Клиникалык олімнін белгілері
Ессіз жатқан адамның жағдайы туралы ең маңызды аппа- рат оның карашықтарын аса мүқият қарау болып табылады. Егер қарашықтар жоғары қабақты қайта көтергеннен кейін де кеңейген қалпында қалыпдарылмаса, оны қарашықтың жа- рыктан тітіркеибейтіндігі туралы айтуға болады. Жүрсктің тоқтагандығы мен клиникалык өлімнің болгандыгына коз жеткізу үшін үйқы қан тамырының соғысын тексеру қажст.
Есіңізде болсын! Үйкы кан тамыры согысының жоктығы - канайналымы тоқтауыныц негізгі белгісі, қашан және қалай болды немесе кім кінәлі сияқты ақпараттарды жинау үшін қымбат уакытты кетіруге болмайды. Әрбір жоғалган секунд орны толмас екіиішке соктыруы мүмкін.
Клиникалық өлімнің немесе жүректің кенеттен токтауы- ның үш басты белгісі бар:
Естід жоғалуы.
Қарашыктың жарыктан тітіркенбеуі.
Үйкы кан тамыры соғысының байқалмауы.
Жүректі жандандыру соккысы
Соккыны кеуде сүйегі аяқталатын түсындағы төс шеміршегінен 2- 3 см жогары кеуденіц ортасынан сәл төмен орналасқан нүктегс жүдырықпен жасайды. Бүны өте қысқа, күрт кимылмен жасайды. Мүндай соққыныц мақсаты токта- ған жүректің соғуына эсер ететіндей кеуде клеткаларын мүмкіндігінше қаттырак сілкіндіру.
Есіңізде болсын! Дүрыс жэне өз уақытында жасалған соккы санаулы секундта адам өмірін қайтарады. Кеудеге соккы жа- сағаннан кейін көп жағдайда жүрек согысы қалпына келіи, адамның есі кіреді.
Есіңізде болсын! Осындай сокқы жүрегі соғып түрган адам- ды өмірден алып кетуі де мүмкін.
Жүректі жандандыру соккысын қалай жасауга болады?
1. Үйкы күре тамырындағы согу ырғагьшың жоктығына
мен шеңберлі айналымға қатысады. Ауылшаруашылығында, тамақ өнеркәсібінде, медицинада колданылатындармен катар адамдарда, хайуанаттар мен жөндіктердс ауру туғызатьш түрлері де кездеседі. Бул микробтар патогендік, яғни ауру тудырғыш атауына ие болды. Ауру туғызбайтьш жэне сыртқы ортада омір сүретін микроорганизмдер сапрофиттар деп аталады. Қоздырғыглтар берілетін ең үрымтал факторлар:
а) іш жүқпалы аурулары берілетін ауыз жақ - дәрет куыста- ры тегершігі жағдайындағы негізгі тән факторлар ретінде мы- наларды санауға болады:
су (қүдык, өзен, көл, арык, сукүбыры, канализация, ағын- ды жаңбыр);
тамақ өнімдері (сүт, ет, балык, сілікле, сорпа қосылып үйытылған тагам, крем жағылган торт, котлет, тартылган ет, жеміс, коконіс, жидек);
топырак;
лас қол;
шыбын;
- әртүрлі тіршілік заттары (су ішуге, тамаққа, темекі тар- туға, шомылуға пайдаланылатын және т.б.).
б) тыныс жолдары жүқпалы аурулары қоздырғыштары берілетін ауа- тамшы тегершігі жағдайындағы таралу факторы ауа болып табылады (57 сурет).
в) Қан жүкпалы аурулары қоздырғыштары берілетін тасы- малдык тегершігі жағдайындағы таралу факторы ретінде бунак аяктылар тобына жататып жәндіктер кызмет стеді.
көз жеткізісімен - ак ею саусакты кеуденің тос шеміршегіне кою кажет.
Жүмылған алақаныңызды өз саусагыңыздан жоғары ұстап қабырғаны үрыңыз!
Бүл жағдайда үратын қолдың шынтагы зардап шегушшің денесіне бағытталуға тиіс (56 сурет)