23 Сурет. Жамбас сүйегі сышан сырк,атгың экету ксзіндегі жагдайы.

Балалар сүйектерінің сыну ерекшеліктері

Балалардың сүйек жүйесі серпімділігімен және икемділігімен ерекиіеленеді, бүл суйектердегі минералды түздар молшерініц аздығына және сүйек тысының жаксы дамуына байланысты. Түтікті сүйектердің үшы серіппелі шеміршектердің метафазасы- мен косьиіған. Осы анатомиялык ерекшелік, бір жағынан, бала- ларда сүйектің сыну жиілігін төмендетеді, ал екінші жағынан, балаларга тән қаңқаның (скелеттің) закымдануьш туғызады («жа- сыл бүтақ» үлгісі бойынша сынықтар, сүйек сынуы жөне т.б.).

Алғашқы медициналык көмек көрсету кезінде балаларда өз-өзіне көмек керсету дағдысының жоқтығын ескеру қажет, соидықтан алғашкы медициналық көмек керсетушілер қи- рандылар, бүзылған гимараттар астынан балаларды оз уакытында шығарып алуды, зақымдагыш факторларды жоюіа назар аударуы тиіс.

Закымдану ауртпалығы дәрежесі бірдей болған кезде ба- лаларга алғашқы медициналык комек ересектерден бүрын көрсетіледіЛ^

Жаралар. Жаралар инфекциясы

Жаралар тері жамылғысының терідегі кілегейлі қабық- тың түтастығы бүзылып, үлпалардың механикалык зақым- дануынан пайда болады.

Жаралар жеңіл және қатты болып бөлінеді.

Қатты жарақаттану кезінде терінің астындағы клеткалар гана емес сондай-ак. бүлшык ет, сүйек, нерв, сіңір, байлам, ірі қан тамырлары зақымданады. Жарақаттагыш зат дененін ішіне — кілегейлі қабыкка, бас сүйектің қуысына және т.б. енуі мүмкін; осындай бойлай салынған жарақат ішкі орган- дарды зақымдайды.

Жаралардың жіктелуі

Жаралар заттың немесе қарудың түріне байланысты жа- ралар: кесілген, тілінген, түйрслген, сыдырылған, тістелген, жарымдалған және оқ тиген болып бөлінеді.

Түйрелген жаралар түйрегіш қарулы найза, пышақ, біз, ине, шеге өсерінен болады (24 сурст).

Жараның осы түрі үлкен тереңдіктегі шағын сыртқы са- ңылаумен сипатталады. Өйткені жараның ауызы тар, ал ксйдс үлапалардың ауысу салдарынан (бүлшық еттің қысқаруы) ол үзілгіш және ирек тәріздес болады. Бүл түйрелген жара- ларды қауіпті етеді, ойткені зақымдалу тереңдігі мен ішкі органдардың ықтимал жаралануын анықтау қиын.

24 Сурет Түйрелген жаралар

Жарымдалған жараларынын шеті тегіс және ластану децгейі улкен, канныц аіуы жиі.

Кесілген жаралар жүзі өткір заттар арқылы болады (пы- шак., үстара, шыны жоне т.б.). Кесілген жаралардын шеті тегіс және зақымданбаЕан болып келеді. Қан жиі ағады.

Антисептика — жараға түскен бактерияларды, микроорга- низмдерді өлтіретін немесе олардың тіршілігін әлсірететін ан- тибиотиктерді химиялық жоне биологиялык заттарды колда- ну жолымен жою. Антисептиктер ретінде хлорамин ерітіндісі, йод түнбасы, спирт, сутегі колданылады.

Тек ауа жоқ кезде дамитын микробтардың жарада көбеюі (анаэробтар) анаэробтық немесе газдық инфекция аса қауіпті.

Жараға топырақпен бірге сіреспені тудыратын анаэробтьгқ микробтардыц түрлері енуі мүмкін.

Механикалық антисептика жараны алгашқы хирургаялық емдеу кезінде жүргізіледі.

Физикалық антисептика жарадағы микробтар үшін қолай- сыз жағдай жасайды, атап айтқанда бүл жараны қүрғатады, жарадан сүйық суды сыртка шығарады. Микробтарды кун сәулесі мен жасанды ультра күлгін сеуле де олтіреді.

Химиялық антисептика микробқа карсы кабілетке ис әр түрлі дәрі-дәрмекті қолдануға енгізілген. Бүлар антисептика- лык заттар деп аталады. Йод түнбасы, этил спирті, хлорамин, риванол, калий перманганаты сияқты антисептиктер жиі кол- данылады. Антисептиктер Вишневский майы сиякты бірнеше заттардан күралуы мүмкін.

Биологиялык антисептиктер жара инфекциясынан сақтан- дыру мен емдеу үшін пайдаланылатын антибиотиктер жатады.

Антисептика мен асептика әдістері жараның инфекциялык зақымдануъімен күресте бірін-бірі толықтырады.