Үшінші сабақ Мәдени мұра

Қазақстан тәуелсіздік алғаннан бері көптеген шаралар жоспарлануда. Солардың бірі – «Мәдени мұра» бағдарламасы. Бұл бағдарлама қазақ халқының ұлттық мәдениетін насихаттауға арналған. Бағдарлама ауқымында көптеген мәселелер шешіледі. Мысалы, мәдени ескерткіштерді қорғау, фольклор шығармаларын тарату, кинофильмдер дайындау. Қазақ халқының мәдениеті өте бай болғандықтан бұл бағдарлама ұзақ жылдарға арналған.

1-тапсырма. Төменде берілген шағын мәтінді оқып, орыс тіліне аударыңыз.

2-тапсырма. Бұл бағдарлама жөнінде ақпарат дайындаңыз.

3-тапсырма. Төменде берілген сөздермен және сөз тіркестерімен сөйлем құрыңыз.

Мемлекеттік бағдарлама, ұлттық қазына, тарихи шығарма, дәстүр, қымбат, өзекті, құндылық, деректі фильм, энциклопедия, музыкалық туынды.

4-тапсырма.Ұлттық мәдениетке байланысты қандай қос сөздер мен біріккен сөздер

білесіз?

Бөж тапсырмалары

1. Сұрақтарға жауап беріңіз.

1. Қазақстандағы көне қалалардың орындары қай жерлерден табылды?

2. Есік қорғанынан, Жайық бойынан, Алтай өңірінен қандай бұйымдар табылды?

3. Мәдениеті дамыған мәдениет пен өнердің орталығы болған ортағасырлық қалалар.

4. Мәдениетіміздің тарихы көне замандардан басталатынын көрсететін мазарлар.

5. Қазақ мәдениетінің дамуына қандай өнерлер әсер етті?

6. Еліміздің қай өңірлерінде ән мен күй, шешендік сөз бен поэзия дәстүрлері жақсы дамыды?

7. Қазақстан мәдениеті қай ғасырда жақсы дамыды?

8. Қазақстанның қандай өнер түрлері мәдениетімізді жаңа деңгейге көтерді?

9. Қазақ халқының ұлттық мәдениетін насихаттауға арналған қандай бағдарламаны білесің?

10. «Мәдени мұра» бағдарламасының мақсаты не?

2.Қаладағы ұлттық мұражайлар (шолу). Іі семестр

I АПТА

ҚАЗАҚ ХАЛҚЫНЫҢ ДӘСТҮРЛІ ӨНЕРІ

1-сабақ

Халықтық қолөнер. Шылау

Сөздік

құбылыс – явление

кезең – период

ежелгі – древний

алғашқы қауымдық құрылыс – первобытная община

ірі бөлігі – большая часть

кеңінен пай даланылды – широко использованна

музыка арқылы өрістеді – развивались посредством музыки

айрықша – особенно

негіз – основа

күй – кюй

халық әні- национальная песня

келбет – облик

көрерменін баурайды – увлекает своего зрителя

ізденістер үстінде – в исканиях

жаңғыруы – возрождения

жаңа қырынан – с новой стороны

кеңінен пайдаланылды – широко использованы

көрініс – вид

ШЫЛАУ

Септеулік шылау	Жалғаулық шылау	Демеулік шылау
Атау с., Барыс с., Шығыс с., Көмектес септіктерде тұрған сөзбен ғана тіркесіп қолданады. Үшін, сайын, дейін, туралы, сияқты, кейін, соң, бері, бірге, қабат, қатар	Сөздер мен сөйлемдерді байланыстырады. Және, да, бірақ, дегенмен, алайда, өйткені, себебі, сондықтан, сол үшін, не, немесе, я, яки, болмаса кейде, бірде, біресе, егер.	Сөздерді байланыстырмайды., қосымша мағына береді. Ма, ме, ба, бе, -ақ, ау, -мыс, түгіл, ғана, тек, -ды, ді, ты, ті
Мектепке(неге?)дейін бірге бардық. Мен әкеммен(кіммен?) бірге кешке(неге?) шейін жұмыс істедім. Көпір (не?) арқылы өттік.	Биыл мектеп бітіремін және оқуға түсемін. Оқуға түспеймін, өйткені жұмыс істеуім керек.	Мен солдатпын ғой! Ол мектепке барды ма? Дәмін татық-ау. Берілген тапсырманы орындапты-мыс.