1Б. Гонадотропты гармондар:

ФСТ және ЛГ бұл гармон. Бөлінунің реттелу гипоталамустық гондолиберинмен жүзеге асырады . Гондотропты гипофиздің алдыңғы бөлім базофильды клеткасынан түзіледі.

ФСГ аналықтарда жұмырқаларда фоллекулалардың бамуы мен олардың граафовты көпіршікке айналуын; ал аталықтарда ұрық каналдарының клеткасына әсер ете отырып , сперматогенез процесін үдетеді.

ЛГ аналықтарда - фолликуланың жарылуы (овуляция); сары денешіктің (прогестерон түзілуін) түзілу жүреді, аталықтарды жұмыртқаларға әсер ете отырып, тестостеронның түзілуін жылдамдығы.

1В актг—немесе кортикотропин:

Бүйрек үсті безінің будақтық пен торлы аймағымен өсуі мен оның гормонның түзілуіне әсер етеді ; қыртысиы қабаттың глюкокортик бөлінуі.

Артықшылығы – бүйрек үсті безінің қыртысы қабатының гипертрофиясы мен гиперплазиясын тудырады. Стресс кезінде АКТГ жоғарылайды.

1г ТТГ – тиреотропин:

Бұл гармон әсерімен қалқанша безінде тироксин және Үш иодтиронин түзіледі.

Артықшылығы - зоб ауруын тудырады; қалқан безінің қызметі жоғарыланып, тиреодты гармон артығымен түзілуіне экзофтальмды тудырады, барлығы жиындықпен Базедов ауруын тудырады.

1Д Пролактин тиімділігі:

1. Сүт түзілу мен бөлуін жоғарылайды. Жүкт—де; баланы емізуде бөлінеді бұл г маматропты гармон деп аталады.

2. Сүт безінде пролиферациялық процесс пен оның өсуі жоғарылайды.

3. Альдостеронға синиргист. Сүт түзілуінде мәні бар чеп-те Н2О мен Na қайта сорылуы жоғарылайды

4. Сары денелік түзілуі .Оның бөлінуі Гтпот-ғы пролактостаниен және пролактолиберин мен реттейді.

Артқы бөлімі - нейрогипофиз гормондары.

• Вазопрессин; окситоцин .

• Окситосин .

1. Жатырдың бүлшықет жиырылуын тудырады;

2. Туу актісінің норма түрде өтілуін қамтамасыз етеді.

3. Лактацияның реттеуілінде қатысады;

4. Жүктіліктің соңында, босану кезінен кейінгі кезеңінде оргонизімде жоғарыланады;

Гипофиздің аралық бөлімі.

Меланотротин

• Негізгі қызметі – ал пигменттінің алмасуына әсер етеді.

• Ол жыл мезгілімен ; түрлі физикалық жағдайын (жүктік ) байланысты өзгереді.

5. Бүйрек үсті безінің физиологиясы .Стресс .

І. Милы қабатының гормондары:

1а Адреналин және норадреналин.

Екі гармон қосылып, симпатомиметикалық аминдер деп аталады. (катехоламиндер) .

Адреналин.

1. Антонист инсулинге; гликогеннің ыдырауын жоғарылады ; бауыр мен бұлшықетте қорының азайтады.

2. Бұлшықетте гликогенолиз жоғарылдайды ;

3. Ж Ж Ж жоғары және жиелетеді; соч-те қозудың өтілуін жақсартады.

4. Тыныштықтағы қанға бұлшықеті; іштік мүшелер мен тері артериалдарын таралтады.

5. Ащы ішек пен қарынның жиырылумен бәсеңдетеді.

Норадреналин.

1. Адреналинге қарағанда – систолалық ; диастолалық, -- тамырлардың шеткі кедергісін жоғарылтады .

II Қыртысты қабатының гормондары:

Үш топқа бөлінеді.

1. Миниралокортикоидтар - миниралды алмасуды реттейтін және шумақтық аймақпен бөлінетін альдостерое, кортикостерон, дезоксикортикостерондар жатады.

2. Глюкокортикондар белоктық, майлы көмірсу алмасуларына әсер етеді және шоғырлы аймақпен бөлінетін гидрокартизон, кортизон, кортикостерондар, жатады.

3. Жыныстық гормондар – қыртыстық ішкі торлы аймағында тізілетін андрогендер, эстроген, прогестерон жатады. Қыртысты қабатының гормондарының ( гипо қызметті---- ) жетіспеушілігінен қола немесе Адиссон ( 1855 ж) ауру туады.

Симптомдары :

1. Бет, майын, әсіресе қолдың терілері қола ( бронза ) түсте болады;

2. Астения – бүлшықет ойлы және бұлшықет жұмысында жылдам шаршайды;

3. Соч бұлшықет қажуы;

4. Тәбет төмендейді;

5. Құсу , жүрек айнуы; іштің өтуі.

6. Жұқпалы ауруға төтеп бере алмағандықтан, тез жұқтырады.

Гипер қызметі; өте сирек кездеседі бүйрек үсті безінің ісігіне – гипернефромада байқалады. Осы кезде қыртыс гормондары, аталық жәнет аналық гормондар жоғарылдайды да, бөлінеді. Гипернефрома 3 – 4 жас балада кездескенде, сақалы өсіп, маңдайында түктер пайда болады. Ал әйелдерде;

• менструация төмендейді;

• сақалы өседі;-- дауыс ер адамд—дей .

Минералокортикоидтар .

• организімде минерал алмасудың реттеуіне де қатысады ;

• қан плазмасында N а мен К деңгейінің реттейтін де, қатысады .

Глюкокортикондтар .

• зат алмасуының барлық түріне қатысады;

• қабынуға қарсы әсер етеді .

• аллергияға қарсы етеді;

• иммунитетті төмендетеді;

• Аққанның қажетті деңгейінің түзілуіне қатысады .

Жыныстық гормондар .Андроген и эстрогендер

Балалық кезенде жыныстық мүшелердің дамуында; 2- реттік жыныстық белгісінің пайда болып үлкен роль атқарады.