- •2. Полацкае і тураўскае княствы – першыя дзяржавы на тэрыторыі Беларусі.
- •3. Рэлігія і культура беларускіх зямель у іх – першай палове хш ст.
- •4. Барацьба з крыжацкай агрэсіяй і нашэсцем мангола-татар у першай палове хш ст.
- •5. Утварэнне вкл.
- •6. Знешняя палітыка вкл. Грунвальдская бітва і яе значэнне.
- •7. Дзяржаўнае, эканамічнае і палітычнае развіццё Беларусі ў складз вкл
- •8. Францыск Скарына – беларускі гуманіст асветнік, першадрукар.
- •9. Фарміраванне беларускай народнасці. Паходжанне назвы “Белая Русь”.
- •10. Люблінская ўнія і утварэнне Рэчы Паспалітай (рп).
- •11. Брэсцкая царкоўная ўнія і яе вынікі.
- •12. Войны рп з Расіяй у 17 ст.
- •13. Беларусь у гады казацка-сялянскай вайны 1648-1651 гг.
- •14. Эканамічнае і сацыяльнае становішча беларускіх зямель у хуп-хуш ст.
- •15. Агульная характарыстыка беларускай культуры ў 17-18 ст.
- •16. Беларусь у гады Паўночнай вайны 1700-1721 гг.
- •17. Паўстанне 1794 г. На Беларусі. Т. Касцюшка.
- •18. Палітычны крызіс рп. Далучэнне беларускіх зямель да Расіі.
- •19. Палітыка царызму на Беларусі (канец 18 – першая палова 19 ст.)
- •20. Вайна 1812 г. І Беларусь.
- •21. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Беларусі ў першай палове 19 ст.
- •22. Грамадска-палітычны рух на Беларусі ў першай палове 19 ст. Паўстанне 1830-1831 гг.
- •23. Культура Беларусі ў першай палове 19ст.
- •24. Рэформа 1861 г. І асаблівасці яе правядзення на Беларусі.
- •25. Прамысловасць, транспарт і гандаль Беларусі ў 60-90 гг. 19 ст.
- •26. Сельская гаспадарка Беларусі ў 60-90 гг. 19 ст.
- •27. Паўстанне 1863-1864 гг. На Беларусі. К. Каліноўскі.
- •28. Народніцкі рух на Беларусі.
- •29. Становішча рабочых у 60-90 гг. 19 ст. Пачатак рабочага руху. Утварэнне с/д арганізацый.
- •30. Фарміраванне беларускай нацыі.
- •31. Культура Беларусі ў другой палове 19 ст.
- •32. Рэвалюцыя 1905-1907 гг. На Беларусі.
- •33. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Беларусі ў пачатку 20 ст. Сталыпінская аграрная рэформа.
- •34. Беларусь у гады першай сусветнай вайны.
- •35. Кастрычніцкія падзеі 1917 г. На Беларусі. Усталяванне савецкай улады.
- •36. Беларускі нацыянальна-вызваленчы рух у 1917-1918 гг. Абвяшчэнне бнр.
- •37. Беларусь у гады савецка-польскай вайны 1919-1920 гг.
- •38. Пераход ад вайны да міру. Нэп на Беларусі.
- •39. Палітыка беларусізацыі, цяжкасці і поспехі яе ажыццяўлення.
- •40. Эканамічнае развіццё бсср (канец 1920-х – 1930-я гг.)
- •41. Грамадска-палітычнае жыццё Беларусі ў 20-я гг. 20ст. Ажыццяўленне палітыкі беларусізацыі. Палітычныя рэпрэсіі.
- •42. Заходняя Беларусь у складзе Польшчы (1921-1939)
- •43. Уз’яднанне беларускага народа ў складзе бсср. Пераутварэнні ў Зах. Беларусі.
- •44. Пачатак Вялікай Айчыннай вайны. Абарончыя баі на тэрыторыі Беларусі.
- •45. Масавая барацьба супраць нямецка-фашысцкіх захопнікаў на тэрыторыі Беларусі (19741-1944 гг.)
- •46. Вызваленне Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў. Аперацыя “Баграціён”.
- •47. Аднауленне і развіццё эканомікі Беларусі ў 1944-1950гг.
- •48. Грамадска-палітычнае і культурнае жыццё ў бсср у 1944-1965 гг.
- •49. Беларусь на міжнароднай арэне (1945-1985гг.).
- •50. Прамысловасць і сельская гаспадарка Беларусі ў 1966-1985 гг.
- •51. Беларусь ва ўмовах сацыяльна-эканамічнага крызісу другой паловы 80-х пачатку 90-х гадоў.
- •52. Адукацыя, навука і культура Беларусі ў сярэдзіне 50-х – 90-х гг.
- •53. Міжнароднае становішча Беларусі ў другой палове 60-90-х гг.
- •55. Абвяшчэнне незалежнасці Рэспублікі Беларусь.
- •56. Канстытуцыя 1996 г. (агульная характарыстыка). Прэзідэнтская палітычная сістэма рб.
26. Сельская гаспадарка Беларусі ў 60-90 гг. 19 ст.
Развіццё сельскай гаспадаркі ў пачатку XX ст. было звязана з правядзеннем аграрнай рэформы. Яна атрымала на-зву сталыпінскай па прозвішчы яе ініцыятара прэм'ер-міністра П.А. Сталыпіна. Умовы эканамічнага развіцця краіны пасля адмены прыгоннага права ў 1861 г., больш блізкае азнаямлен-не з сістэмай падворнага землекарыстання ў Гродзенскай губерні (Сталыпіну 1902 г. займаў пасаду гродзенскага губернатара), неабходнасць вырашэння аграрнага пытання (пытання аб зямлі), якое стала адной з прычын рэвалюцыі 1905—1907 гг., вызначылі падыходы Сталыпіна да рэфармавання аграрнага сектару эканомікі.
Будучы сам буйным землеўласнікам, Сталыпін распраца-ваў асноўныя напрамкі рэформы, зыходзячы з інтарэсаў па-мешчыкаў. Галоўны феадальны перажытак таго часу — дваранска-памешчыцкае землеўладанне — рэформай не закра-налася. Магчымасць пераўтварэння Расійскай імперыі ў сапраўды моцную вялікую дзяржаву Сталыпін звязваў са ства-рэннем сацыяльнай апоры царызму сярод сялянства. Ва ўмовах расслаення пасля 1861 г. вёскі на беднякоў, сераднякоў і заможных сялян (яны складалі адпаведна прыкладна 60,30 і 10%) П. Сталыпін бачыў такую апору ў стварэнні слоя сельскай буржуазіі.
Аграрная рэформа была распачата ў 1906 г. і прадстаў-ляла сабой «чарговую чыстку зямель для капіталізму». Пер-шапачатковым этапам рэформы стала разбурэнне сялянскай абшчыны і замацаванне абшчынных зямельных надзе-лаў у асабістую ўласнасць сялян, якія яе апрацоўваюць. Такая магчымасць замацавання зямлі ва ўласнасць прадстаўлялася сялянам праз атрыманне зямлі ў водрубе, г.зн. за кошт выдзялення селяніну участка зямлі ў межах вёскі па магчымасці ў адным месцы ўзамен цераспалосіцы —«палосак» зямлі рознай урадлівасці, якія селянін апрацоўваў пры абшчынным землекарыстанні. Калі селянін перасяляўся з вёскі на ўчастак, што знаходзіўся за межамі вёскі, то тады ўчастак называлі хутарам, а селяніна хутаранінам. Хутарская гаспадарка нагадвала фермерскую (накшталт той, што была распаўсюджана ў ЗША), была арыентавана на рынак і адлюстроўвала сабой дастаткова эфектыўны шлях развіцця капіталізму ў сельскай гаспадарцы. Да стварэння такой гаспадаркі імкнуліся заможныя сяляне (іх называлі кулакамі), якія сталі адной з крыніц фарміравання сельскай буржуазіі — апоры самадзяржаўя пры вырашэнні аграрнага пытання. Падворнае землеўладанне ў заходніх раёнах Беларусі (Гродзенская, Мінская, Віленская губерні) паспрыяла замацаванню хутарской гаспадаркі, бо сялянская абшчына тут не існавала. Яе разбурэнне ажыццяўлялася ў Магілёўскай і Віцебскай губернях, дзе сяляне імкнуліся вызваліцца з-пад залежнасці абшчыны. Для большасці беднякоў і сераднякоў завесці хутарскую гаспадарку было немагчымым з-за адсутнасці ці недахопу срод-каў
Найвастрэйшае пытанне з малазямеллем сялян Стальшін прапанаваў вырашыць шляхам арганізацыі добраахвотнага пе-расялення значнай іх часткі з еўрапейскіх губерняў за Урал, у Сібір, на Далёкі Усход і інш., дзе было шмат неапрацаванай урадлівай глебы. Царскі ўрад прыняў пэўныя захады па заахвочванні сялян-перасяленцаў для пераезду ў азіяцкую частку Расіі. Дзеля гэтага выдзяляліся беззваротныя грашовыя пазыкі, забяспечваліся спецыяльныя цягнікі, рыхтаваліся пункты прыёму перасяленцаў, наразаліся зямельныяўчасткі і т.д. Аднак каля 10% сялян вярнуліся ў 1907—1914 гг. назад у сувязі з недастатковай дапамогай з боку ўрада і цяжкімі ўмовамі жыцця.
Асаблівасцю сталыпінскай рэформы ў Беларусі стала ўвядзенне ў 1911 г. земстваў— выбарных органаў мясцовага самакіравання ў трох беларускіх (Віцебскай, Магілёўскай і Мінскай) і трох украінскіх губернях. У заходніх губернях (Гродзенскай, Віленскай, Ковенскай) выбарнае земства не ўводзілася з прычыны значнай перавагі сярод выбаршчыкаў католікаў, якіх адносілі да палякаў.
Сталыпінская рэформа ў сваей эканамічнай частцы прывяла да росту буржуазнаи уласнасці. Пераважная большасць зямель пераходзіла ў рукі заможных сялян-прадпрымальнікаў. Разам з тым большасць сялян-беднякоў, а таксама сераднякоў, якія выйшлі на хутары, не змагла наладзіць гаспадарку і была вы-мушана прадаць сваю зямлю. Рэформа паспрыяла пашырэн-ню шматпольных севазваротаў, далейшаму паглыбленню спецыялізацыі сельскай гаспадаркі на малочнай жывёлагадоўлі і вінакурэнні. У фермерскіх і перадавых памешчыцкіх гаспадар-ках выкарыстоўваліся сельскагаспадарчыя машыны, ў вьюіку чаго павышалася ўраджайнасць сельскагаспадарчых культур.
У сваей палітычнай частцы рэформа паскорыла раскол вёскі і стварэнне слоя сельскай буржуазіі з ліку заможнага сялян-ства, забяспечыла падтрымку царскаму ўраду і на пэўны час прадухіліла сацыяльныя патрасенні, «прытупіўшы» вастрыню аграрнага пытання.
-------------------------