Естен тануга карсы шаралар

Есінен айырылған адамдар алгашқы медициналық көмекті кажетсінеді. Зардап шегушіні ауыратын жерлері богде затка тимейтіндей етіп жатқызады. Оларга мүмкіндік болса, ауырт- пайтын дәрі-дәрмек: промедол, морфин, аналгин 5% - 2мл ерігінді, олар болмаса 0,5г аналгин, 0,1г кофеин, кордиамин егеді, есінен тануға әсер еткен себепті жояды, үстіне жылы киім жабады. Егер зардап шегушінің ішінде жарақат жок бол- са, оган ыстық шәй ішкізеді, арак, немесе басқа да спирт іпіімдігін береді.

_3ардап шегушіні ore мүқият жөне кешіктірмей медицина мекемесіне жеткізеді.

Оны апаратын жерге аса сактықпен, баска жерлерін ауыр- тып алмай, ыңғайлы көлікпен жеткізеді.

Дененің сыдырылуы, тілінуі, буынның таюы, сіңірдін созылуы

Терінің айтарлыктай беріктік касиеті бар жөне жарақат кезінде оның түтастығы бүзылмайды, ал осы уакытта жүмсақ үлпалар мен суйектер закымдалуы мүмкін.

Егер дене тілінген немесе сыдырлған жерлер ластанбаса, оны адамның озінің емдеуіне болады. Егер жара үлкен болса, ең жақсысы дәрігерге барып, ауруға қарсы ектіру керек.

^Жүмсақ үлпалар зақымдануыныц аса коп тараган түрі де- нёйіц сыдырылуы болып табылады, ол қатты заттың соккы салдарынан пайда болады, соккы тиген жер бірден үлбірейді, кобінесе когереді олардың пайда болуьі зақымдалған тамыр- лардан каиның ағуымеп түсіндіріледі.

Тарамыстың созылуы секірген, қүлаған, ауыр затты котер- ген кездегі ебдейсіз әрекетгерден туындайды. Созылу белтілері - буынның сырқырауы, терінің үлбіреуі, козғалудың қиындыгы.

Алғашкы медициналық көмек

Жарага тиіспей, оның айналасын суланған мақтамен сүртіңіз, жарага йод жағьш, оны таза дәкімен таңыңыз, үлкен жараны ең жаксысы алгашқы кемектің жеке пакетіндегі дәкілі- мақталы жастыкшасы бар таңғышпен байлаған жақсы (мүндай пакеттер дәріханада сатылады), таңгыш материалды алған кезде ешбір жағдайда жараның үстіне жабылатын жастыкшаға тиісиеңіз, егер қолыңызда дәкі жок болса, таза бет орамалды пайдаланыңыз, жараны толык жабу керек, таңгыш денені қат- ты ауыртпау үшін оны аса қатты тартпау қажет, егер бір-екі күннен ксйін тілінген немесе сыдырылған жер іріндеп, ал оның төңірегі ісіп кетсе дәрігерге барыңыз. Сырқатты басу үшін за- рдап шегушіге 0,25-0,5г анальгин беруге, ал жарақаттанган жерге мүзды қағанақ қоюга болады.

Буыннын шыгуы — бүл буындағы сүйектерді ажырататын буынның үстіңгі жағының анатономиялық өзара карым-қа- тынасыньщ өзгерісі. Буын шыққан кезде оның кызметі бузы- лады. Буынның шығуы толык және жартылай шыгу (таю) бо- лып болінеді. Буынныц таюы әдетте сіңірдің созылуына неме-

се буынды бекітетін байламды үзуге, кейдс буын коржынын зақымдауға, яши буынның үстіңгі жағын жабатьш кабатты зақымдауга алып келеді.

Буынның шыгу белгілері

Домбығу, буынның табиғи емес пішіні, өзгеруі, буын төңірегінің қатты сырқырауы, әсіресе сәл қозғалғанда, буын төңірегіндегі тері түсінің өзгерісі, жарақаттамған буындағы қозгалыстың шектелуі, бір затқа тисе қатты сыркырайды.

Буынның шығуы да сүйектің сынғаны сияқты елеулі жара- қат, арнайы медициналық көмекті қажет етеді. Дененің жара- қаттанған болігін түзетуге тырыспаңыз. Тақтаның немесе ши- наның квмегімен зақымданган буынды қозгалтпаңыз, мүмкіндігінше сол жерге тиіспеуте тырысыңыз. Буын шыккдн жерге суық компрес қойыңыз. Сирак, немесе жіліншік жарақ- аттаиган жағдайда аяқты көтеріп үстауға тырысыңыз, бул бу- ынның домбығу деңгейін азайтады. Зардап шегушіге жакдай жасап, жаткызуга тырысыңыз.