Суға бату. Электр жарақаты. Күннщ өтуі және ыстық тию.

Сур.а бату - механикалык түншығудың (асфиксияның) бір түрі.Суға батудың үш клиникалык нүскасын бөліп көрсетуге болады.

І - нусқа зардап шегушінің тыныс алуының рефлекторлык тоқтауымен және тосын суынудан, аяқасты естіц шығуынан, күлакка және евстахи түтігіне суык судың дабыл жарғагының тесігі аркьиш кіруінің салдарынан жүрек қызметінің әлсіреуімен сипатталады. Осыған байланысты адам тез батады, өкпеге су толып үлгермейді, зардап шегушінің терісінің бет жағы ағара- ды, дене сипағанда суык, бет бейнесі көгереді, үстінгі тыныс алу жолдарынан су шығарылганнан кейін көбік бөлінбейді.

ІІ — нусқада адам суға баяу батқан кезде ягни судың үстіне бір шығып бір батқан кезде (кажыған уакытта) өкпеге судьщ толуымен ерекшеленеді.

Бүл жағдайларда тері жамылғыларының көгеруі, мойыи мен аяк - кол тамырларыныц ісінуі, ауыз бен мүрыннан кызғылт түстес көбіктің шыгуы байкалады.

І- дәрежеде тері ағарып, сезгіштігін жоғалтады бүдан кейіи ісініп қызарады.Оның устіңгі қабаты қотырланады аяқ кол мүздайды, негізгі тамырлар согысы едәуір өлсірейді, зақымда- лған үлпалар домбыгады, жалпы жағдай қанағатандырарлык.

ІІ — дорежеде тсріде бозамық немесе қан тәріздес сүйық пайда болады. Сол жердегі негізгі тамырлар соқпайды, зардап шегуші едәуір ауртпалықты сезінеді.

Үсік шалудың осы дәрежесінде тешісратураньщ котеригуі есінеу, тәбеттің жоғалүы мен үйкы басу сиякты жалпы қүбылыстар байқалады. Осы жері көгеріп түрады, сезімталдық әлсірейді, тыр- нақтың түсуі, сүйектің сыркырауы, тамырдың соғысы байқалады.

ІІІ — дәрежеде негізғі тамырлар соқпайды, зақымдану терендігі біртіғідеп анықталады. Алғашқы күндері терінің дом-, бығуы байкалады, копіршік пайда болады терінің жабылмаған бөлігінде ісіну жолағы пайда болады.

Тереңдегі үлпалардың зақымдануы қалың ірің түрінде 3- 5 күнде байқалады.Үлпалар мүлдем ештеңе сезбей аурулар азапты сырқаттан азап шегеді. Үсік шалудың осы дәрежесінде қатты корінеді әуелі дене қатты қалтырайды іле — шала қоршаган ортаға селқостықпен қарау ахуалы жайлайды.

ІV- дәреже өте ауыр.Үлпалардың барлық қабаттарының оның ішінде сүйектің жансыздануымен сипатталады.

Дененің закымдалған бөлігін жылыту мүмкін емес, ол суы- нған және мүлдем сезімсіз күйінде қалады, терінің бетін қара сүйықты копіршік жабады, накты ажырату жолағы 10-17 күннен кейін пайда болады.

Зақымдалган аймак тез карайып қүрғай бастайды . Аяқ-қол- дың ажырау процесі үзақ(1,5 — 2 ай), жараның жазылуы оте баяу. Бүл кезенде организмнің жалны күйі күрт нашарлайды, органдарда дистографиялық өзгерістер (бүзылу) байқалады.

Алғашқы медициналық көмек кезінде зардап шегушіні, әсіресе дененің үсінген болігін жедел жылыту болып табыла^ ды. Үсік шалған адамды мүмкіндігінше тсзірек жылы жайға апару кажет. Ең аддымен дененің үсіген жерін жылытьш, он- дагы қан айналымын қалпына келтіру керек. Дененің үсіген жерлерін спиртпен шайып, таза қолмен ысқалайды,\қейде бүны үзақ жасаут'а түра келеді. Ысқылауды дененің үсіген белігінде сезімталдық, қызару жоне ысыну пайда болтан кезде ғана тоқ- татуға болады. Дененің үсіген болігін қармен ыскылау қазіргі уақытта теориялық түрғыдан негізсіз және практикалык түрғы- дан кауіпті ретінде теріскс шығарылды, ейткені суықты күшей- теді, ал мүздақ теріні жаралнп, усінген төңіректі аскындырады.

ІІІ - Нүсқада мастык, мидың шайкалуы, талыксу нәтижесінде зардап шегушінің орталық жүйке жуйссінің бузы- луы байқалады.

Суға батудың бастапкы кезінде дауыс саңлауы карысып қалады және судың болмашы ғана бөлігі өкпеге кстеді. Бүл жагдайдагы цианоз (кілегейлі кабықтардың көгеруі) бірқалыпты, жогаргы тыныс жолдарығіа үсақ кобіктер туседі^

Тізбеленғсн нүсқалармен катар адам кенеттен сырқаттану (миокард инфаргі немесе мидағы қан айналымьгның күрт бүзы- луы) немесе ауыр жаракаттан (сүңгіген кезде бас сүйегініц немесе омыртканың, мойынның сынуы нәтижесінде суға ба- туы мүмкін.

Суга бату механизмін аныктаудыц реағіимацияны табысты жүргізу үшін үлкен маңызы бар. Егер тыныс алу мсн жүректің рефлекторлық токтауы кезінде ("ак суга батушылар") клини- калық өлім жағдайынан шыгару тіпті организм су астында 10 минут болған жагдайдада шығаруға болады, ал суга батудың баска түрлерінде ("кок суға батушылар") табысты реанимация үшін су астында болу мерзімі үш — алты минуттан аспауы тиіс. Жекелеген жағдайларда кыста суық суға баткан кезде реани- мациялык шаралардың табысты болуы үшін адамның су ас- тында 20 минутка дейін болған кезінде де үміт артуга болады.