- •Дәрістік комплекс
- •Курс: 2
- •Физиология жіктелінеді.
- •3. Физиология басқа пәндерге байланысты.
- •4. Жүйе, үрдіс, қызмет.
- •Дәріс тезистері: і Тірі организімді басқару.
- •1. Басқарудың принциптері.
- •2. Басқарудың жолдары.
- •3. Реттелудің түрлері.
- •Іі Физиологиялық қызметтің өзін-өзі реттелуі.
- •Физиология. Физиологиялық терминдер
- •Физиологиялық терминдер
- •Күшке байланысты заң.
- •Уақытқа байланысты заң.
- •Айырмашылық заңы.
- •Жүйке талшығының құрлысы.
- •2. Етсіз немесе миеленсіз.
- •Жүйке талшығының физиологиялық ролі.
- •Жүйке талшығының өтілуі.
- •3. Миеленді, миеленсіз талшықтар бойымен қозудың тарау ерекшеліктері.
- •Қозудың таралу заңдары.
- •Қозу мен тыныштығы жүйкедегі химиялық өзгерістер.
- •5. Жүйкелік талшықтар.
- •Қозуды өткізу заңы. Жүйкеде қозу өткізу заңы .
- •Синапс, құрлысы жіктелуі.
- •Бұлшықеттінің, физиологиялық қасиеттері мен қызметтері.Бұлшық ет талшығының құрлысы.
- •2. Бүлшықеттінің жиырылуының тәртібі мен түрлері.
- •Бұлшықеттінің жиырылу түрлері.
- •Орталық жүйке жүйесі.
- •Нейрон және нейроглия.
- •Нейроглияның қызметі.
- •Жүйке жүйесінің ақпаратты қызметі.
- •Жо негізгі қасиеттері
- •Қозудың біржақты таралуы
- •Серпініс таралуының кідірісі немесе рефлекстің орталықта кідіру қасиеті
- •Қозудың жинақталуы.
- •Орталықтан жеңілдету.
- •Постетаникалық потенциация.
- •Әсерден кейін және пролангирлеу
- •Қозудың ырғағының трансформациясы.
- •Коорд. Әрекеттің принціптері.
- •Вегетативті жүйке жүйесінің(вжж) анатомиялық және физиологиялық ерекшелері.
- •Вегетативті жүйке жүйесінің бөлімдері.
- •3. Вегетативті жүйке жүйесінің симпатикалық бөлімі.
- •4. Вегетативті жүйке жүйесінің парасимпатикалық бөлімі.
- •5. Вегетативті жүйке жүйесінің метасимпатикалық бөлімі.
- •6 . Вегетативті рефлекстер.
- •Гормандар жіктелуі, түсінік, атқаратын қызметі.
- •2. Гормон реттелудің негізгі принциптері.
- •3. Ісб зертеу тәсілдері.
- •Гипофиз физиологиясы .
- •1Б. Гонадотропты гармондар:
- •1В актг—немесе кортикотропин:
- •1Д Пролактин тиімділігі:
- •Бүйрек үсті безінің физиологиясы .Стресс .
- •II Қыртысты қабатының гормондары:
- •6. Стресс және бейімделу.
- •1. Зат алмасу туралы ұғым.
- •2. Ақуыздың алмасуы.
- •3. Липидтер алмасуы.
- •4. Көмірсулардың алмасуы.
- •Суда еритін витаминдер
- •2. Адам денесінің температурасы, және ішкі мүшесінің температурасы.
- •4. Сенсорлы жүйенің негізгі қызметтері.
- •Көру талдағышы
- •Көздің оптикалық аппаратының құрылысы мен қызметі.(акомадация, пресбиопия).
- •2. Торлы қабатының құрлысы мен қызметі.
- •1. Пигментік қабат.
- •3. Көру жүйесіндегі жүйкелік жолдар және байланыстар.
- •2. Есту жүйесінің шеткі бөлімі
- •3. Тепе теңдік талдағышы
- •4. Дыбыс
- •Тәртіптің биологиялық негізі. Тәртіптің туа біткен түрлері /шартсыз рефлекстер және инстинктер/, организмнің бейімделу әрекетіндегі олардың маңызы
- •Жоғарғы жүйке іс-әрекеті. Жоғарғы жүйке іс-әрекетін зерттеу әдістері /и.П.Павлов/
- •Шартты рефлекс - тіршіліктің өзгеру жағдайларына адам мен жануарлардың бейімделу түрі ретінде. Шартты рефлекстің жіктелуі
- •Шартты рефлекс қалыптасуының заңдылықтары және оның физиологиялық тегершіктері
- •Шартты рефлекс қалыптасуының жасқа орай ерекшеліктері
- •Адам мен жануарлардың жоғары жүйке жүйесінің типтері /и.П.Павлов/, олардың жіктелуі, сипаттамасы, зертеу әдістемелері
- •Невроздар, оның түрлері
- •Бірінші және екінші сигналдық жүйелер
- •Еңбек процестерінің негізгі элементтері.
- •3. Еңбек салмағының шамасы
- •4. Еңбек процесіне жүйке бүлшық етті аппаратына немесе жүйке психологиялық қызметі. Қатысуына басты еңбек.
Жо негізгі қасиеттері
Қозудың біржақты таралуы
ЖО қозу тек қана бір ғана бағытта таралады, яғни афферентті жолдан интернейрондар арқылы эфференттіге. Бұл синапстың жұмысымен байланысты.
Тек қана ЖО қозу бір жақты тарайды.
Серпініс таралуының кідірісі немесе рефлекстің орталықта кідіру қасиеті
Бұл синапстың жүйкелік талшыққа қарағанда, серпіністі тарату мүмкіндігінің төмен болуымен сипатталады. ЖО-та – қаншалықты синапс саны көп болса, соншалықты қозудың таралуы кідірісі ұзаққа созылады.
Қозудың жинақталуы.
Жинақталудың екі түрі бар:
-
ҚПСП амплитудасын өсіретін, бір-бірін күшейтетін постсинапстық мембрана қоздырушы постсинапстық потенциал әсерлерінің жинақталуы.
Екі немесе бірнеше таб.асты тіт.әсер етсе онда рефлекс туады. Оның әрқайсысы жеке әсер еткенде рефлекс тумайды.
Екі немесе бірнеше әсердің қосылып әсер етуіндегі рефлекстік реакция тууы.
Қозушы медиатор постсинапстық мембранада қоздырушы постсин. Потенциал тудырады.
Оның тууы мед-рец кешен мембр. Na кан.белс.мембр ішке натрий енді де, мембр.деп туд-ды. К+шығтөмендеуі.
Жалғыз ҚПСП алип. Төмен және мембр.зат.КУД төмендеу үшін бір уақытта бірнеше қоздырғыштар син.белсендіруі қажет.
Орталықтан жеңілдету.
Орталықта бірнеше нейронның жинақталу тобы – нейрондық пүл.д.а. әрбір нейрон.пул. екі құр.тұрады.
Орталық табалдырықты аймақ.
Шеткі табалдырық аймақ.
Бұл екі шеткі жиектің қосылуында пайда болады. Шеткі жиектегі нейрондағы таб.ден.күш әсер етіліп, олар қозбайды. Сонымен: екі таб.дей.күш қосылып жинақталғанда барлық нейрондары қоздырады. Қозу жеке таралғаннан гөрі, топталса, онда қозу тез тарайды.
Окклюзия.
ЖТ –жеке екі тітіркендіргіштерге қарағанда біріктіріп, бірмезетте тітіркендіру кезінде қозған нейронның санының арифметикалық қоссылысы төмен болады.Бұл құбылыс шерингтонмен ашылған бітеу құб.д.а. Өте күшті тітіркендіргіш окклюзия құб. Айқ-ды.
Постетаникалық потенциация.
Мұның негізінде медиат.син.саң-ға топтап түсуінің ұлғаюы мен осының арқасында ДКД өзгеру процесі жатыр. Бұл ес пен оқыту процесінде үлкен роль атқарады.
Әсерден кейін және пролангирлеу
Пайда болатын рефлекс реакция тітіркендіргіш әсері тоқтаған соң, жойылмаған кейін ұзақ уақыт бойы рефлекс реакция сақтайды. Бұл рефлекс әсерденкейін құбылыс деп аталады. Тітіркендіргіштің әсер ету уақыты, рефлекс реакциясының жойылу уақыты төмендейді.
Бұл келесі жағдайға байланысты:
Нейрондағы іздік потенциалдың уақытын;
Синапс арқылы қозудың таралуының жақсартылуымен.
Сақиналық нейрондық тізбек және козу реверберрациясының бар болуымен.
Барлық осы процестер ес пен оқытуда үлкен роль атқарады.
Қозудың ырғағының трансформациясы.
Жо-р іздеріне келіп түскен серпіністер жиілігімен өзгерте алады. Бұл екі механизмге байланысты:
Синапстық таралу механизмі.
Нейрондарды біріктіруші әрекетімен.
ЖО – қажуы: синапстың шаршауы. Нейрондағы қуаттың жойылуы.
ЖТ – қатарағанда, ЖО тез шаршайды. өйткені, постсин. Мембрананың медиаторға деген сезімталдығы төмендейді, медиатор көп жұмсалады.
ЖО – пластикалығы.
ЖО – қызметі бұзылса, оның қызметін келесі ЖО алуы мүмкін.
ЖО – тонусы.
Ол гуморальды фактілер және афферентті импульсты қамтамасыз етеді.