
д/ тікелей, резорбтивті//
Фармакокинетика – бұл фармакологияның зерттейтін бөлімі://
а/ ДД сіңірілу, таралу, метаболизмі мен шығарылу ерекшелігі//
б/ дәрі-дәрмектердің асқынуы//
в/ дәрілердің генетикалық аппаратқа әсері//
г/ дәрі-дәрмектердің әсер ету механизмі//
д/ дәрі-дәрмектердің жиналуы//
Дәрілермен уланғанда жүргізілетін шаралар:
а/ асқазанды жуу, жылдамдатылған диурез, антидоттарды қолдану//
б/ құстыру, жанама әсерлері төмен басқа дәрілерге ауыстыру//
в/ андитоттарын тағайындау, асқазанды жуу, науқасты төсекке жатқызу/
г/ ішті босататын дәрілерді тағайындау, ерітінділерді бұлшық етке енгізу//
д/ науқасқа ешқандай сұйықтықтарды бермеу керек//