Библиография.

1. Алпаров Г. Сайланма хезмәтләр.- Казан: Татгосиздат, 1945.

2. Баскаков Н. А. Каракалпакский язык. – М.: Изд-во АН СССР, 1952.

3. Бондарко А. В., Буланин Л. Л. Русский глагол.

4. Вандриес Ж. Язык. – М., 1937.

5. Гаджиахмедов Н.Э. Словоизменительные категории имени и глагола в кумыкском языке (сравнительно с другими тюркскими языками). – Махачкала: Изд-во “Юпитер”, 2000.

6. Ганиев Ф. А. Видовая характеристика татарского глагола. – Казань:Таткнигоиздат, 1963.

7. Ганиев Ф. А. Образование сложных слов в татарском языке. – Казань, 2002.

8. Ганиев Ф. А. О синтетических и аналитических падежах в татарском языке // Вопросы тюркологии. – Казань, 1970.

9. Ганиев Ф. А. Семантические разряды глаголов татарского языка .- Исследование по татарскому языкознанию. – Казань, 1984.

10. Ганиев Ф. А. Суффиксальное словообразование в современном татарском языке. – Казань, 1974.

11. Грамматика современного башкирского литературного языка. – М.: “Наука”, 1970.

12. Гузев В.Г. Очерки по теории тюркского словоизменения: имя (на материале староанатолийско-тюркского языка). – Л.: Изд-во ЛГУ, 1987.

13. Закиев М. З. К вопросу о категории падежа в тюркских языках // Проблемы тюркологии и истории востоковедения. – Казань: Изд-во КГУ, 1964.

14. Зәйнуллин М. З. Хәзерге башкорт әдәби теле. Морфология.- Өфе, 2002.

15. Зиннатуллина К. З. Залоги глагола в современном татарском литературном языке. – Казан: Тат.кн.изд-во, 1969.

16. Ибрагимова М. Ю.Ирреальная модальность и средства ее передачи в татарском языке: автореф. дисс...канд.филол.наук. – Казань, 1975.

17. Иванов С. Н. Очерки по синтаксису узбекского языка (форма –ган и ее производные). – Л.: Изд-во ЛГУ, 1959.

18. Иванов С. Н. Родословное древо тюрок Абу-л-Гази хана. – Ташкент: Изд-во “Фан”, 1969.

19. Ирисов Н. И. Генитив в современном татарском языке (к проблеме взаимодействия морфологии и синтаксиса): автореф.дисс. ...канд. филол.наук. – Казань, 2004.

20. Иштанова Р. К. Глаголы татарского языка в семантическом аспекте: автореф.дисс....канд.филол.наук. – Казань, 2002.

21. Костенко В. А. Имена прилагательные в современном татарском литературном языке: автореф. дисс. ... канд.филол.наук. – Казань, 2002.

22. Латфуллина Л.Г. Категория качественного прилагательного в современном татарском языке: автореф.дисс. ...канд.филол.наук.-М., 2003.

23. Мардиева М. Б. Перифрастические формы татарского глагола в сравнении с узбекским и турецкими формами: автореф. дисс. ...канд.филол.наук, 1976.

24. Мифтахова И. Г. История татарских грамматик: исследование глагола, местоимения и наречия (XIX – XX вв.).- Казань: “Хәтер”, 1999.

25. Нигъмәтуллов М. М., Ишмөхәммәтов И. Ш. Сүзъясалышы: күнегүләр җыентыгы.- Алабуга, 2001.

26. Нуриева А. Х. Төрле наклонениедагы фигыльләрнең заман белән төрләнүенә карата. – Татар теле һәм диалектологиясе мәсьәләләре. – Казан: КДУ нәшр., 1959.

27. Плунгян В. А. Общая морфология. Введение в проблематику. – М., 2000.

28. Салимова Д. А. Части речи в разноструктурных языках: автореф.дисс....докт.филол.наук. – Елабуга, 2001.

29. Семенова Г. Н. Именные композиты в чувашском языке. – Чебоксары, 2002.

30. Сергеев В. И. Морфологические категориальные и некатегориальные формы в современном чувашском языке. - Чебоксары, 2002.

31. Тадыкин И. Х. Место причастия в системе именных и глагольных форм алтайского языка. – Записки Горно-Алтайского НИИЯЛИ, вып.6.- Горно-Алтайск, 1964.

32. Татар грамматикасы. Т. I . – М.: Инсан; Казан: Фикер,1998.

33. Татар грамматикасы. Т. II: морфология. - М.: “Инсан”; Казан: “Фикер”, 2002.

34. Татарская грамматика. Т. I . – Казань: Тат.книжн.изд-во, 1993.

35. Татарская грамматика. Т. II: морфология.- Казань: Тат. книжн. изд-во, 1997.

36. Тумашева Д. Г. Перифрастические формы татарского глагола. – Вопросы татарского языкознания. – Кн.2.- Казань: Изд-во КГУ, 1965.

37. Тумашева Д. Г. Семантика аналитических конструкций с глаголами движения. – Татарский язык: лексическая и грамматическая семантика. – Казань: Изд-во КГУ, 1984.

38. Тумашева Д. Г. Татар теле морфологиясен өйрәнүнең актуаль мәсьәләләре // Очерки по морфологии татарского языка. – Казань: Изд-во КГУ, 1978.

39. Тумашева Д.Г. Татарский глагол (опыт функционально-семантического исследования грамматических категорий).- Казань: Изд-во КГУ, 1986.

40. Тумашева Д.Г. Хәзерге татар әдәби теле морфологиясе.- Казан: КДУ нәшр.,1964.

41. Тумашева Д. Г. Хәзерге татар әдәби теле. Морфология. – Казан: КДУ нәшр., 1978.

42. Тумашева Д. Г., Гыйләҗиева А.Р. Хәзерге татар әдәби теле. Сүз ясалышы һәм морфология (практик һәм лаборатор эшләр өчен күрсәтмәләр һәм биремнәр). – Казан: Офсет. лаборат. КГУ, 1988.

43. Урусбиев И. Х. Спряжение глагола в карачаево-балкарскрм языке.- Черкесск: карачаево- балкарское книжн.изд-во, 1963.

44. Хангильдин В. Н. Татар теле грамматикасы: морфология буенча очерклар. – Казан: Татар. кит. нәшр., 1954.

45. Хангильдин В.Н. Татар теле грамматикасы. – Казан: Татар.кит.нәшр., 1959.

46. Шайхайдарова Д. Ш. Грамматическая категория лица татарского глагола в рамках функционально-семантической категории персональности: автореф.дисс. ...канд.филол.наук. – Казань, 1988.

47. Щербак А. М. Очерки по сравнительной морфологии тюркских языков (глагол).- Л.: “Наука”, 1981.

48. Юлдашев А. А. Принципы составления тюрко-русских словарей. – М.: “Наука”, 1972.

Эчтәлек

Кереш.

Морфология.

§1. Морфологиянең өйрәнү предметы һәм бурычлары.

§2. Морфологиянең тел белеменең башка тармаклары белән бәйләнеше.

§3. Грамматик категория турында төшенчә. Грамматик форма һәм грамматик мәгънә.

§4. Функциональ-семантик категорияләр.

Белемегезне тикшерегез.

Морфемика.

§5. Морфемика һәм аның тел белемендә тоткан урыны.

§6. Морфема һәм аның төрләре.

§7. Сүз тамыры һәм аның үзенчәлекләре.

§8. кушымчалар һәм аларны төркемләү.

§9. Кушымчаларның төзелеше һәм вариантлары.

§10. Морфема һәм морфонемалар.

§11. Кушымчаларның ялгану тәртибе.

§12. Кушымчаларның кулланылу дәрәҗәсе.

§13. Кушымчаларда омонимия күренеше.

§14. Сүз нигезе һәм аның төрләре.

Белемегезне тикшерегез.

Сүз составы буенча анализ үрнәкләре.

Сүз ясалышы.

§15. Сүз ясалышы һәм аның тел белмендәге урыны.

§16. Сүз ясалыш структурасы.

1. Сүз ясалыш мәгънәсе.

2. Сүз ясалыш тибы.

3. Сүз ясалыш моделе (калыбы).

4. Сүз ясалыш оясы.

5. Сүз ясалыш чылбыры.

Сүз ясалыш ысуллары.

§17. Морфологик ысул белән сүз ясалышы.

§18. Синтаксик ысул белән сүз ясалышы.

1. Кушма һәм тезмә сүзләр ясалышы.

2. Кушма һәм тезмә сүзләрне аеру мәсьәләсе

3. Тезмә сүзләр һәм сүзтезмәләр.

4. Идиоматик сүзтезмәләрдән ясалган кушма һәм тезмә сүзләр.

5. Кыскартылма кушма сүзләр (аббревиация).

§19. Морфологик-синтаксик ысул белән сүз ясалышы.

1. Морфолдогик-синтаксик ысул белән исем ясалышы.

2. Морфологик-синтаксик ысул белән ясалган сыйфатлар.

3. Морфологик-синтаксик ысул белән ясалган рәвешләр.

4. Морфологик-синтаксик юл белән ясалган алмашлыклар һәм ярдәмлек сүз төркемнәре.

Белемегезне тикшерегез.

Сүз ясалышы буенча анализ үрнәкләре.

Сүз төркемнәре.

§20. Татар телендә сүзләрне төркемләү принциплары.

§21. Татар телендә сүз төркемнәре.

§22. Сүз төркемнәренең үзара мөнәсәбәте.

1. Исем-сыйфат мөнәсәбәте.

2. Сыйфат-рәвеш мөнәсәбәте.

Белемегезне тикшерегез.

Мөстәкыйль сүз төркемнәре.

Исем.

§23. Гомуми төшенчә.

§24. Исемнең лексик-грамматик төркемнәре.

Исемнең грамматик категорияләре.

§25. Сан категориясе.

1. Берлек сан һәм аның грамматик мәгънәләре.

2. Исемнең күплек сан формасы. –лар кушымчасының грамматик мәгънәләре.

3. Күплекне башка чаралар белән белдерү.

§26. Хәбәрлек категориясе.

Килеш категориясе.

§27. Исемнең килешләр белән төрләнеш үзенчәлекләре.

§28. Килешнең грамматик мәгънәсе һәм исемнең синтаксик функцияләре.

Килешләрнең грамматик мәгънәләре.

§29. Баш килеш.

1. Аерылмыш тартымлы булганда.

2. Аерылмыш тартымсыз булганда.

§30. Иялек килеше.

§31. Юнәлеш килеше.

§32. Төшем килеше.

§33. Чыгыш килеше.

§34. Урын-вакыт килеше.

§35. Килеш категориясен өйрәнүгә карата.

Тартым категориясе.

§36. Исемнең тартым белән төрләнеш үзенчәлекләре.

§37. Тартымның мәгънәләре һәм сөйләм эчендә кулланылыш үзенчәлекләре.

§38. Тартымлы исемнәрнең килеш белән төрләнеше.

Исемнәрнең ясалышы.

§39. Гомуми төшенчә.

§40. Морфологик ысул белән исем ясалышы.

§41. Сүз кушу ысулы белән исем ясалышы.

§42. Морфологик-синтаксик ысул белән исем ясалышы (конверсия).

Белемегезне тикшерегез.

Исем сүз төркеменә морфологик анализ ясау үрнәкләре.

Сыйфат.

§43. Гомуми төшенчә.

§44. Сыйфатларның исемләшүе.

§45. Сыйфатларның лексик-грамматик төркемчәләре.

§46. Сыйфатларның лексик-семантик төркемчәләре.

§47. Сыйфат дәрәҗәләре.

Сыйфатларның ясалышы.

§48. Морфологик ысул белән сыйфат ясалышы.

1. Исемнән сыйфат ясагыч кушымчалар ярдәмендә.

2. Фигыльдән сыйфат ясагыч кушымчалар ярдәмендә.

§49. Сүз кушу ысулы белән сыйфат ясалышы.

§50. Морфолгик-синтаксик ысул белән сыйфат ясалышы (конверсия).

§51. Сыйфат сүз төркемен өйрәнүгә карата.

Белемегезне тикшерегез.

Сыйфат сүз төркеменә анализ үрнәге.

Сан.

§52. Гомуми төшенчә.

§53. Сан төркемчәләре.

1. Микъдар саны.

2. Тәртип саны.

3. Чама саны.

4. Бүлем саны.

5. Җыю саны.

§54. Санның башка сүз төркемнәренә мөнәсәбәте.

Белемегезне тикшерегез.

Сан сүз төркемен анализлау үрнәге.

Алмашлык.

§55. Гомуми төшенчә.

§56. Алмашлыкларны төркемләү.

§57. Алмашлыкларның мәгънә буенча төркемнәре.

§58. Зат алмашлыклары.

§59. Күрсәтү алмашлыклары.

§60. Сорау алмашлыклары.

§61. Билгеләү алмашлыклары.

§62. Билгесезлек алмашлыклары.

§63. Юклык алмашлыклары.

§64. Тартым алмашлыклары.

§65. Ясалыш буенча алмашлыкларның төрләре.

Белемегезне тикшерегез.

Алмашлыкларны анализлау үрнәге.

Фигыль.

§66. Гомуми төшенчә.

§67. Фигыльнең башлангыч формасы (нигезе).

§68. Фигылҗнең лексик-грамматик һәм лексик-семантик төркемнәре.

§69. Мөстәкыль мәгънәле һәм ярдәмче фигыльләр.

Фигыльнең грамматик категорияләре.

§70. Фигыльнең барлык-юклык формасы.

§71. Зат категориясе.

§72. Наклонение категориясе.

§73. Заман категориясе.