Педикулез (биттеу)

Биттеу- адамның биттен закымдануы. Биттер- қан сорғыш жәндіктер, адамның паразиты және үсак коректіліктер, олардың бүкіл өмірі адамда өтеді. Биттің 150 түрі белгілі. Адамда киім - кешек, бас және шат биті болады.

Барлык тері аурулары мси СПИД - тен сақтандырудың ең карапайым жәпе тиімді әдістерініц бірі жыныстык катынастағы тазалык, бір әрігггеспен болу, кездсйсоқ жыныстык катынаска түспеу.

Сақтандырудағы екінші бағыт- бул медицина мекемелерінде шприцты, ине мен өзге аспапты пайдалану мен тазалау тәртібін мүлтіксіз орындау, сондай —ак біржолғы шприцтер мен қан қүюға арналған жүйелерді пайдалану.

Салауатты өмір салты, жыныстық арасындагы тазалық, отбасылық адалдык- СПИД- тен ең жаксы сақтандыру.

Терінің паразитарлы аурулары Қотыр

Қотыр- котыр кенесіпен жүғатын терінің жүқпалы паразитарлы ауруы.

Микроскоппен карағандаты ак- қоңырқай түсті, таспака тәріздсс ксне. Аталық денесініц үзындығы 0,2-0,3 мм, ені 0,14- 0,19 мм, аналыктарыныкі тиісінше 0,4- және 0,25-0,3 мм аталыктар аналықты үрыктандырғаннан кейн өледі. Теріге түскен үрықтанған аналық терінің сыртқы мүйізді кабатына еніп, сүр -ак жолақты ирек түріндегі жүріспсн терінің үстіне жапсарлай жүмыртқа салады (50-ге дейін). Жүріс, егер оған анилинді бояудың немесе йодтың 1-2 пайыз ерітіндісін жағып, артынша кетіргеннен кейін анык көрінеді. Жүмырткадан 3-7 күннен кейін личинкалар пайда болады, олар нимфа сатысынан етіп, белсенді нысанға айналады. Дамудың бүкіл циклы бірнеше аптага созылады.

Қотыр жуктыру аурудьщ отбасында, жатакханада немесе ішкі киім мен төсек жаймасы, ортак пайдаланылатын киім, орамал, жөке, мотоцикл шлемі, ойыншық және т.б. арқылы жүгады.

Инкубациялық мерізім- 7-10 күн. Қотырдың негізгі белгісі түнгі уакыттағы терінің кышуы болып табылады. Теріде жекелеген қотыр жолдары және әдетте котыр үшін төн жерлерге орналасатын, атап айтканда саусак арасындағы куысқа, шынтак буындарында, кеуде мен іштің бүйір түсының жогары жағында, бел мен омыртканың терісінде, санның ішкі жогары бетінде, кеуде бездері төңірегінде жолакты тарамдар пайда болады. Балаларды кобінесе алақан мен табанда, ал емшектегі балалардың бетіпде байкалады. Аскыиған котыр пиодермиямен (фолликулит, шикан).

Олардың даму сатысы мынадай: жүмыртқа (сірке), личинка, нимфа, үлкен бит (имаго). Жүмыртка салуға колайлы температура 28-30 градус. Жүмырткадан шыгу мерзімі жәпе личинканың дамуы да коршаған температурага байланысты. Бүкіл даму циклы кемінде 15 күнге созылады. Бит осіп-онуініц барлык сатысында (жүмыркадан баскасы) тек канмен коректенеді. Киім-кешек биті тоулігіне 2-3 рет коректенеді жоне тоюға 3-10 минут жүмсайды.

Биттер іш сүзегінің, қайталама бит сүзегінің коздыргыштарын таратушылар болып табылады.

Биттеудің таралуы канагаттанарлықсыз санитарлык- гигиеналык жағдайларга, халықтың материалдык және мәдени өмірііші деңгсйіне байланысты. Биттеу - өртүрлі әлеуметтік және табиғи апаттардың айнымас серігі. Бастың шашы битгеген кезде катты кышытады, бул котырға, одан кейін терінің іріңді зақымдануын түгызады.

Киім-кешек биті кобінесе тосек-орын коймасында омір сүреді және теріге қоректену үшін отеді. Адамды кобінесе киім денеге тығыз жабысқан жерлерде шағады. (қолтық, шап, арқа жоне т.б.). Мүнда да қышыма пайда болады, ірінді қотыр мен шиқан шыгуы мүмкін.

Шап биті көбінесе шаптың терісі мен жыныс мүшесін закымдайды (жыныстық қатынас кезінде, коғамдык моншага барған кезде), ал кейде колтыққа, кірпік пен кабакка да барады.

Биттеуден сақтандыру. Халыктың материалдык және мәдени өмірін, санитарлык білімін котеру, монша-кір жуу кызметін жаксартумен кол жеткізіледі.

Жеке сактандыру. Депені жиі жуу (аптасына кеміиде 1 рет) және іш киіммсн тосек жаймасын ауыстыру, бастын. осіресе

балалардың басын тісі жиі тарақпен тарау, битті адамдармен қатынасты шектеу аркылы жүргізіледі.

Биттеуден босану. Бас битін тісі жиі тарақпен тарап түсіреді. Еркектер мсн балалардың шашын қысқарту үсынылады. Битті күрту үшін керосин, сабынды керосинді эмульсия қолданылады (керосин 45 бөлік, жасыл сабын 30 бөлік, ыстық су 25 бөлік). Осы әдістерінің бәрімен шашты жақсылап шаяды, басқа 20-30 минутқа жалпақ байлам тағады, одан кейін сабынды ыстык сумен жуып, тісі жиі тарақпен тарайды.

Киім-кеніек битімен күрескенде денені сабынды ыстық сумен жуады, және сыртқы киім мен төсек-орынды д е зинсеюіиял айды.

Шап битін күрту үшін шап пен қолтықтың жүнін қырады, зақымдалган жерге 10 пайыз ақ сынап мазын жагады.

ХІІтарау. ХАЙУАНАТТАР ЖӘНЕ ӨСІМДІК УЛАРЫМЕН УЛАНҒАН КЕЗДЕГ1 ДӘРІГЕРГЕ ДЕЙІНГІ КӨМЕКТІ КОРСЕТУ