2. А) Мәтіннен тірек сөздер мен сөз тіркестерін тауып жазыңыз.

ә) Мәтін мазмұны бойынша жоспар құрыңыз.

б) Сол жоспарыңыз бойынша мәтінді әңгімелеңіз.

Бөж тапсырмалары

11. Қ.Тоқаевтың “Қазақстан Республикасының дипломатиясы” деген кітабын пайдалана отырып, “Қазақстан және Еуропа елдері” деген тақырыпта ауызша ақпарат дайындаңыз.

Он бірінші апта

Лексикалық тақырып: Мен қазақ елінің патриотымын

Грамматикалық тақырып: Есімдік. Өздік есімдік

Сөздік

Табиғи құбылыс – естественное явление

өркениетті ел – цивилизованная страна

мақтаныш сезім – чувство гордости

нығайған – укрепленный

тұтастық – целостность

өкілдері – представители

берік – крепкий

шынайы – истинный

мүдделі – заинтересованный

жетістіктері – достижения

қадірін ұғынасың – понимаешь цену

иемдену – овладевать

Отанды сүю – өркениеттіліктің

бірінші белгісі

Н.Назарбаев

Мен қазақ елінің патриотымын

Өзінің туған елін, жерін сүю – табиғи құбылыс. Әрбір адамның бойында осындай қасиет болғанда, елде мықты болады. Әсіресе, өркениетті елдердің барлығында ол елдердің азаматтары өз мемлекеттерін мақтан етеді. Осындай мақтаныш сезімнің аясында үлкен сенім жатыр. Қазақ елінің тәуелсіздігі нығайған сайын азаматтардың мемлекетке деген сенімі арта түсуде. Патриоттық сенім бар жерде мемлекеттің тұтастығы артады. Қазіргі кезде әртүрлі діндердің, ұлттардың өкілдері мекен ететін Қазақстан ­- баршамыздың ортақ үйіміз. Осы ортақ үйіміздің шаңырағы биік , болашағы жарқын болуына бәріміз мүдделіміз. Егер еліміз осындай берік болса, онда біздің де жағдайымыз жақсы болмақ. Осыны түсінген адам, соған қызмет еткен азамат – өз елінің шынайы патриоты. Отаншылдық сезім – тек елімді сүйемін деуден ғана тұрмайды. Патриоттық сезім – ең алдымен еліңнің тарихын, дәстүрін, тілін жақсы білуден басталады. Еліңнің өткенін жақсы білсең, - бүгіннің қадірін ұғынасың. Сондықтан, әсіресе, жас ұрпақ елінің өткенін білгені жөн. Біздің патриоттық сезіміміз еліміздің жетістіктеріне сүйсінуден айрықша байқалады. Мәселен, Қазақстанның әлемдегі беделінің артуы, қазіргі кезде Астананың өркениетті дамуы, экономикадағы жетістіктер. Сондай-ақ, бүгінгі таңда елімізді әлемге танытудың үлкен бір жолы – өнер мен спорт саласында.

Әрбір адам ең алдымен өз елін мақтан ете білуге міндетті. Қазақ елінің тарихы терең болмаса осынша алып жерді иемденбес еді. Қазақстанның басты халқын құрайтын қазақ халқының ерлігі мен елдігі болмаса дербес мемлекеттікке де жетпес едік. Ал бүгінгі таңда ұлтына қарамастан әрбір азамат қазақ елін шын мақтаныш етіп, соған қызмет етсе, онда біздің Отанымыз алдыңғы қатарлы елдердің санатына қосылады. Сондықтан еліміздің нағыз патриоты бола білейік.

Грамматикалық нұсқа

Есімдік. Өздік есімдік

Возвратные местоимения запомнить не сложно, достаточно выучить одно слово "өз" – свой:)), все остальные местоимения образуются также, как если бы вы добавляли к существительным притяжательные окончания, только с учётом множественного числа. Например, өз + iм = өзiм – я сам, өз + дер + ің = өздерің – вы сами и т.д. Возвратные местоимения в именительном падеже:

Именительный падеж (Атау септiк)

өз – свой өзiм – я сам өзiң – ты сам өзiңiз – Вы сами өзi – он сам, она сама, оно само

өзiмiз – мы сами өздерiң – вы сами өздерiңiз – Вы сами өздерi – они сами

Примеры: Балалар өз аулаларында ойнап. жүр – Дети в своих дворах играют. Үйдi өзiм тұрғыздым. – Дом я сам построил. Балалар мектепке өздері барады. – Дети в школу сами ходят. Сiз өзіңіз айтыңыз. – Вы сами говорите. Жан өзі домбыра тартады, өзі өлең айтады. – Жан сам на домбре играет, сам песню поёт. Склонение по падежам возвратных местоимений приведу полностью, но учить таблицы не нужно, достаточно только просмотреть их и понять, как местоимения образуются. Возвратные местоимения склоняются также, как существительные с притяжательными окончаниями, например, өз + iм + е = өзiме – ко мне самому (дательно-направительный падеж, окончание "е" после притяжательного окончания 2-го лица), өз + i + н = өзiн – его самого (винительный падеж, окончание "н" после притяжательного окончания 3-го лица), өз + деріңіз + ден = өздеріңізден – от вас самих (исходный падеж, окончание "ден" после притяжательного окончания, заканчиающегося на звонкую "з").

Лексика-грамматикалық тапсырмалар

1-тапсырма. Тірек сөздер мен сөз тіркестерін есте сақтаңыз.

Туған ел, табиғи құбылыс, қасиет, өркениетті ел, азаматтар, мемлекет, қазақ елі, дін, ұлт, ортақ үй, мүдделі, қызмет ету, шынайы патриот, тарих, дәстүр, тіл, беделінің артуы, бүгінгі таңда, тарихы терең, дербес мемлекет, біздің Отанымыз.

2-тапсырма. Сөз тіркестерімен сөйлем құрастырыңыз.

Өз ұлтын сүю, ұлттық намыс, қазақстандық патриотизм, рухы биік, күш жігерін аямау, ......

3-тапсырма. Өз елінің патриоты деп қандай адамды айтар едіңіз?Ойды толықтырыңыз.

Патриот

4-тапсырма. Барша қазақстандықтардың міндетін жазыңыз.

Қазақ жерінде тұрып жатқан қазақтан өзге ұлт өкілдері де ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- міндетті.

5-тапсырма. Жұптастырыңыз.

Өз халқын құрметтеп сүймеген адам өз ұлтын сүюші адаммын

Өз елінің бағасын білген адам ғана басқа елді қадірлей алады

Мен өзге ұлттарды құрметтеуші опасыз, оңбаған адам

6-тапсырма. Төменде берілген мақалдарды қазақ тіліне аударып, мағынасын түсіндіріңіз.

• Родная земля – золотая колыбель.

• Нет земли лучше Родины,

Нет людей лучше, чем на Родине.

• Все земли хороши, а своя – всех лучше.

• Любовь к Родине у семейного очага зарождается.

• Человек без Родины, что соловей без леса.

7-тапсырма. Аннаграмманы шешіңіз.

П

А

Т

Р

И

О

Т

1. Отанды қорғау -

2. Ең асыл қасиет

3. Дарынды

4. Қайырымдылық

5. Ең ізгі қасиет

6. Өз елінің патриоты

7. Тәртіпті

8-тапсырма. Мәтіннен есімдіктерді тауып, сөйлем құрыңыз.