- •2. Полацкае і тураўскае княствы – першыя дзяржавы на тэрыторыі Беларусі.
- •3. Рэлігія і культура беларускіх зямель у іх – першай палове хш ст.
- •4. Барацьба з крыжацкай агрэсіяй і нашэсцем мангола-татар у першай палове хш ст.
- •5. Утварэнне вкл.
- •6. Знешняя палітыка вкл. Грунвальдская бітва і яе значэнне.
- •7. Дзяржаўнае, эканамічнае і палітычнае развіццё Беларусі ў складз вкл
- •8. Францыск Скарына – беларускі гуманіст асветнік, першадрукар.
- •9. Фарміраванне беларускай народнасці. Паходжанне назвы “Белая Русь”.
- •10. Люблінская ўнія і утварэнне Рэчы Паспалітай (рп).
- •11. Брэсцкая царкоўная ўнія і яе вынікі.
- •12. Войны рп з Расіяй у 17 ст.
- •13. Беларусь у гады казацка-сялянскай вайны 1648-1651 гг.
- •14. Эканамічнае і сацыяльнае становішча беларускіх зямель у хуп-хуш ст.
- •15. Агульная характарыстыка беларускай культуры ў 17-18 ст.
- •16. Беларусь у гады Паўночнай вайны 1700-1721 гг.
- •17. Паўстанне 1794 г. На Беларусі. Т. Касцюшка.
- •18. Палітычны крызіс рп. Далучэнне беларускіх зямель да Расіі.
- •19. Палітыка царызму на Беларусі (канец 18 – першая палова 19 ст.)
- •20. Вайна 1812 г. І Беларусь.
- •21. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Беларусі ў першай палове 19 ст.
- •22. Грамадска-палітычны рух на Беларусі ў першай палове 19 ст. Паўстанне 1830-1831 гг.
- •23. Культура Беларусі ў першай палове 19ст.
- •24. Рэформа 1861 г. І асаблівасці яе правядзення на Беларусі.
- •25. Прамысловасць, транспарт і гандаль Беларусі ў 60-90 гг. 19 ст.
- •26. Сельская гаспадарка Беларусі ў 60-90 гг. 19 ст.
- •27. Паўстанне 1863-1864 гг. На Беларусі. К. Каліноўскі.
- •28. Народніцкі рух на Беларусі.
- •29. Становішча рабочых у 60-90 гг. 19 ст. Пачатак рабочага руху. Утварэнне с/д арганізацый.
- •30. Фарміраванне беларускай нацыі.
- •31. Культура Беларусі ў другой палове 19 ст.
- •32. Рэвалюцыя 1905-1907 гг. На Беларусі.
- •33. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Беларусі ў пачатку 20 ст. Сталыпінская аграрная рэформа.
- •34. Беларусь у гады першай сусветнай вайны.
- •35. Кастрычніцкія падзеі 1917 г. На Беларусі. Усталяванне савецкай улады.
- •36. Беларускі нацыянальна-вызваленчы рух у 1917-1918 гг. Абвяшчэнне бнр.
- •37. Беларусь у гады савецка-польскай вайны 1919-1920 гг.
- •38. Пераход ад вайны да міру. Нэп на Беларусі.
- •39. Палітыка беларусізацыі, цяжкасці і поспехі яе ажыццяўлення.
- •40. Эканамічнае развіццё бсср (канец 1920-х – 1930-я гг.)
- •41. Грамадска-палітычнае жыццё Беларусі ў 20-я гг. 20ст. Ажыццяўленне палітыкі беларусізацыі. Палітычныя рэпрэсіі.
- •42. Заходняя Беларусь у складзе Польшчы (1921-1939)
- •43. Уз’яднанне беларускага народа ў складзе бсср. Пераутварэнні ў Зах. Беларусі.
- •44. Пачатак Вялікай Айчыннай вайны. Абарончыя баі на тэрыторыі Беларусі.
- •45. Масавая барацьба супраць нямецка-фашысцкіх захопнікаў на тэрыторыі Беларусі (19741-1944 гг.)
- •46. Вызваленне Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў. Аперацыя “Баграціён”.
- •47. Аднауленне і развіццё эканомікі Беларусі ў 1944-1950гг.
- •48. Грамадска-палітычнае і культурнае жыццё ў бсср у 1944-1965 гг.
- •49. Беларусь на міжнароднай арэне (1945-1985гг.).
- •50. Прамысловасць і сельская гаспадарка Беларусі ў 1966-1985 гг.
- •51. Беларусь ва ўмовах сацыяльна-эканамічнага крызісу другой паловы 80-х пачатку 90-х гадоў.
- •52. Адукацыя, навука і культура Беларусі ў сярэдзіне 50-х – 90-х гг.
- •53. Міжнароднае становішча Беларусі ў другой палове 60-90-х гг.
- •55. Абвяшчэнне незалежнасці Рэспублікі Беларусь.
- •56. Канстытуцыя 1996 г. (агульная характарыстыка). Прэзідэнтская палітычная сістэма рб.
23. Культура Беларусі ў першай палове 19ст.
Пасля далуч. бел. зямель да Рас. Імп. у культ. Бел. ў XIX ст. назірал. шмат новых з'яў і працэсаў. звяз. з фармір. капіт. аднос.. Вызваленчай з'явай перш. пал. XIX ст. было паступ. фармірав. бел. нац. культ.. Культ. бел. перажыв. ў гэты час пер. адрадж.. Завяршаўся працэс пераўтвар. бел. народн. ў бел. нацыю. Моцн. пазіц. на Бел. мела поль. культ.. Аднач. з паланізат. тэндэнц. у культ. жыцці пачынае узмацн. рус. уплыу. У др. чв. 19 ст. паліт. царызму супр. паланіз. стала больш жорсткай. Стнаул капіт. аднос. праходз. ва умов. вост. ідэалагічн. бараць.. У Еур. з’яв. антыфеад. ідэалогія Асветн.. Ідэал – чал. разум., рацыянал., скептык, крытык рэлігіі, рэфарматар, адкрыты дасягн. сусв. культ. і новым яе павевам. Асн. “натур. правамі” чал. лічыл. правы на жыцце, сваб. і роунасць. У падзеле улады на зак., вык. і суд. яны бач. гарант. ад злоужыв. уладай. Аддав. перав. класіцыз..
Адной з найб. важных галін дух. жыцця ў XIX ст. была асвета. У 1802 г. пачал. правядз. школь. рэф., якая закр. Бел.. Шк. сіст. будав. па прынц. пераемн. і адзінства. Навуч. бясплат.. Утвар. некалькі тыпаў навуч. устаноў. Гэта былі аднакл. прыхадс. вучыліш., павят. вучыліш.. універс. і 4-гад. гімн.. Дзейніч. сетка вучылішч. пры катал. кляштарах і базыльянс. манаст.. У перш. чв. XIX ст. сіст. асветы на Бел., асабліва ў зах. яе частцы, была значна спаланізав.. Са стат. 1828 г. аб нав. уст., уводз. 2 сіст.: адна дав. элемент. адук., др. пераваж. для дваран. Пасля падаул. пауст. 1830-31 і раскр. тайных таварыст. у навуч. устан. уводз. выклад. рус. мовы ў якасці абавязк. прадмета. Польс. гіст. замян. гіст. Расіі. У1832 г. закр. Віл. універ., як расаднік антырус. ідэй. Замест царкоунапрых. школ адкрыв. нар. вучылішчы. Аб’ядн. прав. і катал. царк. прывяло да закр. катал. манаст. і нав. устан.. Узнік. школы і прыв. пансіены для дзяуч., прафес. нав. уст. – 1840 Горы-Гор. земляр. вучыл., а потым у 1848 – інстытут – 1-я выш. навуч. устан.. Пасля закр. Віл. універ. і потым Г.-Г. інст. на Бел. не было выш. навуч. устан..
Перш. пал. 19 ст. – узнікн. беларусазн.. Вывуч. гіст. Бел. ажыццяул. Рас. акад. навук, Рус. геагр. таварыст., Віл. універ., Маск. таварыс. аматарау старажытн. расійс., Віл. музей старажытн. і Віл. археалаг. камісія. Вял. інтар. да Бел. праяв. поль. вуч. – Ліндэ і Чацкі перш. загавар. пра самабытн. бел. мовы. У перш. пал. 19 ст. убач. свет дакум. і матэр. па гіст. Б.: Бел. архіу – Грыгаровіч, Летапісец Літ. і рус. хроніка – Даніловіч, Акты Зах. Расіі і інш. Выдадз. Помнікі гіст. Літвы – Нарбут, у рус. друку Статуты ВКЛ. Уклад у разв. беларусазн. – Грыгаровіч, Даніловіч, Нарбут, Насовіч, Шпілеускі, Мікуцкі, браты Тышкевічы, Кіркор. У творах раскпыв. багацці матэр. і
-------------------------
24. Рэформа 1861 г. І асаблівасці яе правядзення на Беларусі.
Прычынамi адмены прыгоннага права былi: прыгоннiцтва стрымлiвала эканамiчнае развiцце дзяржавы; антыпрыгонны рух.
Вырашаюць пачаць з Заходнiх губернiй, бо яны былi больш уцягнуты ў таварна-грашовыя адносiны (блiзкасць да заходнееўрапейскага рынку); польскае дваранства ўяўляла пагрозу палiтычнай небяспекi, яно магло выкарыстаць сялянскiя хваляваннi ў сваiх нацыянальных iнтарэсах.
19 лютага 1861 г. цар зацвердзiў 17 заканадаўчых актаў аб адмене прыгоннага права i звярнуўся да народа з манiфестам. У гэтым дакуменце заканадаўча замацаваны былi ўсе агульныя, асабiстыя, маемасныя правы, правы грамадскага кiравання сялян, дзяржаўныя i земскiя абавязкi. Галоўным былi асабiстыя правы сялян: селянiн мог вольна распараджацца сабой, заключаць розныя грамадзянскiя, маемастныя пагадненнi, адкрываць прадпрыемствы, пераходзiць у iншыя саслоўi. Аднак сяляне два гады абавязаны былi несцi тыя ж павiннасцi, што i раней. Адменялiся толькi дадатковыя зборы. Да правядзення выкупа зямлi 9 гадоў сяляне лiчылiся часоваабавязанымi. Яны адбывалi паншчыну, баршчыну, плацiлi аброк. Правiлы выкупной аперацыi былi аднолькавымi па ўсей Расii. На працягу 49 гадоў сяляне былi даўжнiкамi дзяржавы, плацiлi ей да 300 % пазычанай суммы. Агульная сума за атрыманыя надзелы перавышала рыначны кошт зямлi ў 3—4 разы (на Беларусi).
Умовы рэформы не маглi задаволiць сялян. Пачалiся выступленнi сялян ва ўсей Расii. Яны жорстка падаўлялiся, аднак ва ўмовах паўстання 1863—1864 гг. царскi ўрад вымушаны быў ўнесцi iстотныя змены ў «Палажэнне»: у Заходнiх губернях скасоўвалася часоваабавязаная становiшча сялян, выкупныя плацяжы змяншалiся на 20 %. Мэта – прадухiлiць актыўны ўдзел сялянства ў паўстаннi (з гэтай прычыны сяляне i не падтрымалi паўстанне К. Калiноўскага)
Уступкi палепшылi становiшча сялян, спрыялi развiццю капiталiзма ў Лiтве i Беларусi. Разам з тым рэформа несла шмат супярэчнасцей. У Расii захавалася мноства феадальных перажыткаў, што i стала адметнай рысай расiйскага капiталiзму.Паскар. развiц. капiтал. ў с\гаспад. i сац. рассл. вескi садзейнiч. Сталып. рэф.. Яе мэта – умацав. сац. апоры самадзярж. ладу i ствар. ўмоў для фармiр. аграрн. кап-зму. Меркав., што рэф. будзе дасягн. шляхам лiквiд. сял. абшч. з уласц. ей сiст. земляробс. i землеўлад., i ствар. шыр. прасл. сял.-уласнiкаў, арыентав. на прадпрым. рыначн. гасп.. Рэф. атрым. развiц. ў шэрагу законаў бурж. характ., я-я былi прыняты напрац. 9 ліст.1906—1912 гг. Сталып. рэф. на Бел. мела шэраг асабл. (у зах. р-нах сял. абшч. ліквд. дауно, перавага падв.-спадч.землеулад. алегч. рэформу). Пад уплывам росту незадавальн. сял. царскі ўрад прызнаў непазб. правядз. ў вёсцы рэф.. Рэф. суправадж. інтэнс. насадж. рускага землеулад.. Ініцыят. і кіраўн. пераўтвар. выступ. міністр унутр. спраў А.А. Сталыпін. Асн. мэтамі рэф.: 1) забяспеч. умовы для больш хутк. развіц. капітал. на вёсцы, а знач., развіц. экан. ў цэлым у краіне; 2) раскалоць вёску, стварыўшы клас сельс. бурж., прыцягн. яго на бок царс. урада і т.ч. паставіць перашк. на шляху рэвалюц. руху. Сталыпінская рэформа мела наступныя накірункі: 1) разбур. сял. абшч. і перадача зямлі ў асабіс. сял. ўласнасць; 2) ствар. водрубаў (зям. участ., вылучаны з ашч. зямлі у аднаас. сял. маемасць без пераноса сядзібы) і хутароў (адасобл. сял. сядз. на зям. участку індывід. уладання); 3) перасяленчая палітыка. У зах. р-нах Стал. імкн. узняць паліт. ролю замож. сялянс. у сіст. мясц. органау кірав., для чаго былі свораны земст., с\гасп. гурткі. Вынік: заможн. част. нас. павяліч. да 1912 г. да 12%, бедн. склад. менш 68% двароу, гал. гасп.,як і раней, - памешч.. Рэф. насіла кампрамісны характ. і не зняла аграрн. пытанне, што садз. наспяв. рас. рэв., гасп. сял. зазстал. адсталай, унутры рынак заст. абмежаваным, не змагла прадухіл. абв. сац. супярэчн., але ж і аказала моц. уплыу на раазвіцце капіталіст. адносін.
-------------------------