- •2. Змест вучэбнай дысцыпліны
- •3.Вучэбна-метадычная карта ( дзённая форма навучання)
- •1. Дакументы I матэрыялы
- •2. Падручнікi, вучэбныя дапаможнікі, курсы лекцый
- •Уводзіны ў дысцыпліну “гісторыя беларусі”
- •Глава 1. Старажытныя цывілізацыі. “Вялікае перасяленне народаў” і Беларусь
- •Глава 2. Станаўленне раннекласавага грамадства. Укараненне хрысціянскай цывілізацыі ў Еўропе і на Беларусі (V – першая палова XIII ст.)
- •Тэма 2. Развіццё феадальных адносін, барацьба з заваёўнікамі
- •Глава 3. Вялікае княства Літоўскае, Рускае і Жамойцкае (другая чвэрць хііі – першая палова хvі ст.): ад сярэднявечча да новага часу
- •Тэма 2. Тэндэнцыі кансалідацыі этнічна-нацыянальнай супольнасці насельніцтва Беларусі
- •§1. Тэрытарыяльныя і грамадска-палітычныя фактары
- •§2. Паходжанне назвы “Белая Русь”
- •§1. Беларуская народнасць утварылася паступова на аснове старажытнарускай народнасці з улікам наступных фактараў.
- •§2. Аб паходжанні беларусаў маецца некалькі тэорый, якія заснаваны на навуковым грунце.
- •Тэма 3. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Вялікага княства Літоўскага
- •§1. Феадальнае землеўладанне, стан сельскай гаспадаркі
- •§2. Развіццё рамяства і гандлю, таварна-грашовых адносін
- •Глава 4. Час крызісаў і Адраджэння: кансалідацыя беларускай народнасці. Рэлігія, духоўнае жыццё, культура Беларусі
- •Тэма 2. Уплыў рэфармацыйнага руху на культурнае развіццё Беларусі
- •§1. Літаратура, мастацтва, тэатр
- •§2. Школьная адукацыя
- •§1. Ва ўсіх праявах Адраджэння маюцца свае ідэолагі. Прызнаным вяшчальнікам ідэі гуманізму і рэнесанснай культуры канца хv і амаль усёй першай паловы хvі ст. З’яўляецца Францыск Скарына.
- •§2. Першымі ўстановамі, дзе рыхтавалі пісьменных людзей, былі школы, якія ўтваралі брацтвы. У сярэдзіне хvіі ст. Такія школы створаны ў Віцебску, Полацку (1633 г.), Оршы (1648 г.).
- •Раздзел іі. Цывілізацыйная спадчына новага часу і беларусь
- •Тэма 2. Сацыяльна-эканамічнае і палітычнае становішча Беларусі ў складзе Рэчы Паспалітай
- •§1. Беларускія гарады, сельскагаспадарчая вытворчасць
- •§2. Вызваленчы рух. Паўстанне казакаў, ваенныя дзеянні на Беларусі
- •Тэма 3. Супярэчнасці і канфлікты сярод еўрапейскіх дзяржаў у хvііі стагоддзе. Падзелы Рэчы Паспалітай
- •§2. У сувязі з падзеламі Рэчы Паспалітай неабходна разгледзець, што ж рабілася ў самой Рэчы Паспалітай.
- •Глава 2. Нараджэнне індустрыяльнай цывілізацыі і яе ўплыў на Беларусь
- •Тэма 2. Беларусь у час нараджэння індустрыяльнай цывілізацыі
- •§1. Сялянская гаспадарка. Спробы гаспадарчых рэформ
- •§2. Культурнае жыццё, змены ў сістэме адукацыі
- •Тэма 3. Перамога капіталізму ў краінах Еўропы, Паўночнай Амерыкі і Беларусі
- •§1. Развіццё навукі і тэхнікі ў свеце і на Беларусі
- •§2. Сялянская рэформа, іншыя буржуазныя рэформы 60 -70-х гг. У Расіі
- •Тэма 4. Грамадска-палітычнае і культурнае жыццё на Беларусі ў хіх – пачатку хх ст.
- •Раздзел iiі. Савецкая мадэль мадэрнізацыі ў гісторыі Беларусі
- •Тэма 2. Шляхі фарміравання беларускай дзяржаўнасці
- •Глава 2. Беларусь у міжваенны перыяд
- •Тэма 2. Шляхі і метады будаўніцтва індустрыяльнага грамадства ў савецкай Беларусі
- •§1. Індустрыялізацыя, пераход да планавай эканомікі
- •§2. Калектывізацыя і яе асноўныя вынікі
- •Тэма 3. Культурнае і духоўнае жыцце ў бсср
- •§3. Пры разгортванні нацыянальнага будаўніцтва ў Беларусі пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі неабходна было ўлічваць некалькі асаблівасцей.
- •Раздзел IV. Геапалітычнае становішча беларусі у сярэдзіны XX ст.
- •Тэма 2. Вялікая Айчынная вайна савецкага народа супраць фашысцкай Германіі
- •Глава 2. Беларусь ва ўмовах супрацьстаяння сусветных звышдзяржаў
- •Тэма 2. Грамадска-палітычнае і культурнае жыццё ў другой палове 40-х – пачатку 80-х гадоў
- •§1. Палітычнае жыццё ў пасляваенныя гады. Наступленне “адлігі”
- •§2. Культурнае жыццё. Час нявыкарыстаных магчымасцей
- •Раздзел V. Суверэнная рэспубліка беларусь ва ўмовах глабалізацыі сусветных працэсаў.
- •Тэма 2. Незалежная Беларусь. Шляхі ўмацавання эканамічнага і палітычнага суверэнітэту
- •§1. Грамадска-палітычнае становішча ў краіне.
- •§2. Дзейнасць новага кіраўніцтва рэспублікі па развіццю эканомікі, адукацыі і навукі
- •Заключэнне
- •Глава 2. Станаўленне раннекласавага грамадства. Укараненне хрысціянскай цывілізацыі ў Еўропе і на Беларусі (V – першая палова XIII ст.) 15
- •История беларуси
- •1. Беларусь в период первобытнообщинного строя и раннего средневековья*
- •1.1. Древние общества на территории Беларуси
- •1.2. Славянизация белорусских земель
- •1.3. Первые государства – княжества на территории Беларуси
- •1.4. Культура Беларуси в X – XIII вв.
- •2. Белорусские земли в составе великого княжества литовского (середина XIII – середина XVI вв.)
- •2.1. Образование Великого княжества Литовского, Русского, Жемойтского
- •2.2. Великое княжество Литовское в XIV – XV вв.
- •2.3. Государственно-политический строй Великого княжества Литовского
- •2.4. Социально-экономические отношения в вкл в XIV – первой половине XVI в.
- •2.5. Политическое положение Беларуси в первой половине XVI в.
- •2.6. Формирование белорусской народности
- •2.7. Культура Беларуси в XIV – XVI вв.
- •3. Беларусь в составе Речи Посполитой (середина XV – конец XVIII в.)
- •3.1. Люблинская уния. Образование Речи Посполитой
- •3.2. Церковь и религия в Беларуси в XVI в.
- •3.3. Войны на территории Беларуси в середине XVII в.
- •3.4. Социально-экономическое положение Беларуси в составе Речи Посполитой
- •3.5. Политический кризис Речи Посполитой и ее разделы
- •3.6. Культура Беларуси в XVII – XVIII вв.
- •4. Беларусь в составе Российской империи
- •4.1. Административно-государственные преобразования
- •4.2. Война 1812г. На территории Беларуси
- •4.3. Социально-экономическое развитие Беларуси в первой половине XIX в.
- •4.4. Общественно-политическое движение в Беларуси в первой половине XIX в.
- •4.5. Культура Беларуси в первой половине XlX в.
- •5. Беларусь во второй половине XIX в.
- •5.1. Реформы 60 - 70-х гг.
- •5.2. Восстание 1863 г. В Беларуси
- •5.3. Социально-экономическое развитие Беларуси в 60 – 90-е гг. XIX в.
- •5.4. Общественно-политическое движение в 60 – 90-е гг. XIX в.
- •5.5. Формирование белорусской нации
- •5.6. Культура Беларуси в 60 – 90-е гг. XIX в.
- •1. Политическое и социально-экономическое развитие беларуси в начале хх в. (1900 – 1917 гг.).
- •1.2. Политические течения в начале хх в.
- •1.4. Политика и тактика царизма, общероссийских и национальных партий в период спада революции 1905 – 1907 гг.
- •1.5. Экономическое и политическое развитие Беларуси в 1907 – 1913 гг.
- •1.6. Культура Беларуси в начале XX в.
- •2. Беларусь в годы первой мировой войны и революционных
- •2.1. Беларусь в годы Первой мировой войны.
- •2.2. Белорусское национальное движение в начале Первой мировой войны.
- •2.3. Беларусь в период Февральской революции (февраль – октябрь 1917 г.)
- •2.4. Подъем белорусского национального движения после победы Февральской революции.
- •2.5. Установление Советской власти в Беларуси.
- •2.6. Борьба за национальное самоопределение в Беларуси в первые месяцы Советской власти. Провозглашение бнр.
- •2.7. Создание Белорусской Советской Социалистической Республики.
- •2.8. Беларусь в годы советско-польской войны 1919 – 1920 гг.
- •3. Беларусь в 20 – 30-е гг.
- •3.1. Национально-государственное строительство в бсср (1921 – 1927 гг.).
- •3.2. Экономика бсср в период нэПа.
- •3.3. Политика белорусизации.
- •3.4. Культура Беларуси в 20-е гг.
- •3.5. Индустриализация в бсср.
- •3.6. Коллективизация сельского хозяйства.
- •3.7. Установление тоталитаризма. Массовые репрессии.
- •3.8. Социально-экономическое положение Западной Беларуси.
- •3.9. Национально-освободительное движение в Западной Беларуси.
- •4. Бсср в годы второй мировой войны.
- •4.1. Начало Второй мировой войны. Воссоединение Западной Беларуси с бсср.
- •4.2. Беларусь в начальный период Великой Отечественной войны.
- •4.3. Оккупационный режим на территории Беларуси.
- •4.4. Антифашистская борьба белорусского народа.
- •4.5. Освобождение Беларуси от фашистских оккупантов.
- •5. Социально-экономическое, политическое и культурное развитие беларуси в 1946 – 1985 гг.
- •5.1. Беларусь на международной арене.
- •5.2. Восстановление и дальнейшее развитие народного хозяйства.
- •5.3. Политическая ситуация в первое послевоенное десятилетие.
- •5.4. Культура Беларуси в первое послевоенное десятилетие.
- •5.5. Развитие промышленности и сельского хозяйства бсср в середине 50-х –
- •5.6. Общественно-политическая и социальная жизнь в Беларуси во второй половине 50-х – первой половине 80-х гг.
- •5.7. Образование, наука и культура середины 50-х – середины 80-х гг.
- •6. Социально-экономическое и культурное развитие беларуси в середине 80-х – 90-х гг.
- •6.1. Политика перестройки.
- •6.2. Политические реформы и государственное строительство в республике.
- •6.3. Республика Беларусь в международном сообществе.
- •Часть 2
- •Контрольные тесты История Беларуси. Ч.1
- •12 Декабря 1812 г. Манифест «Забвение прошлого, всеобщее прощение» подписал
- •I Государственная Дума была созвана в
- •I Всебелорусский съезд Советов состоялся в
- •I Всероссийский съезд Советов, на котором был образован ссср, состоялся в
- •12 Декабря 1812 г. Манифест «Забвение прошлого, всеобщее прощение» подписал
- •Контрольные тесты
- •I Государственная Дума была созвана в
- •I Всебелорусский съезд Советов состоялся в
- •I Всероссийский съезд Советов, на котором был образован ссср, состоялся в
Заключэнне
Развіццё і станаўленне беларускай нацыі ў агульнагістарычным працэсе чалавецтва. Асэнсаванне гісторыі беларускага народа.
Узнавіць гісторыю беларускага народа дазваляюць разнастайныя крыніцы. Усе яны сведчаць аб тым, што гістарычнае развіццё Беларусі адбывалася ў рамках агульнагістарычнага працэсу, па тых жа заканамернасцях, што і ў еўрапейскіх краінах.
Ёсць ў беларускага народа ў гістарычным мінулым шмат таго, што ўласціва толькі яму. Беларускі народ не належыць да самых старажытных у свеце. Яго гісторыя налічвае ўсяго 1200 гадоў. Але і за гэты час ва ўмовах, якія даволі часта ўскладняліся бязлітаснымі войнамі, разбурэннямі і людскімі стратамі, беларусы кансалідаваліся як этнас, змаглі захаваць асновы сваёй самабытнасці, збераглі і абагацілі сваю культуру і мову, ўклад жыцця, традыцыі і звычаі.
Вывучэнне помнікаў матэрыяльнай культуры, пісьмовых крыніц паказвае, што насельнікі Беларусі прайшлі ўсе этапы сацыяльна-эканамічнага развіцця: ад старажытнага чалавека сярэдзіны палеаліту да цяперашняга эканамічнага, сацыяльна-палітычнага і духоўнага ўзроўню. На рубяжы першага і другога тысячагоддзяў новай эры на тэрыторыі Беларусі з’явілася раннекласавае грамадства, пачаўся працэс фарміравання дзяржаўных аб’яднанняў. У ІХ ст. н.э. ўжо складвалася беларуская дзяржаўнасць, якую ўвасабляла Полацкае княства поруч з Турава-Пінскай зямлёй. Полацкае княства з’яўлялася гістарычным цэнтрам і калыскай Беларусі, бо менавіта тут пачаўся працэс станаўлення і кансалідацыі беларускага народа са сваімі характэрнымі толькі для яго асаблівасцямі ў палітычнай, эканамічнай і сацыяльнай сферах.
Вызначальнай рысай духоўнага жыцця станавіўся хрысціянскі светапогляд. Хрысціянства наблізіла беларускія землі да заходнееўрапейскіх дзяржаў і Візантыі. Яна садзейнічала далейшаму паспяховаму развіццю феадальных адносін, усталяванню манархічнага дзяржаўнага ладу, спрыяла развіццю культуры, распаўсюджванню пісьменнасці. Хрысціянства спрыяла ўмацаванню адзінства дзяржаў-княстваў, розных сацыяльных слаёў грамадства.
Станаўленне дзяржаўнасці суправаджалася грамадскім раздзяленнем працы, з’яўленнем сацыяльнай няроўнасці, устанаўленнем і замацаваннем феадальных адносін, пашырэннем права ўласнасці феадалаў на зямлю, усё большым запрыгоньваннем сялянства. Разам з тым расла грамадская вытворчасць, складваўся рынак, развіваліся рамёствы і культура.
У першай палове другога тысячагоддзя актывізаваўся працэс фарміравання беларускай народнасці, складвалася гаспадарчая і культурная супольнасць, з’явіліся асаблівасці мовы, фарміраваліся эмацыянальна-псіхічныя і другія яе прыметы. Пры гэтым беларусы заставаліся “чыстым” старажытнарускім племенем. На іх этнічную сутнасць не паўплывалі ні татары, ні літоўцы, ні нямецкія рыцары.
У перыяд позняга сярэдневякоўя феадальныя адносіны развіваліся і ўмацоўваліся, атрымлівалі сваё заканадаўчае афармленне. Значнае развіццё атрымалі гарады, была дасягнута адносна высокая ступень сацыяльна-эканамічнай сталасці грамадства. У грамадска-палітычных адносінах беларускія землі, пачынаючы з другой паловы ХІІІ ст., сталі ўключацца ў склад Вялікага княства Літоўскага, якое ў канцы ХІV – ХVст. аб’яднала ўжо значную частку ўсходнеславянскіх зямель. Больш за два стагоддзя ў развіцці гэтай дзяржавы пераважае беларускі пачатак. Дзяржаўнай у ёй была беларуская (руская, як яе тады называлі) мова. Яна стала не толькі мовай вялікакняжаскага двара і канцылярыі, але і ўсей феадальнай знаці. На ёй былі састаўлены і выданы галоўныя дзяржаўныя дакументы і зборнікі законаў. Толькі з канца ХVІІ ст. беларуская мова стала выціскацца з афіцыйнага справаводства польскай. У гэты час беларускі народ падвяргаўся сур’ёзным выпрабаванням. Разам з устанаўленнем саюзных адносін Вялікага княства Літоўскага з Польшчай адчынялася дарога распаўсюджванню польскага ўплыву, каталіцкаму ўздзеянню. Гістарычнае спаборніцтва за ўплыў і перавагу ў польска-літоўскай канфедэрацыі пасля Крэўскай уніі скончылася на карысць блока польскай шляхты і каталіцкага касцёла. На іх бок сталі вялікія князі, якія былі адначасова і польскімі каралямі. Услед за імі каталіцкую веру прынялі як літоўскія, так і беларускія магнаты, шляхта, гэта аслабіла сілы народа, прадвызначыла пазнейшыя цяжкасці ў культурным развіцці, нацыянальным самавызначэнні і фарміраванні гістарычнай самасвядомасці.
Доўгі працэс эканамічнай, палітычнай і культурнай кансалідацыі беларускага народа суправаджаўся такой, у агульным негатыўнай з’явай, як эміграцыя. У яе аснове ляжала бурная і складаная ваенна-палітычная гісторыя, эканамічныя цяжкасці і нягоды, якія выпалі на долю простых людзей. Перасяленне з тэрыторыі Беларусі выразна прасочваецца ўжо ў перыяд Вялікага княства Літоўскага. Тады імкненне пазбегнуць жорсткай эксплуатацыі, рэлігійных разладаў і праследаванняў, знайсці ўмовы, якія больш падыходзяць для прыкладання моцы і здольнасцей, вылівалася ў пабегі сялян на Украіну і ўскрайнія тэрыторыі Маскоўскай дзяржавы.
Падзелы Рэчы Паспалітай і далучэння беларускіх зямель да Расійскай імперыі прывялі да перасялення беларусаў у цэнтральныя раёны Расіі і ў Сібір. У другой палове ХІХ – пачатку ХХ ст. эміграцыя з тэрыторыі Беларусі набывае ўжо масавы характар. Па розных прычынах за межамі сваёй радзімы ў ХХ ст. апынуліся амаль два мільёны беларусаў. Шмат з іх унеслі значны ўклад у развіццё эканомікі, навукі і культуры тых краін, у якіх яны пражывалі.
Па меры таго, як сацыяльна-эканамічны і грамадска-палітычны патэнцыял феадальнага ладу вычэрпваўся, у ХVІІ-ХVІІІ ст. пачалі прабіваць сабе дарогу новыя, капіталістычныя вытворчыя адносіны. Аб’ектыўна гэта садзейнічала далейшай кансалідацыі беларускага этнасу. Прычым калі супольнасць эканамічнага жыцця беларускага народа складалася як у горадзе, так і ў вёсцы, то развіццё нацыянальнай мовы, звычаяў і традыцый народа адбывалася ў асноўным у сельскай мясцовасці, пераважна ў сялянскім асяроддзі. У гарадах і мястэчках пазіцыі беларускасці слабелі: уплыў польскай культуры станавіўся ўсе больш заўважным.
Уваходжанне беларускіх зямель у склад Расіі ў канцы ХVІІІ ст. садзейнічала адраджэнню ў беларусаў разумення генетычнага радства, этнакультурнай супольнасці ўсходнеславянскіх народаў, паглыбленню сяброўскіх, брацкіх пачуццяў да рускага і ўкраінскага народаў. Іх адзінства мацавалася ў працэсе развіцця эканамічных адносін, усведамлення людзьмі адзінага лёсу, у перамогах і стратах у Айчынную вайну 1812 г., у Крымскую вайну 1853-1855 гг., у працяглай і цяжкай барацьбе з інтэрвентамі ў гады Першай сусветнай вайны.
У той жа час у беларусаў фарміравалася пачуццё нацыянальнай самасвядомасці, неабходнасць прававой і дзяржаўнай самаідэнтыфікацыі, выпрацоўваліся адпаведны настрой думак і воля. Грамадска-палітычнае жыццё беларускага народа ХІХ ст. і асабліва пачатка ХХ ст., яго барацьба за станаўленне сваёй дзяржаўнасці сведчаць, што погляды на беларусаў як на абяздоленую нацыю, якія мелі месца, не адлюстроўвалі цалкам аб’ектыўнай рэчаіснасці. Станаўленне самастойнай беларускай дзяржавы праходзіла праз узнікненне і развіццё асобных беларускіх княстваў, адміністратыўна-тэрытарыяльных утварэнняў у складзе ВКЛ, Рэчы Паспалітай і Расійскай імперыі.
Пасля звяржэння самадзяржаўя беларускі народ дабіўся найбольш значных за ўсю сваю гісторыю поспехаў у эканамічнай, сацыяльна-палітычнай і духоўнай сферах. Спачатку імкненне да самастойнасці атрымала сваё ўвасабленне ў абвяшчэнні ў сакавіку 1918 г. Беларускай Народнай Рэспублікі, якая, аднак, не атрымала прававога замацавання і міжнароднага прызнання. 1 студзеня 1919 г. утварылася Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка. Узнікла дзяржава, назва якой ідэнтычная назве карэннага, гэта значыць, беларускага этнасу. Ва ўмовах савецкай улады Беларусь сфарміравала атрыбуты сваёй дзяржаўнасці, юрыдычна займела межы, герб, гімн, міжнародны статус раўнапраўнага суб’екта Саюза ССР. Важным этапам на шляху да дзяржаўнай незалежнасці стала абвяшчэнне ў пачатку 90-х г. ХХ ст. суверэннай Рэспублікі Беларусь. Па сваёй сутнасці і палітычнаму значэнню гэтыя падзеі, хоць і нераўназначныя, але ўсе яны з’явіліся праяўленнем адной і той жа гістарычнай тэндэнцыі – імкнення беларусаў да нацыянальна-дзяржаўнага суверэнітэту.
Найвышэйшага ўзроўню ў развіцці прамысловасці, сельскай гаспадаркі, транспарту, народнай адукацыі, навукі і культуры беларускі народ дабіўся таксама ў ХХ ст., ва ўмовах Савецкай улады. Менавіта ў гэты перыяд ажыццяўляліся дзяржаўнае планаванне эканамічных праграм і кантроль за развіццём прыярытэтных галін эканомікі, выконваліся важныя сацыяльныя планы. Усё гэта дазволіла стварыць магутны эканамічны, навукова-тэхнічны і культурны патэнцыял Беларусі. І гэта адбылося нягледзячы на тое, што не менш за два дзесяцігоддзі савецкага пярыяду занялі войны і аднаўленне ўсяго разбуранага.
Беларусы, як і другія народы, якія ўваходзілі ў склад Савецкай дзяржавы, актыўна ўдзельнічалі ў стварэнні новага, сацыялістычнага грамадскага ладу. Рашэнне гэтай цяжкай, нікім ніколі не спазнанай задачы аказалася надзвычайна складаным. У гісторыі беларускага народа з гэтым перыядам звязан шэраг трагічных старонак. Ужо ў 30-е гг. адмоўна адбіваліся на грамадска-палітычным жыцці адміністратыўна-камандная сістэма кіравання, абмежаванне дэмакратыі, парушэнне законнасці і рэпрэсіі.
Вялікая Айчынная вайна, трохгадовая акупацыя беларускіх зямель гітлераўскай Германіяй прынеслі цяжкія выпрабаванні народу. Двойчы вогненным смерчам прайшлі баявыя дзеянні па тэрыторыі Беларусі, яны пакінулі такія сляды і раны, якія будуць адчувацца працяглы час. Пасля вайны беларускі народ, абапіраючыся на дапамогу іншых народаў СССР, не толькі аднавіў народную гаспадарку, але і дабіўся значных поспехаў у эканамічнай і сацыяльна-культурнай сферах.
Спасцігла гора беларускі народ, калі адбылася аварыя на Чарнобыльскай атамнай электрастанцыі. Пасля 26 красавіка 1986 г. пражыванне на чацвертай частцы беларускай зямлі стала небяспечным для здароўя людзей.
Сур’ёзную страту народнаму дабрабыту нанеслі паспешныя, не прадуманыя да канца крокі па рэфарміраванню грамадскага ладу ў перыяд так званай перабудовы. Яны прывялі да разрыву эканамічных міжгаспадарчых сувязей, разбалансавання рынку збыту, да росту карупцыі і злачынства. У Беларусі, якая, як вядома, не валодае неабходнымі энергетычнымі рэсурсамі і запасамі сыравіны, разрыў эканамічных сувязей адбіўся на эканамічнае развіццё неспрыяльна.
У цэнтры ідэйна-палітычнай барацьбы пасля новага павароту гісторыі, які прывёў да распаду СССР, у склад якога ўваходзіла і першая нацыянальная дзяржава беларусаў, зноў аказалася праблема выбару шляхоў далейшага развіцця беларускай дзяржаўнасці. У ходзе дыскусій, якія набывалі падчас характар вострай ідэалагічнай барацьбы, праяўляліся розныя падыходы. Па аднаму з іх меркавалася ўдасканальванне беларускай дзяржаўнасці ў рамках адноўленага ў новай форме саюзнага дзяржаўнага ўтварэння і забеспячэнне на гэтай аснове ўсебаковага прагрэсу грамадства. Па другому шукаўся ідэал нацыянальнай дзяржаўнасці ў палітычных утварэннях далёкага мінулага. Трэці падыход да праблемы заключаўся ў тым, каб узяць за ўзор тып і форму дзяржаўнасці, якая ўстанавілася ў большасці заходнееўрапейскіх краін.
Напярэдадні сацыяльна-эканамічнага і палітычнага крызісу сярэдзіны 80-х – пачатку 90-х гг. Беларусь у параўнанні з суседнімі дзяржавамі мела добра развітую структуру эканомікі і высокую навукаёмкасць вытворчасці, збалансаваную стратэгічную прамысловасць, у тым ліку нафтаперапрацоўчую, хімічную, электронную, аптычную, транспартную, тэкстыльную, харчовую і інш. Рэспубліка валодала добра наладжанай сельскай гаспадаркай, найбольшай у Еўропе колькасцю пахатнай зямлі (каля 1 га) на душу насельніцтва. Тут была высокаразвітая фундаментальная і прыкладная навука, структураваная сістэма сярэдняй спецыяльнай і вышэйшай адукацыі, наладжаная падрыхтоўка спецыялістаў, кваліфікаваных рабочых, высокі ўзровень развіцця аховы здароўя і адукацыі насельніцтва.
У цяперашні час перад Рэспублікай Беларусь стаіць задача ўдасканальвання інстытутаў беларускай дзяржаўнасці, вызначэння стратэгічна верных шляхоў развіцця, умацавання адзінства і салідарнасці грамадства. Гэта задача набывае асаблівую актуальнасць у кантэксце кардынальных перамен геапалітычнай сітуацыі ў свеце, прамыслова-тэхнагеннай і інфармацыйнай глабалізацыі.
Беларускі народ, як паказвае гістарычны вопыт, заўсёды адрозніваўся сацыяльным аптымізмам, пачуццём патрыятызму, гатоўнасцю да самаадданай працы на карысць сваёй Радзімы. І сёння, у складаных сацыяльна-эканамічных умовах, ён, аддаючы павагу гістарычным традыцыям, беражэ культурна-духоўную спадчыну свайго мінулага, самабытны нацыянальны менталітэт. Да таго ж паступова ўдасканальвае свае лепшыя якасці, застаецца ўвасабленнем працавітасці, дабра, надзейнасці, вернасці слову і справе. Гэта з’яўляецца гарантыяй таго, што ўсе цяжкасці і перашкоды, якія ўзнікаюць перад кіраўніцтвам Рэспублікі Беларусь і яе народам будуць з гонарам пераадолены.
Як бачна, гісторыя беларускага народа надзвычай насычана гераічнымі і трагічнымі падзеямі. Працалюбівыя, здольныя стваральнікі шматлікіх матэрыяльных і духоўных каштоўнасцей, жыхары Беларусі ўнеслі свой адметны ўклад у развіццё еўрапейскай і сусветнай цывілізацыі.
ЗМЕСТ
УВОДЗІНЫ Ў ДЫСЦЫПЛІНУ “ГІСТОРЫЯ БЕЛАРУСІ” 2