Утварэнне Вялікага княства Літоўскага (сярэдэіна XIII - пачатах XIV ст.)

, « О H-f К І°РыгаО Р Д Э Н ПН А У Г, АР О RC К АрГг

1260ІХ, гу . ■ , /

Бітва коля_,\Г1." -V»/,-Vy--V-* V-V-v'-') Г ¹ v. ^,4

V-^lyKOMnb/"

\ *

Барысаў^ © L \ ^ I Лагойск • ^ ДРУ^^К \Копысь>„-У_. " Ізяслауль Nft Магілёў.) МсфпаЩ Д

©Менск

НОВАГАРОДАК

I Клецк СлУЧк

ПІНСК^Л^\

Тэрыторыі балцкіх і фіна-угорскіх « плямён, захопленыяТэўтонскім і Лівонскім ордэнамі да 1245 г. gMN| Тэрыторыя, непасрэдна падуладная

Міндоўгу каля 1250 г. Межы ВКЛ, дасягнутыя пры Міндоўгу

mi in каля 1260 г. і адноўленыя каля 1310 г.

пры вялікім князю Віценю Тэрыторыі, захопленыя Тэўтонскім ус'ярэд'зінеХІІІст. \ZZ.'k і Лівонскім ордэнамі паміж 1245

ДНИ БалцкіяземліўсярэдзінеХІІІст. і 1282 гг.

СЕУІН Балцкія плямёны И1260 Месцы і даты значных бітваў

Пракопа Транята забіў і яго, але неўзабаве сам быў забіты конюхамі Міндо}

1260

О т 'у //І ^

^ЗЯМЛЯ

Камянец\ Кобрын^

Б ітвй ль , a Y А М О ,'Й См

= Г Ј_B \ Вельск

Цэнтры княстваў (зямель) і ПІНСК pycj ў сярэдзіне XIII ст.

_ Цэнтры ўдзельных княстваў о Слонім _{pycj у} др_угой палове XIII ст.

• Мазыр Іншыя гарады

Граніцы дзяржаў і княстваў

(зямель) Русі ў сярэдзіне XIII ст.

! 1 Тэрыторыя рускіх княстваў

Граніцы балцкіх племянных княстваў

/ ТПрупой Свіслачі р_агачоў^-І-^'СХЛ-

Начэрск J

' Чр-

1Гтжўскае

ГомійЧ

'княства

₀Сноўск

шчаны па сваю швагерку і так сказаў: „Гэта твая сястра памерла, прыязджай аплакваць сястру сваю". Калі ж яна прыехала аплакваць, Міндоўг захацеў ажаніцца з ёю».

3 Галіцка-Валынскага летапісу

Палітыка літоўскіх князёў у 1260— 1280-я гт. Пераемнікам Міндоўга стаў Войшалк (1264—1266), якога летапісы падаюць хітрым, схільным да кампра-місаў палітыкам. У 1250-я гг. ён засна-ваў каля Новагародка Лаўрышаўскі ма-настыр, бо сам быў праваслаўным.

Вядома, што Войшалк заваяваў і ўключыў у склад новай дзяржавы Налъшчанскую зямлю іДзяволтву, аб'-яднаў Новагародскую, Пінскую, Полац-кую і Віцебскую землі. У 1267 г. ён пе-радаў уладу свайму швагру галіцкаму князю Шварну (1267—1270), за што быў забіты галіцкім князем Львом Да-нілавічам. Па іншай версіі, той ад-помсціў Войшалку за забойства брата Рамана.

Цэнтралізатарскую палітыку працягваў праводзіць князь Трайдзень (1270—1282). Пры ім да Літоўскага княства далуча-ны землі яцвягаў, земгалаў і селаў і Гародня ў 1270 г. У 1274 г. Трайдзень пры дапамозе гарадзенцаў захапіў Дарагічын.

Пстарычная асоба

Трайдзень у летапісах называецца «злачын-цам, праклятым, беззаконным». Паходжанне яго невядомае. Гэта быў князь-воін, якіўсё жыццё правёў у ваенных паходах. Каля Гародні і Слоніма ён рассяліў прусаў, што ўцяклі ад крыжакоў. Але Полацк і Віцебск пры ім выйшлі з-пад уплыву Літоўскага княства.

Дакумент. «...У той час памерла княгіня Міндоўгава, і пачаў ён аплакваць яе. Сястра ж была замужам за Даў-монтам, князем нальшчанскім. I паслаў Міндоўг у Наль-

Такім чынам, у XIII ст. пачала фарміравацца новая дзяржа-ва — Вялікае княства Літоўскае (ВКЛ), якое аб'яднала балтаў і ўсходніх славян.