1.Мәтінді оқып, мағынасын сөздіктің көмегімен ұғып алыңыз. Мінез – адам сыны

Мінездің мәні мен мағынасының ұғымы кең. Ол – адамның бар болмысын, сезімін, көзқарасын қаз қалпында елестетеді.

Адамның мінезі өзгере ме?

Ел ішінде «мінез өзгермейді» деген ұғым бар. Мінез сәбилік пен кәмелеттік жас аралығында отбасының қасиеттеріне сәйкес, ата-ананың үлгісімен, отбасының мәдени-тұрмыстық, әлеуметтік жағдайларында негізін қалайды.

Одан соңғы кезеңде адамдармен қарым-қатынас, қоғам мен орта, еңбек, тіршілік, ізденіс пен талпыныс, сәттілік пен сәтсіздіктің әсерімен тұрақты мінез қалыптасады. Кейде, әсіресе жастық шақта, үлгі тұтқан азаматтарға еліктеп немесе тағдыр тәлкегімен тектілік мінезде жасандылықтың пайда болуы мүмкін. Бірақ ол табиғи бітімге терең сіңбейді. Мінез бұрынғы қалпына тез түседі.

Мінездің көрінісі өте көп. Адамды әр қырынан танытатын мінез екі бағытты: ақылмен астарлас келісті мінез және қым-қиғаш қылықты теріс мінез.

Көңіл шалқытар жадыралық, шабыт шақырар жарқындық, адами ажарды ашу, асаулықты басу – келісті мінез. Ал, тұрлаусыз ауытқымалы, ала көңілді, шиелі, кінәмшіл, қырсыз, қыңыр – теріс, жағымсыз мінез.

Жәрдем Кейкін

Мінез – характер ата –ана үлгісімен – по примеру родителей

Мәдени –тұрмыстық – культурно–бытовой әлеуметтік – социальный

ізденіс, талпыныс – здесь: творчество сәттілік – удача

тағдыр тәлкегімен – по велению судьбы

келісті мінез – безупречный характер

2.Сөйлемдерді толықтырыңыз.

• Мінез – адамның (ойы, намысы, болмысы).

• Адамның мінезі (өзгереді, өзгермейді).

• Мінез (сәбилік шақта, ержеткенде) негізін қалайды.

• Мінез қарым-қатынас, қоғам мен орта, еңбек, тіршілік, ізденіс пен талпыныс, сәттілік пен сәтсіздіктің әсерімен (өзгереді, тұрақтвнады).

• Жастық шақта тектілік мінезде (жасандылықтың, тұрақтылықтың) пайда болуы мүмкін.

• Жарқын мінез – (келісті, келіссіз) мінез.

3.Етістіктерді тиісті шақ формасына қойыңыз.

Інімнің мінезі өзгер... . Мен жұмысымды тиянақты атқарып жүр... .Анам қарындасыма сабақ оқытып жатыр... .Біздің үй қонақ күтуге дайындал... .Біз көршілермен тату тұрып жатыр... .Өмірімде сәттілік пен сәтсіздік жиі болып тұр... . Әкемнің келісті мінезі көп адамға үлгі бол... .Ағам ешкімге теріс мінез көрсетпе... .Жағымсыз мінез оған абырой әпермей жүр... .

4.Үлгі бойынша сөйлем құраңыз.

Үлгі: Оның мінезі қатал болды, бірақ қайырымсыз емес.

Ашушаң ---------------------------------- тез қайтады

Ашық-жарқын -------------------------- көп сөйлейді

Ерке --------------------------------------- кінәмшіл

Пысық ------------------------------------- қыңыр

5.Төменде берілген сөздер мен сөз тіркестерін қатыстырып, сөйлемдер құраңыз.

Кәмелеттік жас + мінез;

Ата-ана + үлгі;

Сәтсіздік - + ашу;

Еліктеу + жасандылық;

Табиғи бітім + сақталу;

Теріс мінез + жағымсыз.

Сын есімдер заттың түрін, түсін, сипатын білдіреді, қандай? Қай? Деген сұрақтарға жауап береді. Сын есімдер негізгі және туынды болып екіге бөлінеді. Негізгі сын есімдер түбір сөзден жасалады. М: ақ, қара, жақсы, жаман, т.б.

Туынды сын есімдер кез келген сөз табына жұрнақтар жалғану арқылы жасалады. Туынды сын иесімнің жұрнақтары: -ты, -ті, -ды, -ді, -лы, -лі. (қарлы, құмды, атақты); -лық, -лік, -дық, -дік, -тық, -тік (жастық, балалық,адалдық);