- •4. Оқу пәнінің пререквизиттені мен постреквизиттері (деректемелері):
- •5.3. Оқу пәнінің міндеттері.
- •5.4. Оқу пәнінің мазмұны:
- •Шеберлік дегеніміз – «іс жүзіндегі білім», яғни білімін тәжірибеде қолдану тәсілдерін меңгеру.
- •5.5. Пәнді оқыту жоспары
- •6. Негізгі және қосымша әдебиеттер тіізімі
- •7. Оқу нәтижесін бағалау және бақылау
- •7. Оқуды бақылау мен оның нәтижелік бағасы
- •8. Оқу пәнінің жүргізілу саясаты:
- •Глоссарий – сөздік
- •Анамның тілі – айбыным менің
- •Адам және қоғам
- •Менің қоғамдық міндетім
- •Сенбілік
- •Туған жер – алтын бесік
- •Туған жер –алтын бесік
- •Сөздер және сөз тіркестерімен танысыңыздар
- •1. Сөздердің орыс тіліндегі аудармасын көрсетіңіз.
- •2.Берілген етістіктерді «уақыт» сөзімен тіркестіріп, мағынасына сәйкес
- •4. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беріңіздер.
- •5. Сөйлемді қазақ тіліне аударыңыздар.
- •6.Берілген ойды құптаңыз немесе құптамаңыз.
- •7. Мағынасы жақын сөзді, тіркесті жұптастырыңыз.
- •9. Апта, ай аттары, уақыт, мезгілге қатысты ұғымдарды еске
- •10.Сөйлемнен сан есімнің түрлерін ажыратыңыз.
- •12. Етістіктермен болымсыз түрінде сөйлем құраңыздар.
- •13. Жағдаят тудырыңыз. Пікірлесіңіздер.
- •14. «Уақыт – алтыннан қымбат» деген шағын шығарма жазыңыз. Туған жер – алтын бесік
- •Туған жер –алтын бесік
- •Оқытушы басшылығымен жүргізілетін студенттің өздік жұмысы Табиғат
- •Табиғат- тал бесігіміз
- •Студенттің өздік жұмысы
- •Табиғат аясында
- •5 Сабақ
- •Ұлы іс отаншылдықтан туады
- •Бауыржан Момышұлы
- •14. Мына сұрақтар мәтінге сәйкес пе? Жауап беріңіз.
- •15.А) Шартты мәнді сөйлемдерді,
- •Грамматика Шарт мӘнді сӨйлемдер
- •5. Егер құрылымын пайдалана отырып, сұрақтарға жауап беріңіз.
- •1. Сөйлемдерді салыстырыңыз.Ақпарат көзі болған объектінің тұлғасын анықтаңыз. Қай септікте?
- •2. Көп нүктенің орнына ақпарат көзі – объектіні қойып жазыңыз.
- •Қазақстанның мәдениеті
- •2.Астананың қандай көрнекті жерлерін араладыңыздар? Топпен
- •3.Сөздердің синонимдерін жазыңыз.
- •4.Мына сөздердің мағынасын түсіндіріңіздер.
- •4.Берілген сөздерді орысша аудармасымен жұптастырыңыз.
- •5. «Жаңа Астана келбеті» тақырыбына сұхбат құрыңыз.
- •6. Мәтінді қазақ тіліне аударып, өз сөзіңізбен әңгімелеңіз.
- •7. Сөздермен жұмыс істеңіз
- •8. Сұрақтарды талқылаңыздар
- •9. Мына омоним сөздердің мағынасын түсіндіріңіз
- •11. Мәтінді мәнерлеп оқыңыз, мазмұндаңыз:
- •12. Сұрақтарға жауап беріңіз:
- •13. Төмендегі министрліктер атауларын толықтырыңыздар:
- •14. Сіз қандай әкімшілік-басқару орындарында болдыңыз, олар қайда орналасқан? Қысқаша әңгімел
- •Қазақ халқының салт-дәстүрлері
- •10 Сабақ Ұлы адамдар өмірі Ахмет Байтұрсынов
- •11 Сабақ Абай Құнанбайұлы
- •12 Сабақ ыбырай алтынсарин
- •Тiлмаш – переводчик адалдық – честность
- •13 Сабақ Еуразия университеті – менің университетім
- •14 Сабақ Өркениеттің іргетасы
- •1. Сөздікпен жұмыс істеңіз:
- •3. Топ болып мына сұрақтарды талқылаңыздар:
- •Өркениеттің іргетасы мен күмбезі
- •17. Мәтіннің мазмұны мен идеясы не туралы?
- •18. Кітап – білім бұлағы, кітапхана – ғажайып қазына деген тақырыпта өз бетіңізе мәтін жазыңыз.
- •19. Мына сұрақтарға жауап беріңіз:
- •20. Досыңызбен немесе көршіңізбен оқыған кітаптарыңыз туралы әңгімелесіңіз. Даналар сөзін тыңдайық
- •15 Сабақ Әлемге ортақ мереке
- •1. Сөздермен жұмыс. Сөздікті пайдаланыңыз:
- •3. Түбірлес сөздердің мағынасын анықтаңыз.
- •1) Сұрақтарға жауап беріңіз:
- •2) Топ болып мына сұрақтарды талқылаңыздар:
- •3) Досыңыздан, көршіңізден сұраңыз:
- •5. Жаңа жылға құттықтау хатын жазыңыз.
- •7. Шын (ш) немесе жалған (ж)
- •8. Досыңыздан, көршіңізден сұраңыз.
- •Досыңыздың сұхбаты туралы айтыңыз.
- •10. Мына сөйлемдерді мәтінге сәйкес аяқтаңыз:
- •12. Жоспарда берілген тақырыпшаларды мәтіннен табыңыз.
- •13. Жоспарда аталған мәселелер туралы негізгі ақпаратты мәтіннен жазып алыңыз. Сонда Сізде мәтін мазмұнын айқындайтын тезистік жоспар жазылады.
- •Грамматикалық түсініктеме
- •14. Мәтінді оқудан бұрын мына сұрақтарды талқылаңыз:
- •Әлемге ортақ мереке
- •Түркияда Наурыз мерекесі қалай өтеді?
- •24. Мәтіннен жаңа сөздерді теріп жазып, мағынасын ажыратыңыз. Оқытушымен кеңесіңіз.
- •25. Мәтінді әңгімелеңіз Грамматикалық түсініктеме
- •Іі Семестр
- •1. Сөздікпен жұмыс. Сөздікті пайдаланыңыз.
- •2. Мына сөз тіркестерінің ана тіліндегі баламасын табыңыз. Сөйлемдер құраңыз.
- •4. Ойтүрткі сұрақтарға жауап беріңіз:
- •14. Шақтармен жұмыс істеу. Мына сөйлемдердегі сызықша орнына нақ осы шақ немесе ауыспалы осы шақ тұлғасын қойыңыз.
- •Суға анықтауыш сөздер жазыңыз.
- •Балқаш – байлығымыз
- •2. Диаграмманы оқыңыз
- •Балқашты құтқару үшін оған құр айқай емес, нақты іс қажет
- •4. Мәтіннен диаграммада берілген сөйлемдерді табыңыз (найдите в тексте предложения, которые в диаграмме).
- •5. А) Мәтіннен өткен шақта берілген етістіктерді табыңыз (найдите в тексте прошедшее время глагола)
- •Мына сұрақтарға жауап беріңіздер:
- •2. Мына сөздерге мән беріңіз:
- •3. Мына сөздерді сөздіктен қараңыз:
- •5. Шын немесе жалған
- •8. Досыңыздың сұхбаты туралы айтыңыз.
- •9. Мәтінді оқудан бұрын мына сұрақтарды талқылаңыз:
- •Келер ғасыр табиғатты сыйлау дәуірі болады
- •5. Шын немесе жалған
- •6. Түсінікті тексеру.
- •Лексикалық түсініктеме
- •8. Топ болып мына сұрақтарды талқылаңыздар:
- •9. Мына сипаттама Қазақстандағы қай өлкеге арналған?
- •Тіршіліктің жасыл тірегі
- •Лексикалық түсініктеме
- •5. Сұрақтарды топ болып талқылаңыздар.
- •6. Төменде берілген шағын мәтіннің мазмұнын әңгімелеңіз:
- •1. Туынды сын есім
- •2. Септеуліктер (послелогии)
- •7. Қарағай мен қайыңның пайдасы туралы газет, журнал, кітап беттерінен материалдар іздеңіздер.
- •8. Цифрлар нені айтады?
- •9. Мына өлеңді жаттаңыздар:
- •10. А) Өлең мәтінінен бұйрық райдың бірінші жағын табыңыздар.
- •11. Төменде берілген мысалдың мазмұнын айтыңыздар. Тілекті де қызғану бар
- •Ғалам және ғасыр
- •4. Тыңдалған мәтін бойынша тапсырма:
- •5. Жазыңыз Ғасыр сыйлығы
- •6. Мәтін бойынша тапсырма:
- •7. Сұрақтарға жауап беріңіздер:
- •8. Жазыңыз:
- •9. Мәтін бойынша тапсырма:
- •10. Тәуелдік жалғауды естеріңізге түсіріңіздер. Жіктелуін жазыңыз.
- •11. Тыңдаңыз (Мәтінді оқытушы оқиды немесе магнитофон таспасы арқылы беріледі):
- •Ғасыр апаты
- •12. Қорытынды сабақ ретінде.
- •Табиғат – Ана шыдамды, бірақ ... (социологиялық мониторинг)
- •4. Мәтінге қатысты тірек сөздер мен сөз тіркестерінің орыс тіліндегі баламасын жазыңыз:
- •5. Жоғарыда берілген тірек сөздерді пайдаланып, мәтінді әңгімелеңіз.
- •8. Факультетте экологиялық мәселелерге қатысты осы үш кесте бойынша сауалнама жүргізіп, қорытынды әңгіме өткізіңіздер.
- •Альфред Нобель және Нобель сыйлығы
- •1.Мәтінді оқып, Нобель сыйлығы комитеті жұмысының ерекшелігін айтыңыз.
- •8. (Салыстырыңыз, жазыңыз, жалғастырыңыз.
- •Грамматика Объектілік қатынастар
- •Сөйлемдерден адресат-объектіні табыңыз. Сұрақ қойыңыз.
- •(Выражение объекта, обозначающего желаемое)
- •12. Сөйлемдерді оқыңыз. Өтініш, тілек, талапты білдіретін етістікке назар аударыңыз.
- •13. Сөйлемдерді оқыңыз. Объектіні білдіретін сөздерге сұрақ құрыңыз.
- •14. Сөйлемдерді салыстырыңыз, төл сөздің төлеу сөзге айналуына аударыңыз.
- •15. Мына сөйлемдерді жазыңыз, оқыңыз. Біреудің сөзін, ойын айтыңыз.
- •17. Төл сөзді төлеу сөзге айналдырыңыз.
- •18. Сөйлемдерді оқыңыз. Объектілік қатынастағы сөйлемдерді табыңыз.
- •21. Оқыңыз, сөйлемдерде қандай объектілерді салыстыру ұқсату бар?
- •22. Сөйлемдерден ұқсатуларды, салыстыруларды табыңыз.
- •23. Объектілерді салыстыру үшін берілген сөздерді пайдаланып, сөйдемдер құраңыз.
- •24. Сөйлемдерді оқыңыз, теңеулерді табыңыз, жазыңыз.
- •25. Теңеу, салыстыруларды табыңыз.
- •26. Әңгімелесушіге қарсылығыңызды білдіріңіз. Объектінің, іс-әрекеттің ұқсас, бірдейлігін айтыңыз.
- •27. Сөйлемдерді оқыңыз, ұқсатуды білдіретін сөздерді жазып алдыңыз,
- •28. Сөйлемдегі көп нүктенің орнын толтырыңыз. Соңында берілген сөздерді пайдаланыңыз.
- •30. Төменде берілген етістіктермен сөз тіркесін құраңыз. Қандай сөзді меңгереді анықтаңыз.
- •31.Мына құрылымды өзгертіп жазыңыз.
- •33. Көп нүктенің орнына төменде берілген етістіктерді жазыңыз.
- •34. Мәтінді әңгімелеңіз, етістіктерге назар аударыңыз, жазыңыз.
- •37. Берілген етістіктерді өткен шақ және келер шаққа үлгі бойынша өзгертіңіз.
- •38. Берілген сөйлемдерді өткен шақ тұлғасында жазыңыз.
- •39. Жедел өткен шақта берілген етістікті өткен шақ есімшеге айналдырыңыз.
- •40. Өткен шақ есімшені жедел өткен шаққа өзгертіңіз.
- •41. Мәтіннен есімшені табыңыздар, мәтінді әңгімелеңіз.
- •42. Бірінші сабақта берілген диалогты оқып, мына сұрақтарға жазбаша жауап жазыңыз.
- •Әлемге әйгілі қазына
- •Мына сөздердің антонимін табыңыз.
- •Талқылаймыз
- •Мәтінді оқыңыз. Дискуссия тақырыбын анықтаңыз.
- •Алтын адам
- •7. Лексикалық түсініктеме.
- •Әйгілі қазыналардың бірі – тутанхамон қазынасы
- •Ахмет Иассауи кесенесі
- •Ахмет Иассауи кесенесі
- •Тайқазан
- •1.Берілген ойды құптаңыз не құптамаңыз.
- •Мәтінді оқыңыздар және мазмұндаңыз. Ахмет Иассауи ғибраты
- •Әлемнің жеті кереметі
- •Бала құқы қазақстанда және әлемде
- •Бала кезде кім қандай болған? Даңқты композитор Моцарт 4 жасынан бастап музыкалық аспаптарда ойнаған. 5 жасында музыкалық шығармалар жазған.
- •4. А. Бала кезде кім қандай болған деген тақырыпта өткен шақ тұлғаларын пайдалана отырып, шағын әңгіме жазыңыздар.
- •5. Мына сұрақтарды топ болып талқылаңыздар:
- •Балалар құқы туралы құжаттар
- •7. Мына сұрақтарды топ болып талқылаңыздар:
- •Біріккен Ұлттар Ұйымының
- •Даналар сөзін тыңдайық
- •9. Мына сұрақтарды топ болып талқылаңыздар:
- •Баланың байлығы
- •Баланың байлығы
- •3. Көршіңізбен, досыңызбен сұхбаттасыңыз:
- •5. Шағын мәтіннен етістіктерді теріп жазыңыз. Қандай тұлғада тұрғанын анықтаңыз. Етістіктің қай тұлғасы көп берілген?
- •9. Топ болып мына сұрақтарды талқылаңыздар:
- •Бес жастан кейін
- •11. Мына сұрақтарды топ болып талқылаңыздар:
- •12. Мына сұраққа жауап іздеңіздер:
- •13. “Бала құқы туралы” сабақты қорытындылау үшін:
- •Даналар сөзін тыңдайық
- •Жастар шетелде және бізде
- •1. Сөздермен жұмыс. Сөздікті пайдаланыңыз.
- •2. Ойтүрткі сұрақтарға жауап іздеп көріңіз.
- •Жастар шетелде және бізде
- •5.Белгілі жазушы Қойшығара Салғараұлымен сұхбаттан үзінді.
- •6.Сөйлемдерді мәтін мазмұны бойынша аяқтаңыз.
- •7. Мәтіннен а.Байтұрсынұлының сөзін табыңыз, жаттаңыз.
- •8. Әңгімелесейік. Әңгіме мазмұны мына мәселелерді қамтысын.
- •Табиғат – Ана шыдамды, бірақ ... (социологиялық мониторинг)
- •4. Мәтінге қатысты тірек сөздер мен сөз тіркестерінің орыс тіліндегі баламасын жазыңыз:
- •5. Жоғарыда берілген тірек сөздерді пайдаланып, мәтінді әңгімелеңіз.
- •8. Факультетте экологиялық мәселелерге қатысты осы үш кесте бойынша сауалнама жүргізіп, қорытынды әңгіме өткізіңіздер. Ғаламның жылынуы адамзатқа қатерлі ме?
- •2. Ойтүрткі сұрақтарға жауап беріңіздер:
- •8. Сөйлемдерді оқып, мазмұнын өз сөзіңізбен айтыңыз, себеп-салдар қатынасты білдіруге тырысып көріңіз.
- •9. Сұрақтарға баяндауышы –дықтан, -діктен күрделі қосымшалы есімшені пайдаланып жауап беріңіз.
- •11. Сөйлемдердің себеп мәнді синонимдік варианттарын жазыңыз.
- •12. Сөйлемдерді себеп мәнді сөйлемдерге өзгертіңіз.
- •14. Себеп-салдар мәнді сөйлемдерге тән жалғаулықты пайдалана отырып, сөйлемді аяқтаңыз.( себебі, сондықтан)
- •15. Себеп-салдар мәнді білдіретін құрылымдарды пайдалана отырып, сұрақтарға жауап беріңіз.
- •Мемлекеттік шекара туралы түсінік
- •1. Сөздермен жұмыс (сөздікті пайдаланыңыз):
- •4. Түсіндірме сөздік бойынша шекара, аймақ, тұтастық сөздерінің мағыналарын талқылаңыздар.
- •Мәтінді оқыңыз. Таныс емес сөздерді сөздіктен қараңыз.
- •5. Шекара туралы түсінік
- •6. Мына сөйлемдерді мәтінге сәйкес аяқтаңыз:
- •7. Төмендегі етістіктер мен сөз тіркестерін пайдаланып, мәтінді әңгімелеңіз.
- •10. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беріңіз.
- •Грамматикалық түсініктеме
- •3. Шартты бағыныңқылы сабақтас сөйлем (сложноподчиненные предложения с придаточными условными)
- •Қытаймен шекара туралы келісімде
- •18. Мәтіннен қысқаша ақпарат айтыңыз.
- •19. Мәтінде берілген құжаттарды атаңыз.
- •20. Тәуелді септеуді естеріңізге түсіріңіздер.
- •Мемлекеттік шекара туралы түсінік
- •3. Мына сұхбатты оқыңыз
- •4. Шын (ш) немесе жалған (ж)
- •5. Түсінікті тексеру үшін сұрақтарға жауап беріңіздер:
- •6. Мәтіннен сан есімді табыңыз. Қандай сан есім?
- •7. Оқыңыз. Түсінгеніңізді әңгімелеңіз Қазақстан және Ресей
- •8. А) Мәтіннен -ған тұлғалы бұрынғы өткен шақты, -ды, -ті тұлғалы жедел өткен шақты табыңыз;
- •9. Қорытынды сабақ ретінде:
- •Ең бақытты ел қайда
- •Түстердің түсі Асыл түстер және олардың мағыналары.
- •Гүлдердің тілі мен түрі
- •Кімдер лидер болғысы келеді.
- •Сөздікпен жұмыс.
- •Әлем тарихынан қандай ұлы тұлғаларды білесіз? (Бір-біріңізбен сұхбаттасыңыз).
- •Оқыңыз. Таныс емес сөздерді сөздіктен қараңыз.
- •Сөздікпен жұмыс.
- •Оқыңыз. Таныс емес, сөздерді сөздіктен қараңыз. Басшы келбеті
- •11. Дұрыс жауабын таңдаңыз.
- •Көшбасшы болу қиын ба?
- •Сөздермен жұмыс. Сөздікті пайдаланыңыздар.
- •Сұрақтарға жауап беріңіздер.
- •Мәтінді оқыңыз. Таныс емес сөздердің сөздіктен қараңыз.
- •«Басшы келбеті қандай?» деген сұраққа жауап табуға тырысыңыз.
- •«Мен өзім қандаймын?» деген сұраққа жауап табуға тырысыңыз.
- •Дипломат келбеті
- •1.Сөздермен жұмыс істеңіздер
- •Дипломат келбеті
- •Ұлт тағылымы
- •Тәуелсіз Қазақстан
- •Бақылау жұмысы.
- •20. Жалқы есімді табыңыз.
- •Сөж тақырыбы
- •1 Семестр
- •Іі семестр
Лексикалық түсініктеме
Емге зәру – емдеу керек, емдеуді қажет етеді деген мағынада.
Зардап – синонимі – зиян – тяжелые последствия, ущерб, вред, убыток.
Зардап көрді, зардап шекті.
Зардапқа ұшыратты – нанести ущерб.
Зәру – необходимость, нужда.
Қазақстанның барлық аймақтары көмекке зәру. Көмек қажет деген мағынада.
Өңір – местность.
8. Топ болып мына сұрақтарды талқылаңыздар:
а. Арал тағдыры туралы не білесің?
ә. Аралдың кешегісі және бүгінгісі туралы не білесіз?
б. Арал және қоршаған орта.
в. Арал аймағының экономикасы мен әлеуметтік жағдайын білесіз бе?
9. Мына сипаттама Қазақстандағы қай өлкеге арналған?
Аты айтып тұрғандай, беті ала-ала. Ақ пен көк кезек-кезек алмасып жатады. Ақ жері жылы, көгілдір тұсы салқындау. Бірақ негізінен көл жанға жайлы, жып-жылы. Ыстықкөлдің суы бұдан әлдеқайда суық. Жылы болғандықтан да, жұп-жұмсақ. Су ішінен шығармай күн ұзаққа шырмайды.
Көлдің суының тазалығы сондай, қиыршық тас тұрмақ, тарыны да тауып алуға болады. Қазақ жерінде мұншама мөлдір көлдің жатуының өзі жарты бақыт. Суы тұзды, денсаулыққа пайдасы зор. Мың да бір дертке шипа.
10. Жоғарыдағы шағын мәтіннен сын есімдерді көрсетіңіз, қай шырайға жататындығын ажыратыңыз.
11. Өзің тұрған аймақтағы өзен-көлдерге, сарқырамаға сипаттама жазыңыз.
12. Мына сөйлемнің мағынасын талқылаңыздар:
“Мың да бір дертке шипа”.
13. Мына сипаттама қай көлді есіңізге түсіреді?
Көл Жетісудың шығыс жағында орналасқан. Көлемі – 2696 шаршы шақырым. Ұзындығы – 1011, ені – 92 шақырым. Орташа тереңдігі – 22,5 метр. Көлдің дәл ортасында үлкен және кіші Арал төбе бар. Көлге 15-тен аса өзен құяды.
4 - сабақ
Тіршіліктің жасыл тірегі
1. Сөздікпен жұмыс:
Елестету, емдеу, отау, түп, құм, айналу, үзілді-кесілді, кірісу, тиым, рәсуа, жырым-жырым, көшет, үлгеру.
Ойтүрткі
Сұрақтарға жауап беріңіздер:
а. Қанқай ағаш түрлерін білесіз?
ә. Қандай ағашты жақсы көресіз? Неге?
б. Қазақстанда қай облыс орманды?
в. Орманды, қарағайлы жерде болдыңыз ба?
3. Оқыңыз
Орман – адамның досы, адам өмірін ормансыз, тоғайсыз елестету мүмкін емес. Орман әлемі, өсімдік әлемі адамды өзінің байлығымен асырап қана келген жоқ, емдеп те келді. Қаншама демалыс үйлері, санаторийлер, туристік базалар, балалар бақшасы орман ішінде немесе орманға жақын орналасқан.
Француз ғалымы Микель зерттеулер жүргізе отырып, мынадай қорытынды береді: Парижде 1м³ ауада 36 мың бактерия бар екен, ал паркте 500-ден төменірек. Жердің, топырақтың өлуі де орманды аяусыз отаудан басталады екен.
Орманның жойылуы ауыл, қала, мемлекеттің де жойылуына әкелген. Ғылыми зерттеу институттарының мәліметіне қарағанда бір тонна қағаз жасау үшін жиырма түп үлкен ағаш керек екен. Ал адамзат жылына 150 млн. тонна қағаз пайдаланып, 3 млрд. түп ағашты жоғалтып отырады. Әр кітаптың артында қаншама жасыл әлем тұр!
Қаншама ғасыр орман елі болып есептелген Бангладештің бүгінде 6 пайызы ғана орман-тоғайдан тұрады. Әдеттегідей жер – жер болуы үшін, ауа – ауа болуы үшін өлкедегі орманның көлемі 25 пайызға шейін өсуге тиіс. Әйтпесе бүкіл Бангладеш күндердің күнінде қып-қызыл құмға айналмақ. Сол апаттың алдын алу мақсатында бенгалдықтар бұдан он жыл бұрын орман отауды үзілді-кесілді тоқтатып, ағаш отырғызуға кіріскен-ді.
Орман отауға Австралияда да тиым салынған. 800 км-ге созылған жасыл жағалау әлемдік қазына болып есептеліп, ЮНЕСКО қол созып отыр. “Ештен кеш жақсы” деген осы. Әйтпесе біраз жерді алып жатқан нулы әлемнің соңғы екі жүз жылда 75 пайызы оталып та үлгерген-ді.
Ит тұмсығы өтпейтін желекті джунглиін берекесіз кесіп, есепсіз рәсуа қылған көп елдің бірі – Үндістан. Бірақ Үндістан өкіметі жырым-жырым джунглидің жасыл жұрнағын бақылауға алып, жоспармен қалпына келтіруді көздеп отыр. Енді жыл сайын бес миллион гектар жерге көшет отырғызады.
Соңғы жылдары көптеген елдерде “жасыл желек” партиясы пайда бола бастады. Осы партия Германияда көп жұмыс істеп жатыр. Германияда да қарағайлы, шыршалы орманның 80 пайызы оталып үлгерген.
О баста кімнің басына бірінші келгені және қай халықтан басталғаны белгісіз, көптеген елге ортақ әдемі бір дәстүр бар. Ол: енді-енді некеге тұрған ерлі-зайыпты екеудің аз дегенде бір көшет отырғызуы. Сіз көшет отырғыздыңыз ба?
(Қадір Мырза Әлі. “Жас алаш”, қаңтар, 2000 ж.)