- •Слова да практыкантаў
- •Крытэрыі ацэнкі справаздачы студэнта па фальклорнай практыцы
- •Парады па афармленні фальклорных матэрыялаў
- •1.1. Падрыхтоўка справаздачы ў рукапісным варыянце
- •1.2. Падрыхтоўка справаздачы ў электронным варыянце
- •1.3. Падрыхтоўка фальклорных матэрыялаў у выглядзе аўдыё- і відэазапісаў
- •Патрабаванні да запісу фальклорных матэрыялаў
- •Праграма-апытальнік для збору фальклорна-этнаграфічных матэрыялаў
- •1. Фальклорная проза
- •Склад фальклорнай прозы
- •1.1. Міфалагічная проза
- •Ніжэйшая міфалогія Даведка. Апекуны зямнога жыцця: Лада, Дзявоя (Сава), Ярыла, Цёця, Ляля, Жыцень і Жытняя Баба, Зюзя, Мароз, Шчадрэц.
- •Міфалагізаваныя прыродныя стыхіі і з’явы Апытальнік для збору матэрыялаў аб міфалагізаваных з’явах прыроды па тэмах:
- •1.2. Каляндарна-святочная проза
- •1.3. Сямейна-абрадавая проза
- •1.4. Народна-хрысціянская проза
- •Апытальнік для збору народна-хрысціянскай прозы
- •Праваслаўная пасхалія на 2009 – 2020 гг. З разлікам залежных ад Пасхі свят1
- •Каталіцкая пасхалія на 2009–2020 гг. З разлікам залежных ад Пасхі свят па новым стылі2
- •1.5. Казкавая проза
- •Апытальнік для збору казкавай прозы
- •1.6. Няказкавая проза
- •Апытальнік для збору няказкавых аповедаў
- •1.7. Смехавая проза
- •Апытальнік для збору смехавай прозы
- •1.8. Магічная проза
- •Апытальнік для збору магічнай прозы
- •2. Рытуальна-магічная сфера фальклору
- •2.1. Замовы
- •Апытальнік для збору замоў
- •2.2. Каляндарна-абрадавая паэзія
- •Проза калядна-навагодняга комплексу
- •Апытальнік для збору калядна-навагодняй прозы
- •Паэзія калядна-навагодняга комплексу
- •Песні, якія выконваліся на Стрэчанне (Грамніцы)
- •Апытальнік для збору паэзіі зімовага цыкла
- •Проза масленічнага комплексу
- •Паэзія масленічнага комплексу
- •Проза перыяду гукання вясны
- •Проводзіны вясны
- •Паэзія гукання вясны
- •Проза перыяду Вялікадня (Пасхі)
- •Паэзія перыяду Вялікадня (Пасхі)
- •Апытальнік для збору прозы Вялікадня (Пасхі)
- •Проза юраўскага абрадавага комплексу
- •Апытальнік для збору фальклорнай прозы Юр’ева дня
- •Паэзія юраўскага абрадавага комплексу
- •Проза абрадава-святочнага комплексу «Ваджэння і пахавання стралы»
- •Апытальнік для збору празаічных матэрыялаў па абрадава-святочнаму комплексу «Ваджэння і пахавання стралы»
- •Паэзія абраду «Ваджэння і пахавання стралы»
- •Проза траецка-русальнага комплексу
- •Проза абраду «Ваджэння Куста»
- •Апытальнік для збору куставай прозы
- •Апытальнік для збору траецкай прозы
- •Паэзія траецка-русальнага комплексу
- •Проза абраду провадаў русалкі
- •Апытальнік для збору русальнай прозы
- •Апытальнік для збору паэзіі веснавога цыкла
- •Проза Купалля
- •Апытальнік для збору купальскай прозы
- •Паэзія Купалля
- •Пятроўскія і касецкія песні
- •Жніўная проза
- •Апытальнік для збору жніўнай прозы
- •Паэзія жніва
- •Апытальнік для збору па паэзіі летняга цыкла
- •Восеньская проза
- •Апытальнік для збору восеньскай прозы
- •Восеньская паэзія
- •Апытальнік для збору паэзіі восеньскага цыкла
- •2.3. Паэзія сямейна-абрадавага комплексу
- •Радзінна-хрэсьбінная проза
- •Апытальнiк для збору радзiнна-хрэсьбiннай прозы
- •Радзінна-хрэсьбінная паэзія
- •Апытальнік для збору радзінна-хрэсьбіннай паэзіі
- •4. Хто і калі пачынаў спяваць радзінныя песні?
- •Вясельная проза
- •Апытальнiк для збору вясельнай прозы
- •Вясельная паэзія
- •Апытальнік для збору вясельнай паэзіі
- •Пахавальна-памінальная проза
- •Апытальнiк для збору пахавальна-памiнальнай прозы
- •Пахавальна-памінальная паэзія
- •Апытальнiк для збору пахавальна-памiнальнай паэзіі
- •3. Карагодныя песні
- •Тэрміналогія
- •Жанравае і фальклорна-этнаграфічнае апісанне карагодаў
- •Фармальныя адзнакі карагодных песень
- •У. Раговіч і яго запісы карагодных песень
- •Змястоўна-структурныя прыкметы карагодных песень
- •Апытальнік для збору карагодных песень
- •4. Малыя жанры беларускага фальклору
- •Апытальнiк для збору твораў малых жанраў
- •5. Баладныя песні
- •6. Духоўныя вершы і псальмы
- •7. Пазаабрадавая лірыка
- •7.1. Бытавыя песні
- •7.2. Сацыяльныя песні
- •7.3. Жартоўныя песні
- •7.4. Жорсткі раманс
- •7.5. Прыпеўкі
- •Апытальнік для збору пазаабрадавай паэзіі
- •8. Народна-драматычнае мастацтва
- •9. Дзіцячы фальклор
- •Апытальнік для збору дзіцячага фальклору
- •10. Сучасны гарадскі фальклор
- •10.1. Вусныя формы
- •Апытальнік
- •Апытальнік
- •О дьяволе
- •Анекдот
- •Малыя формы фальклору:
- •Гарадская фальклорная паэзія:
- •Узор запісу: вдали шумели камыши…
- •Ці вядома вам спецыфіка маладзёжнага і студэнцкага фальклору («стэб», кіч, афарызмы, «малітвы», песні)?
- •Иду по проспекту в дырявых галошах…
- •С чего начинается армия…
- •10.2. Пісьмовыя формы
- •Дзявоцкія альбомныя вершы
- •Нет тебя – и я грущу, мой друг.
- •Праграма-апытальнік для збору фальклорна-этнаграфічных матэрыялаў
2.2. Каляндарна-абрадавая паэзія
Каляндарна-абрадавая паэзія з рознай ступенню інтэнсіўнасці знаходзіцца ў жывым бытаванні, таму вы маеце магчымасць запісаць песні ўсіх чатырох цыклаў: зімовага, веснавога, летняга і восеньскага.
Даведка. Геаграфія распаўсюджання каляндарна-абрадавай паэзіі прадстаўлена ў табліцы. Але памятайце, што магчымы і выключэнні, прычыны якіх розныя, напрыклад міграцыя насельніцтва і інш.
Цыкл |
Віды песень |
Тэрыторыя бытавання |
зімовы |
1) калядныя і шчадроўскія 2) засявальныя 3) стрэчаньскія |
1) паўсюдна ў Беларусі; 2) Магілёўшчына; 3) вядомы адзінкавыя прыклады (Касцюковіцкі раён, Віцеб-шчына). |
веснавы |
1) масленічныя
2) вяснянкі 3) валачобныя
4) юраўскія 5) песні абраду «ваджэння і пахавання стралы»
6) траецкія 7) куставыя
8) русальныя |
1) Віцебшчына, Міншчына, Магілёўшччына, радзей Гоме-льшчына; 2) паўсюдна ў Беларусі; 3) Віцебшчына, Міншчына, Магілёўшчына, радзей Гоме-льшчына; 4) паўсюдна ў Беларусі; 5) Гомельшчына (Веткаўскі, Добрушскі, Гомельскі, Чачэр-скі, Рэчыцкі, Лоеўскі, Кармян-скі, Хойніцкі, Брагінскі, Светла-горскі, Петрыкаўскі раёны), Берасцейшчына (Лунінецкі), Магілёўшчына (Бабруйскі), Міншчына (Барысаўскі, Мінскі раёны); 6) Магілёўшчына; 7) Пінскі раён Брэсцкай воб-ласці; 8) Гомельшчына (Веткаўскі, Добрушскі, Рэчыцкі, Лоеўскі, Лельчыцкі. Петрыкаўскі, Чачэр-скі раёны) |
летні |
1) купальскія 2) пятроўскія і касецкія
3) жніўныя |
1) паўсюдна ў Беларусі; 2) Міншчына, Магілёўшчына, Гомельшчына, Берасцейшчына; 3) паўсюдна ў Беларусі |
восеньскі |
1) ярынныя 2) ільняныя
3) канапельныя
4) збіральніцкія 5) талочныя 6) піліпаўскія |
1) Цэнтральная Беларусь; 2) Паўночная Беларусь, Падз-вінне; 3) Паўднёва-Усходняя Бела-русь;
4) паўсюдна ў Беларусі; 5) паўсюдна ў Беларусі; 6) паўсюдна ў Беларусі |
У в а г а! Пры фіксацыі каляндарна-абрадавага твора не забывайцеся ўказваць не толькі яго відавую аднесенасць (напрыклад, калядная песня), але і жанравую форму (напрыклад, калядная велічальная гаспадару).
ЗІМОВЫ ЦЫКЛ ЗЕМЛЯРОБЧАГА КАЛЕНДАРА
1. Проза і паэзія калядна-навагодняга комплексу.
2. Песні, якія спяваліся на Стрэчанне (Грамніцы).
Проза калядна-навагодняга комплексу
Асноўныя тэмы: абходныя шэсці калядоўшчыкаў і шчадроўнікаў, абрадавая трапеза падчас трох куццяў, абрадавыя гульні з элементамі пахавання і вяселля, варожбы аграрнага і шлюбнага характару. Прапанаваны апытальнік і парады дазволяць вам удакладніць асобныя важныя моманты, атрымаць адказы на большую колькасць пытанняў.