- •Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі
- •615.1 (075.8)
- •Мазмұны
- •1 Тарау. Жалпы фармакология...............................................................11
- •2 Тарау. Жалпы рецептура.....................................................................32
- •3 Тарау. Афференттік иннервацияға әсер ететін дәрілер...............48
- •4 Тарау. Эфференттік иннервацияға әсер ететін дәрілер. Холинорецепторларға әсер ететін дәрілер
- •5 Тарау. Адренорецепторларға әсер ететін дәрілер
- •6 Тарау. Жалпы медиаторлық әсерлі дәрілер.................................137
- •7 Тарау. Наркозға арналған дәрілер. Этил спирті........................157
- •8 Тарау. Гамқ (гамма-аминомайлы қышқылы) рецепторларына
- •9 Тарау. Ауыруды басатын дәрілер................................................224
- •11 Тарау. Иммунотропты дәрілер..........................................................292
- •1 Тарау. Жалпы фармакология.
- •Фармакокинетикалық кезең
- •1.1.2. Дәрілердің сіңірілуі
- •1.1.3. Дәрілердің таралуы
- •1.1.4. Дәрілердің өзгеруі
- •1.1.5. Дәрілердің шығарылуы (экскреция)
- •Негізгі фармакокинетикалық өлшемдер.
- •Фармакодинамикалық кезең
- •Фармакодинамика мен фармакокинетиканың арасындағы байланыс
- •1.3.1. Сурет Дәрі мен жүктілік
- •1.4. Дәрілердің негізгі ықпалдары
- •1.5. Дәрілердің жанама әсерлерінің көрінісі
- •1.6. Фармацевтикалық кезең
- •13. “Аффинитет” – бұл:
- •15. «Биотрансформация» дегеніміз:
- •17. «А» тізіміне жататын дәрілер:
- •18. Дәріге тәуелділік – бұл:
- •19. Рецептор – бұл:
- •22. Ағзаға дәрілерді энтералді жолмен енгізу:
- •29. Фармакодинамика – бұл фармакологияның зерттейтін бөлімі:
- •30. Мутагендік – бұл фармакологияның зерттейтін бөлімі //
- •2. Тарау Жалпы рецептура
- •2.1. Қатты дәрілік түрлер
- •2.2. Жұмсақ дәрілік түрлер
- •2.3. Сұйық дәрілік түрлер.
- •2.4. Егуге арналған дәрілік түрлер
- •2.5.Аэрозоль және басқада дәрілік түрлер.
- •2. Сыртқа қолдануға арналған ұнтақтар келесі мөлшерде жазылады:
- •7. Наркотикалық және соларға теңестірілген дәрілерге рецептті жазудың ерекшеліктері:
- •8. Флакон түріндегі шығатын мөлшерленген дәріге жазылған дұрыс рецептті көрсетіңіз:
- •9. Суспензия – бұл:
- •10. Драже – бұл:
- •11. Драженің мөлшерленген түріне жазылған дұрыс рецептті көрсетіңіз:
- •12. Рецепт – бұл дәрігердің жазбаша жүгінуі:
- •І бөлім. Шеткі жүйке жүйесінің бөліміне әсер ететін дәрілер.
- •3 Тарау. Афференттік иннервацияға әсер ететін дәрілер
- •3.1.1. Беткейлік жансыздандыру үшін қолданылатын дәрілер (кокаин, бензокаин, тетракаин, лидокаин, бумекаин)
- •3.1.2. Инфильтрациялық жансыздандыру үшін қолданылатын дәрілер (прокаин, лидокаин, бупивакаин, тримекаин)
- •3.1.3. Өткізгіштік жансыздандыру үшін қолданылатын дәрілер (прокаин, лидокаин, тримекаин, бупивакаин, артикаин)
- •3.1.4. Мидың өрмек қабықшасының астындағы кеңістікті жансыздандыру үшін қолданылатын дәрілер (лидокаин, тримекаин, артикаин, бупивакаин жоғарыда 3.1.1.; 3.1.2. Және 3.1.3 қара)
- •3.1.5. Эпидуральды және каудальды жансыздандыру үшін қолданылатын
- •Дәрілер (лидокаин, бупивакаин, ропивакаин).
- •Тұтқыр, қаптағыш және сорғыш дәрілер.
- •3.2.1. Тұтқыр дәрілер
- •3.2.2. Қармаушы дәрілер
- •3.2.3. Сорғыш дәрілер
- •3.2.4. Тітіркендіргіш дәрілер
- •«Афференттік иннервацияға әсер ететін дәрілер» тақырыбы бойынша тестік тапсырмалар
- •4.1. Антихолинэстеразды дәрілер
- •4.1.1 Кесте. Антихолинэстеразды дәрілермен жедел улану (прозерин, фоқ).
- •4.2. М-холиномиметиктер
- •4.3. Н-холиномиметиктер
- •4.4. М-холинотежегіштер
- •4.5. Ганглиотежегіштер
- •4.6. Миорелаксанттар
- •«Холинорецепторларға әсер ететін заттар» тақырыбы бойынша тестілік тапсырмалар.
- •14. Ганглиотежегіштерге жатады:
- •5.1. Адреномиметиктер
- •5.1.1. Α - және β – адреномиметиктер
- •5.1.2. Α - адреномиметиктер
- •5.1.3. Β – адреномиметиктер
- •5.2. Адренотежегіштер
- •5.2.1. Α - адренотежегіштер
- •5.2.2. Β – адренотежегіштер
- •Симпатомиметикалық және симпатолитикалық дәрілер
- •Симпатомиметикалық дәрілер
- •5.3.2. Симпатолитикалық дәрілер
- •«Адренорецепторларға әсер ететін дәрілер» тақырыбы бойынша тест сұрақтары.
- •Іі бөлім. Орталық жүйке жүйесіне әсер ететін дәрілер
- •6 Тарау. Жалпы медиаторлық әсері дәрілер (дофаминді, серотонинді және пкринергиялық рецепторлар)
- •6.1. Дофаминергиялық дәрілер
- •6.2. Серотонинергиялық дәрілер
- •6.3. Пуринергиялық дәрілер
- •1. Бас ми қабығына айқын қоздырушы әсер береді:
- •7.1.1. Тыныс арқылы берілетін наркозды дәрілер
- •7.1.2 Тыныс арқылы берілмейтін наркозды дәрілер
- •7.2. Этил спирті
- •«Наркозға арналған заттар мен этил спирті» тақырыбы бойынша тестік тапсырмалар
- •8.1.Ұйықтататын дәрілер
- •8.1.1. Гамқ (бензодиазепиндерге ұқсас болып келеді) рецепторларының агонисттері
- •8.1.2. Наркотикалық типті әсері бар ұйықтататын дәрілер
- •8.1.3. Әр түрлі топтағы ұйықтататын дәрілер
- •8.2. Қояншыққа қарсы дәрілер
- •8.2.1.Үлкен тырысу ұстамаларында қолданылатын дәрілер
- •8.2.2. Кіші тырысу ұстамаларында қолданылатын дәрілер
- •8.2.3. Психомоторлы эквивалент кезінде қолданылатын дәрілер
- •8.2.4. Миаклонуста қолданылатын дәрілер
- •8.2.5. Қояншық статусын шеттетуде қолданылатын дәрілер
- •8. 3. Паркинсонизмге қарсы дәрілер
- •8.3.1. Холинергиялық дәрілер
- •8.3.2. Дофаминергиялық дәрілер
- •«Гамқ-рецепторларына әсер ететін дәрілер» тақырыбы бойынша тестік тапсырмалар
- •9 Тарау. Ауыруды басатын дәрілер
- •Ағзадағы ауыруды жалпыландыратын және басатын механиз
- •9.1. Орталыққа әсер ететін наркотикалық (опиоидтық) ауыруды басатын дәрілер
- •9.1.1. Опиоидты рецепторлардың (табиғи анальгетиктер) толық агонисттері
- •9.1.2. Опиоидты рецепторлардың – (жасанды анальгетиктер) толық агонисттері
- •9.1.3. Опиоидты рецепторлардың жартылай агонисттері мен агонист-антагонисттері
- •9.1.4. Наркотикалық ауыруды басатындардың антагонистері
- •9.2. Орталыққа әсері ететін наркотикалық емес ауыруды басатын дәрілер
- •9.2.1. Қызуды және ауырсынуды басатын ықпал әсері бар дәрілер
- •9.2.2. Ауырсынуды басатын ықпал әсері бар әртүрлі топтағы дәрілер
- •9.2.3. Әсер ету механизмі аралас ауыруды басатын дәрілер
- •9.3. Шетке әсер ететін ауыруды басатын дәрілер (стероидты емес қабынуға қарсы дәрілер)
- •Ііі бөлім. Қабынуды тежейтін және иммундық үрдістерге әсер ететін дәрілер
- •10 Тарау. Қабынуға қарсы дәрілер
- •10.1. Стероидты қабынуға қарсы дәрілер
- •10.1.1. Бүйрек үсті безінің қыртысты қабатының табиғи гормондары
- •10.1.2. Бүйрек үсті безінің қыртысты қабатының жасанды гормондары
- •10.1.3. Бүйрек үсті безінің қыртысты қабатының фтордан тұратын гормондары
- •10.1.4. Ингаляциялық жолмен қолдануға арналған глюкокортикоидты препараттар
- •10.1.5. Жергілікті қолдануға арналған глюкокортикоидты препараттар
- •10.2.1. Стероидты емес қабынуға қарсы қышқылдар тобының дәрілері
- •10.2.1.1 Салицил қышқылының туындысы
- •10.2.1 Пиразолидин туындысы
- •10.2.1.3. Индол сірке қышқылының туындысы
- •10.2.1.4. Фенил сірке қышқылының туындысы
- •10.2.1.5. Оксикам туындысы
- •10.2.1.6. Пропион қышқылының туындысы
- •10.2.2. Стреоидты емес қабынуға қарсы – қышқылдық емес топтар
- •10.2.2.1 Алканон туындысы
- •10.2.2.2. Сульфонамид туындысы
- •10.3. Әртүрлі топтардағы қабынуға қарсы дәрілер
- •10.3.1. Алтын препараттары
- •10.3.2. Жиынақ түзеуші қосылыстар
- •10.3.3. Безгекке қарсы дәрілер Хлорохин, гидроксихлорохин (Безгекке қарсы дәрілер 2-ші бөлімді қара)
- •11.1. Иммуносупрессорлы дәрілер
- •11.1.1. Цитостатикалық дәрілер
- •11.1.2. Глюкокортикоидтар
- •Антибиотиктер
- •Антиденелер препараттары
- •Иммунды белсендіруші дәрілер
- •11.2.1. Эндогенді жолмен алынған полипептидтер және олардың үйлестері
- •11.2.2. Жасанды препараттар
- •Микробтардан алынған препараттар және олардың үйлестері
- •Интерферондар (ифн)
- •Интерферонның индукторлары (интерфероногендер)
- •Интерлейкиндер
- •11.2.7. Иммуноглобулин препараттары
- •11.3. Аллергияға қарсы дәрілер
- •11.3.1. Гистаминге қарсы дәрілер
- •11.3.2. Мес жасушасының түйіршіксізденуіне кедергі жасайтын дәрілер
- •11.3.3. Глюкокортикоидтар (10.1. Стероидты қабынуға қарсы қолданылатын дәрілер тақырыбын қарау)
- •11.3.4. Симптоматикалық аллергияға қарсы қолданылатын дәрілер
- •«Иммунотропты дәрілер» тақырыбы бойынша тестік тапсырмалар
- •Пәндік көрсеткіш
- •Е ж з
«Адренорецепторларға әсер ететін дәрілер» тақырыбы бойынша тест сұрақтары.
1. Бета-адренотежегіштерді қолданылудағы көрсеткіштерінің біреуінен басқасы дұрыс:
а/ гипотиреоидизм;
б/ артериалды гипертензия;
в/ жүректің ишемиялық ауруы;
г/ жүрек ырғағының бұзылысы;
д/ стенокардия;
***
2. α-адренорецепторларды ынталандырумен байланысты, негізгі әсерлері қайсы:
а/ тамырлардың тарылуы;
б/ тамырлардың кеңеюі;
в/ миометрия тонусының төмендеуі;
г/ жүректің соғу жиілігі және күшінің жоғарылауы;
д/ гликогенолиз;
***
3. Адреналина гидрохлорид қай топтың препаратына жатады:
а/ -адренотежегіштер;
б/ симпатолитик;
в/ - және -адреномиметик;
г/ М-холинотежегіштер;
д/ миотропты спазмолитик;
***
4. Адреналинді қандай жағдайда қолданылады:
а/ анафилактикалық шок, гипогликемия, жүрек тоқтағанда;
б/ жүрек аритмиясында, гипергликемиялық комада;
в/ тахикардия, гипертензия;
г/ аритмия, экстрасистолия;
д/ фторотанды, циклопропанды наркозда;
***
5. Адренналиннің жанама әсерлері:
а/ жүрек ырғағының бұзылысы, жүрек аймағының ауырсыну сезімі;
б/ гипогликемия, жүрек фибрилляциясы;
в/ бронхоспазм, артериалды қысымның жоғарылауы, гипергликемия;
г/ коллапс, брадикардия, жалпы әлсіздік;
д/ брадикардия, аллергия, АҚ жоғарылауы.
***
6. -адренотежегіштер келесі препараттар жатады:
а/ мезатон, галазолин;
б/ фентоламин, мезатон;
в/ галазолин, атропина сульфат;
г/ празозин, каптоприл;
д/ празозин, фентоламин.
***
7. -адренотежегіштердің тағайындау көрсеткіштері:
а/ гипотония, бронх демікпесі;
б/ АІЖ және қуықтың атониясы;
в/ аритмия, гипотония;
г/ гипертониялық ауру, феохромоцитома;
д/ жүйелі қызыл жегі (ЖҚЖ);
***
8. -адренотежегіштердің жанама әсерлері:
а/ брадикардия, жүректің тоқтау;
б/ жүрек соғысы, ортостатикалық гипотензия;
в/ АҚ жоғарылауы, АІЖ атониясы;
г/ экстрасистолия, фотосенсибилизация;
д/ қысымның жоғарылауы, терінің түлеуі;
***
9. Симпатолитиктерге келесі препараттар жатады:
а/ изадрин, сальбутамол;
б/ дигитоксин, коргликон;
в/ резерпин, орнид;
г/ анаприлин, эфедрин.
д/ эуфиллин, резерпин.
***
10. Симпатолитиктердің тағайындау көрсеткіштері:
а/ бронх демікпесі;
б/ геморрагиялық шок;
в/ гипертониялық ауру;
г/ анафилактикалық шок;
д/ жүрекше-қарынша аралық тежелу;
***
11. Симпатолитиктердің жанама әсерлері:
а/ АҚ жоғарлауы, жүрек ырғағының бұзылысы;
б/ брадикардия, психоздар, АҚ жоғарылауы;
в/ жүрек жетіспеушілігі, кілегей қабаттың құрғауы;
г/ ұйқысыздық, іш қатуы;
д/ ортостатикалық коллапс, мұрынның бітелуі.
***
12. Анаприлиннің тағайындау көрсеткіштері:
а/ жүрек жетіспеушулігі, бронх демікпесі;
б/ жүрек жетіспеушілігі, брадикардия, стенокардия;
в/ бронх демікпесі, гипогликемия;
г/ гипертониялық ауру, стенокардия, аритмия;
д/ миокард инфарктісі, бронх демікпесі;
***
13. Анаприлиннің жанама әсерлері:
а/ жүрек жетіспеушілігі, жүректіктің тежелуі, бронхоспазм;
б/ АҚ жоғарылауы, тахикардия, гипогликемия;
в/ тахикардия, гипергликемия;
г/ тахикардия, АҚ жоғарылауы, бронхоспазм;
д/ миокардтың жиырылу қабілеттілігінің күшеюі, аллергия;
***
14. Адреномиметиктер:
а/ октадин, эфедрин;
б/ резерпин, празозин;
в/ эфедрин, адреналин;
г/ орнид, октадин;
д/ изадрин, мезатон.
***
15. Изадринге тән:
а/ жүрек қызметінің күшеюі, бронхолитикалық әсер;
б/ бронхоспастикалық әсер, қарашықтың кеңеюі;
в/ аритмияға қарсы әсер, бронхоконстрикциялық әсер;
г/ көз ішілік қысымның жоғарылауы, бронхолитикалық әсер;
д/ жүрек қызметінің күшеюі, қарашықтың кеңеюі.
***
16. -адренорецепторларды тежейтін заттарды белгілеңіз:
а/ метронидазол
б/ бифоназол;
в/ атенолол;
г/ преднизолон;
д/ амброксол.
***
17. -адренорецепторларды ынталандыратын препараттарды көрсетіңіз:
а/ пропранолол;
б/ сальбутамол;
в/ амброксол;
г/ мизопростол;
д/ омепразол.
***
18. Изадринді тағайындау көрсеткіштері:
а/ өкпе ісігі;
б/ ми қан айналымының бұзылысы;
в/ плеврит;
г/ бронх демікпесі;
д/ артериалды гипертензия.
***
19. Изадриннің бронхиолитикалық әсері байланысты:
а/ бронхтың тегіс салалы бұлшықеттерінің -адренорецепторларын ынталандыруына байланысты;
б/ бронхтың тегіс салалы бұлшықеттерінің -адренорецепторларын тежейді;
в/ бронхтың тегіс салалы бұлшықеттерінің м-холинорецепторларын тежейді;
г/ бронхтың тегіс салалы бұлшықеттерінің м-холинорецепторларын ынталандырады; ; д/ бронхтың альфа- адренорецепторларын ынталандырады;
***
20. Әсері ұзақ β – адренотежегіштер:
а/ празозин;
б/ анаприлин;
в/ пропранолол;
г/ атеналол;
д/ надолол.
***
21. Гипертензияға қарсы дәрілер (β - адренотежегіштер):
а/ фентоламин;
б/ резерпин;
в/ клофелин;
г/ пентамин;
д/ анаприлин.
***
22. Бета-адренотежегіштерге жатады:
а/ каптоприл;
б/ прогестерон;
в/ персен;
г/ пропранолол;
д/ протаб.
***
23. АҚ төмендету үшін қолданылатын α-адренотежегіштер:
а/ празозин;
б/ пентамин;
в/ нитроглицерин;
г/ нитропруссид натрия;
д/ клофелин.
***
24. Гипотензивті әсерлі - β-адренотежегіш препарат:
а/ клофелин;
б/ капотен;
в/ пропранолол;
г/ верапамил;
д/ празозон.
***
25. Артериалды гипертензияның ерте сатысын емдеуге арналған препарат:
а/ пентамин;
б/ резерпин;
в/ дигитоксин;
г/ лобелин;
д/ эфедрин.